W NUMERZE

Jesień 2012

ISSN 1231-0115

cena: 20 zł

(w tym 5% VAT)

autor obrazu Aled Wysocki

• Masoni, polityka i religia . . str. 3

• Regularni – nieregularni?. . str. 5

• Zakopać topory! . . . . . . . . . str. 6

• Wysokokościelny

wolnomularz. . . . . . . . . . . . . str. 9

• Minimalizm moralny

a tolerancja . . . . . . . . . . . . str. 12

• Gdzie można

złapać masona. . . . . . . . . . str. 18

• Masoni na biegunie

i Księżycu. . . . . . . . . . . . . . str. 20

• Wolnomularze

na Kredytowej . . . . . . . . . str. 23

• Legenda

Mistrza Hirama . . . . . . . . str. 24

• Jak powstała

Wolność Przywrócona . . str. 27

• Fichte . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 31

• Masoni w Lęborku?. . . . . str. 34

• Six – hitlerowiec

od tropienia lóż. . . . . . . . . str. 38

• Poe, Baryłka

Amontillado . . . . . . . . . . . str. 41

PISMO PRZYJACIÓŁ SZTUKI KRÓLEWSKIEJ

W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

l u d z i e i i d e e

Wolnomularskie

WYzWania

PolitYka i religia

CZY PODZIAŁ NA MASONERI „REGULARN” I „NIEREGULARN”

JEST WIECZNY? CZY W LOACH RZECZYWICIE NIE MONA DYSKU

TOWA O RELIGII I POLITYCE? CZY POJCIE LAICYZMU JEST NIE

ZMIENNE? CZY MUSI BY ON ANTYRELIGIJNY? CO OZNACZA DLA

MASONERII KULT MAMONY?

O TYCH WANYCH DLA CAŁEJ MASONERII PROBLEMACH TKTU

J MATERIAŁY, KTÓRE PUBLIKUJEMY PONIEJ. ZACZERPNLIMY

JE Z DWÓCH WOLNOMULARSKICH PISM: „ECKSTEIN” Z AUSTRII

I „HUMANITAET” Z NIEMIEC, Z KTÓRYMI REDAKCJA „WOLNOMULA

RZA POLSKIEGO” OD DAWNA JEST ZAPRZYJANIONA. TŁUMACZY

LIMY JE Z MYL, E NOWE, KRYZYSOWE CZASY POWINNY WZBU

DZI NIE TYLKO NASZE ZAINTERESOWANIE, ALE I KRYTYCZN

REFLEKSJ. WIERNO TDYCJI NIE MOE BY TOSAMA Z POSTA

W ANACHRONICZN. WSZAK W GRUNCIE RZECZY CHODZI O TO, BY NASZ MASOSKI SRBIEC

WARTOCI NIE STAŁ SI ANTYCZN SZAF, KRYJC DOSTOJNE I PIKNE, LECZ NADGRYZIONE

PRZEZ MOLE SZATY. ADAM WITOLD WYSOCKI

„Humanitaet”: Polityka i religia to

tematy, które uważa się w lożach

za tabu. Jednak obecnie mamy

duże obawy, że uwarunkowany

politycznie i religijnie terroryzm

może także dotyczyć Niemiec.

Czy nie można w żaden sposób

omawiać tych spraw?

Axel Pohlmann: Mona. Trzeba jednak skorygowa

pewne nieporozumienie. W naszych Starych obowiązkach

z 1723 r. nie ma mowy o jakim tabu. Jest tam natomiast

zapisane, e adne prywatne spory i kłótnie dotyczce

religii, narodów czy polityki nie mog by przenoszone do

loy. Chodzi o spory, które Anglicy okrelaj jako quarrels,

a nie o zakaz lub nietykalno okrelonych tematów. Jeli

jednak podejmie si w loach takie zagadnienia, jak polityka

czy religia, to wolnomularz nie wybija przy tym partyjnych

rónic w opiniach, respektuje indywidualne uczucia wiary

i unika wszelkich powodów do sporów.

Czy można mieć różne zdanie na temat terroryzmu

w jego obecnym kształcie?

Oczywicie. Terror to znaczy strach. Terror to wiado-

me szerzenie strachu. Poniewa w masonerii chodzi nam

oczłowieka i jego godno, uwaam, e naley potpi kad

agresj i kad form pogardy dla człowieka. Dyskusja na

ten temat, a zwłaszcza kontrowersje wykluczaj si z natury

rzeczy. Ale rozwaania na temat tego, jak z człowieka robi

si terrorysta, to temat interesujcy take dla nas.

Jak to jest z politycznym i religijnym

zapleczem terroryzmu?

Zapewne nie ma pastwowych konstytucji zezwalaj-

cych na terror. Nawet w pastwach bezprawia ubiera si

pastwow przemoc w prawne sukienki. Jeli za idzie

oreligie, to nie jestem tego pewny. Przynajmniej niektóre

historyczne zjawiska zawieraj regulacje uzasadniajce takie

stwierdzenia. A w islamie s dyskusje na temat tego, co jest

dozwolone, a co zakazane. Moim zdaniem przewaa tu mo-

tywacja religijna, moe nie tyle w odniesieniu do jednostki,

ile co do terrorystycznych ruchów. Kryj si za nimi czsto

wymierne siły i interesy władzy oraz sfer gospodarczych.

W Irlandii Północnej spory religijne były tylko jednym z

aspektów kontrowersji.

ROZMOWA ”HUMANITAET” Z AXELEM POHLMANNEM, WIELKIM MISTRZEM WIELKIEJ LOY

DAWNYCH WOLNYCH I PRZYJTYCH WOLNOMULARZY NIEMIEC

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

4l u d z i e i i d e e

Są jednak państwa bezprawia

i politycy bezprawia, którzy

po cichu popierają religijnie

umotywowany terroryzm, a nawet

posługują się nim ideologicznie.

Kto posługuje si w polityce sił lub

religi, prawie zawsze nie ma praw-

nej racji. Prawie, poniewa istnieje

przecie stary problem morderstwa

tyrana. I tylko radykalni pacyci uwa-

aj kad wojn za niesprawiedliw.

Zdrugiej strony, kto dy do lepszego

współycia ludzi na lepszym wiecie,

czyni to na bazie praw człowieka, które

s zawsze take obowizkiem wobec

ludzkoci, a tym samym zawsze zgod-

ne z prawem.

Wolnomularze jako mniejszość

dająca przykład?

Prawa człowieka i obowizki czło-

wieka dotycz wszystkich. I tak szcz-

liwie si składa, e wikszo ludzi

moe si z tym zgodzi. Wolnomularze

mog tu tylko słuy indywidualnym

przykładem, kady według swych sił

i moliwoci. Ale nasze podstawowe

idee nadaj si dobrze do dyskusji

owartociach i wiatopogldach. Tak-

e w kontekcie wobec wspomnianych

zagroe. Wolnomularze nie siedz

w wieach z koci słoniowej. yje-

my w pełnej wiadomoci i poczuciu

współodpowiedzialnoci za otaczajce

nas ycie, std nasze oczywiste zain-

teresowanie wszystkimi aktualnymi

tematami. Nie ma adnego powodu,

aby ich unika.

„HUMANITEAET” 1/2011,

TŁUM. A.W.WYS

Wolnomularze przywizuj

do laicyzmu fundamental-

ne znaczenie, gdy stanowi

on podstaw naszej kultury i owiaty.

Jest gwarancj pokoju i społecznej

harmonii dla całego społeczestwa,

jeli oznacza jednoczenie absolutn

wolno sumienia, rozdział Kocioła

od pastwa oraz takie same niezmien-

ne prawa dla wszystkich.

Stało si niestety konieczne, aby

przypomnie o tych oczywistociach,

które w drugiej połowie XX wieku

uwaalimy za ostatecznie zapewnio-

ne. Wolnomularze naszych obediencji

musz bardziej ni kiedykolwiek wy-

stpowa jako rzecznicy takiej demo-

kratycznej i republikaskiej koncepcji.

Stoimy rzeczywicie przed wyzwa-

niem. Przełom w naszej zachodniej

społecznoci, który nastpił w obliczu

kryzysu strukturalnego i nansowego,

prowadzi do niepewnoci i społeczne-

go odwrotu, a w kocu do objawów

przemocy. Utrata okrelonych odnie-

sie, takich jak zapewnienie miejsca

pracy oraz niezbdnych rodków

zapewniajcych zyczn i duchow

egzystencj, to wszystko wyprowadza

wielu z nas z równowagi i skłania do

zachowa irracjonalnych.

Zaniechania w kulturze i owiacie

oraz kształtowaniu wspólnoty pro-

wadz do rozkładu społeczestwa.

Nie moemy na to wszystko pozosta

obojtni albo lepi wobec cierpienia

i ndzy. Nie moemy powiedzie na-

szym dzieciom i wnukom: „Mymy

otym nic nie wiedzieli!”.

Laicyzm oznacza nie tylko walk

oszacunek dla osobistej decyzji kadej

jednostki, ale take dla postawy etycz-

nej opowiadajcej si za solidarnoci

oraz prawami człowieka, a take za

tak szkoł mylenia, która oparta jest

na samopoznaniu oraz dywersykacji.

Chodzi tu o to, aby w praktyce lozo-

cznej stosowa to, co Albert Camus

okrelił jako „stawianie na człowieka,

jakim on jest w swej istocie”.

Trzeba przypomnie, e prawo to

ustanowiono w 1905 r. w bardzo okre-

lonych warunkach, gdy chodziło o to,

aby utrzyma Kociół poza polityczny-

mi rozgrywkami. Dzisiaj sytuacja ogól-

na, czyli warunki ramowe, jest inna.

Wszyscy zgadzamy si co do tego, e

nie moe by mowy o tym, aby jaki

system mylenia mógł by uznany za

dogmat i konkretny system moralny

miał si sta obowizujc wszyst-

kich reguł. To prawda, e „kleryka-

tury” [to nowotwór słowny, mylimy,

e chodzi tu o postaw klerykaln

idogmatyczn] niektórych instytu-

cji religijnych bywaj czsto ródłem

laicYzm

W sensie

PolitYcznYm

PONISZE SŁOWA BYŁEGO WIELKIEGO MISTRZA WIELKIEGO

WSCHODU FNCJI BR:. GUYA ARCIZETA POSŁUYŁY DO

DYSKUSJI NAD UKSZTAŁTOWANIEM WOLNOMULARSKIEGO

DZIAŁANIA OZ REPREZENTOWANYCH PRZEZ MASONÓW

WARTOCI NA FORUM AME, CZYLI ASSOCIATION MACONIQUE

EUROPEENNE. JEST TO INICJATYWA EUROPEJSKICH OBEDIENCJI

WOLNOMULARSKICH PODEJMUJCYCH LOBBING WSPÓLNYCH

WOLNOMULARSKICH WARTOCI.

Guy Arcizet

W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

l u d z i e i i d e e

przeladowa i duchowego otpienia,

ale nie zapominajmy, e w dzisiejszym

zglobalizowanym wiecie najpierw-

sza i najbardziej niebezpieczna jest

„klerykatura” [dyktatura] pienidza!

Prawdopodobiestwo tego, e

w jednym z krajów Wspólnoty

Europejskiej w najbliszym czasie

jaki biskup, rabin czy imam zo-

stanie prezydentem pastwa albo

dominujcym politycznym przy-

wódc jest znikome. Natomiast nie-

bezpieczestwo i palca groba, e

jaki nie wybrany demokratycznie

bankier bdzie kierował pastwem

albo bankiem centralnym – s jak

najbardziej aktualne. A gdy si temu

zjawisku przyjrze bliej, to wszyscy

oni [bankierzy] pochodz od Gold-

manna Sachsa...

Znajdujemy si w symbolice i misty-

ce boka mamony – w religii nansów

najcelniej opisanej w przypowieci

biblijnej o Złotym Cielcu, cho Biblia

nie jest moj preferowan lektur.

To szacunek dla godnoci człowieka

zobowizuje nas dzisiaj do dokonania

takiej analizy; do dialogu, który moe-

my prowadzi z wpływowymi struktu-

rami politycznymi Europy. Bdziemy

oceniani według naszej skutecznoci,

naszej zdolnoci analizy, któr maso-

neria wyrónia si w tym obszarze.

Istnieje lozoa, albo raczej ducho-

wo ideowa wspólna dla mczyzn

i kobiet, która raczej nie podoba si

duchownym. Jean Jaurez powiedział,

e „Najwiksze, co jest na wiecie,

to nieograniczona wolno ducha”.

Stwierdzenie to nie podwaa ani

kulturalnych rónic, ani rozmaitych,

indywidualnych odczu pojmowa-

nia wiary. Potwierdza jedynie nasze

prawo przynalenoci do wspólne-

go dziedzictwa całej ludzkoci oraz

tych wartoci, które okrelamy jako

HUMANIZM. To za prowadzi do

wskazania na odpowiedzialno na-

szych obediencji za głoszenie takie-

go przesłania.

TŁUM. A.W.WYS.

regularni – nieregularni

koniec Podziałów w austrii?

iciu referentów przedstawiło swoje przemylenia na

temat nastpujcych zagadnie:

1. „Profesjonalna działalno publiczna. Co to oznacza

dla masonerii” – s... Renate S., Droit Humain Austria.

2. „Hermetyzm i opinia publiczna, to nie sprzeczno”

– br... Michael S., Uniwersalny Zakon HERMETICA.

3. „Czy wolnomularstwu grozi profanacja?” – br:. Ber-

nardN., Wielki Wschód Austrii.

4. „Pola napi midzy pełn dyskrecj a działalnoci

publiczn” – br... Hans V., Wielka Loa Humanitas,

Austria.

5. „Wolnomularstwo w XXI wieku, czy moemy zapre-

zentowa opinii publicznej nasz wspóln wizj?”

– br... Peter G., Wielka Loa Austrii.

Relacj z tego wanego wydarzenia znalelimy w naj-

nowszym wydaniu liberalnego magazynu ”Eckstein”, czyli

„Kamie Wgielny”. Spotkanie miało charakter nierytualny

(„bez fartuszków”). Masoni i masonki z Austrii mieli

kolejn okazj, aby si lepiej pozna i zrozumie, oraz wy-

mieni pogldy ponad istniejcymi podziałami czy uprze-

dzeniami, wynikajcymi z podziału na loe „regularne” i

„nieregularne”.

Na wniosek br. Nicolausa B., Wielkiego Mistrza Wiel-

kiej Loy Austrii postanowiono, aby w przyszłoci z tego

rodzaju okrele w ogóle zrezygnowa.

Jak informuje „Eckstein”, wszystkie wystpienia w trakcie

dyskusji zostan wydane przez liberaln Wielk Lo Austrii

w specjalnej broszurze, ogólnie dostpnej w masoskiej

ksigarni „Am rauhen Stein”. Ustalono take, i pita Agora,

czyli wspólny rynek opinii wszystkich austriackich obediencji

masoskich odbdzie si ju tradycyjnie w pierwszy pitek

2013 r. po Wielkanocy, który przypada na 5 kwietnia. #

AGO, TO WOLNY RYNEK MASOSKICH SPOT PONAD ISTNIEJCYMI PODZIAŁAMI. ODBYŁO

SI JU CZWARTE TEGO RODZAJU SPOTNIE WSZYSTKICH SZECIU DZIAŁAJCYCH W AUSTRII

OBEDIENCJI WOLNOMULARSKICH. DZIAŁO SI TO W WIEDNIU, 13 KWIETNIA 2012 R. OBDOM

CZWARTEJ AGORY PRZEWODNICZYŁA LIBELNA WIEL LOA AUSTRII, A WIODCYM TEMATEM

W DYSKUSJI BYŁ KONTROWERSYJNY PROBLEM „MASONERIA A DZIAŁALNO PUBLICZNA”.



P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

6l u d z i e i i d e e

ziemia

oazą w kosmosie

czyli o konieczności zakoPania toPorów

D R M i R o s ł a w a D o ł ę g o w s k a - w y s o c k a

ostałam jaki czas temu od wydawcy, Studia Emka,

ksik do zrecenzowania. Autor, Paul H. Dembi-

ski, ekonomista i politolog, profesor Uniwersytetu

we Fryburgu w Szwajcarii, tytuł: Finanse po zawale. Od

euforii nansowej do gospodarczego ładu. Ksik mego

rówienika, urodzonego w Krakowie w 1955 r., po prostu

połknłam. W tym samym czasie rozlewał si po wiecie

protest Oburzonych.



– pod takimi hasłami ponad 6 tys. młodych nowojorczyków

protestowało przed miejskim ratuszem. Poparły ich zwizki

zawodowe, m.in. nauczycieli i pielgniarek. To były Stany

Zjednoczone Ameryki. A wczeniej, w Europie...

święty Paweł zaPłakał

W Londynie jest kociół pod wezwaniem witego Pawła.

Stoi niedaleko giełdy i niedaleko gospody, w której narodziła

si współczesna masoneria. Londyscy Oburzeni nie dostali

zgody na okupacj terenu przy giełdzie, wic rozbili swoje

miasteczko wokół wityni. Katedr zamknito i jaki ko-

cielny dostojnik wystosował list do oburzonej młodziey,

aby rozeszła si i poszła okupowa gdzie indziej. Ale czasy!

Mylałam, e wity Paweł, o ile z nieba obserwował to

widowisko, rwał sobie włosy z głowy. On, który z Szawła

stał si Pawłem, który wydeptał tysice kilometrów na po-

łudniu Europy, aby dotrze z Dobr Nowin do pogaskich

ludów, rmuje instytucj, która zamyka si przed biednymi,

odrzuconymi przez wielkich i monych tego wiata! Ju

nie wspomn o samym Chrystusie, który pewnie by sam

zamieszkał z koczujcymi, rozmnoył w razie potrzeby par

ryb i chlebów, a i pewnie uzdrowił co „chorszych”…

Wszyscy dzi w Europie licz pienidze, a raczej dziur

po ich braku. Kociół anglikaski te liczy i wyliczył, e

zpowodu zamknicia Katedry witego Pawła w centrum

Londynu, gdzie ulokowali si ze swymi namiotami Oburzeni,

traci 20tys. funtów dziennie. Richard Chartres, anglikaski

biskup Londynu powiedział, e: Nadszedł czas, aby prote-

stujący odeszli, zanim obecność obozu przyćmi sprawę, w imię

której tu się zebrali. Nic mi nie było wiadomo, aby trzecia

co do wanoci osoba w kociele anglikaskim zatroszczyła

si o dusze protestujcych. O kiesze Kocioła i wygod

turystów – i owszem.

święty Paweł Przemówił!

Ucieszyłam si bardzo, gdy wziłam do rki „Gazet Wy-

borcz”, a tu małymi literkami na pierwszej stronie tytuł:

Kościół anglikański z Oburzonymi. I dalej: „Dzwony alarmowe

bij na całym wiecie. Katedra witego Pawła je usłyszała

– tłumaczył «Guardianowi» anglikaski biskup Londy-

nu Richard Chartres. Jeszcze tydzie temu to on wzywał

koczujcych pod katedr w 200 namiotach Oburzonych

do zaprzestania protestu przeciwko chciwoci bankierów

ibezkarnoci sektora nansowego. – Symbolika zamkniętych

drzwi nie była dobra – bił si w piersi biskup”. W artykule

pt.Kościół Anglii z antykapitalistami czytamy o wewntrznych

podziałach, dymisjach i wreszcie zmianie decyzji i poparciu





















W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

l u d z i e i i d e e

tzw. podatku Tobina od transakcji kapitałowych. „Owiad-

czenie biskupa lewicowe media na Wyspach okrzyknły

najwikszym ideologicznym zwrotem we współczesnej

historii Kocioła anglikaskiego”. A ja zwyczajnie ucieszyłam

si, e to, co wydawało mi si chrzecijaskimi wartociami,

czyli bycie razem z odrzuconymi i biednymi tego wiata,

dotarło na szczyty hierarchii anglikaskiej.

„tak dalej być nie może”

W ramach akcji poparcia ks. Adama Bonieckiego po-

prosiłam ma, aby kupił mi rano „Tygodnik Powszechny”.

Itam znalazłam felieton ksidza pt. Tak dalej być nie może.

Ks. Boniecki pisał o tym samym, czym i ja si zajmowałam

na swoim blogu: o ruchu Oburzonych i postawie Kocioła

katolickiego. Zaczyna tak: „Gdybym wierzył we wszechobec-

no i skuteczno «agentów Watykanu», podejrzewałbym,

e za ruchem Oburzonych [...] ukrywa si Papieska Rada

Justitia et Pax, która włanie odsłoniła swe prawdziwe ob-

licze”. A koczy tak, po omówieniu fragmentu enuncjacji

Rady o niezbdnoci wiatowych reform, w tym powoła-

nia... ogólnowiatowego rzdu: „Nie wiem, czy ludzko to

wezwanie podejmie i co z ni (ludzkoci, czyli z nami!)

bdzie. Wiem natomiast, e «Ruch Oburzonych» i Stolica

Apostolska mówi niemal unisono, e «tak dalej by nie

moe!». A jeli Watykan ju si spotyka z Oburzonymi, to

sytuacja musi by powana”.

co myśli Prof. dębiński?

Nadszedł moment, aby wróci do zapowiedzianej na wst-

pie lektury. Główn oskaron w ksice prof. Dembiskiego

jest „FINANSJALIZACJA”, czyli podporzdkowanie całej

organizacji nowoczesnych społeczestw wymogom rynku

nansowego, co skutkuje głbok zmian zwizku dwóch

podstawowych elementów, typowych dla kadej społeczno-

ci: relacji i transakcji. Te pierwsze staj si sług drugich.

„Finansjalizacja niepostrzeenie uczyniła teraniejszo

zalen od naszych wyobrae na temat przyszłoci – pisze

Dembiski. – Paradoksalnie uwaamy, e poprzez dzisiejsz

konsumpcj zapewnimy sobie wietlan przyszło. By po-

wstrzyma t nieubłagan logik, która podporzdkowuje

teraniejszo hipotetycznej przyszłoci, by uwolni tera-

niejszo od cicego nawisu zadłuenia, mona przyj

trzy uzupełniajce si sposoby podejcia:

1) nieprzezorno (rezygnacja z planowania wszystkiego

izabezpieczania si na wszelkie moliwe okolicznoci),

2) umiar,

3) stopniowe ograniczanie działalnoci silosów oszczd-

nociowych.

Koncentracja na transakcji i lk o jutro całkowicie zaciem-

niaj prawdziwe wyzwania teraniejszoci – wyzwania ycio-

we, które zale od głbszych relacji, w tym relacji zBogiem:

«Otwórzmy Pismo wite. Zarówno w Starym, jak Nowym

Testamencie zauwaymy, e nic tak nie irytuje Boga, jak

owa troska o gromadzenie dóbr, lk przed niedostatkiem.

Zauwamy, e On nie tylko nie nakazuje takiej postawy –

On jej nie aprobuje i wyranie jej zakazuje». Obowizek

akceptacji nieprzewidywalnoci polega wic na zaufaniu,

na opuszczenia fałszywego raju transakcji i jego obietnic,

e przyszło mona kupi na rzecz cigłego bogactwa

ipłodnoci relacji, bogactwa i płodnoci, które kademu

wypada odkry, utrzyma w stanie czystym i pielgnowa

dzie za dniem. To tylko na skutek takiego odwrócenia

postaw, działalno nansowa przestanie mami i zostanie

oddana w słub ludziom”.

Przyszedł kryzys, bogu dzięki...

W podobnym duchu wypowiadał si na łamach „Gazety

Wyborczej” w artykule pt. Przyszedł kryzys, Bogu dzięki,

Harald Welzer, niemiecki psycholog społeczny: „Ulegamy

złudzeniu, e wzrost gospodarczy i pomnaanie dobro-

bytu to zjawiska naturalne, towarzyszce nam od zawsze.

Wrzeczywistoci wzrost jest nierozłcznie sprzgnity z t

faz rozwoju gospodarczego, która włanie dobiega koca.

Gospodarka ronie, odkd na masow skal uywamy ko-

palnych ródeł energii – wgla, gazu, ropy – czyli niewiele

dłuej ni 200 lat. [...] Nasze społeczestwa opieraj si

na wzrocie gospodarczym, bez niego nie potramy sobie

wyobrazi przyszłoci. To fałszywa i nierealna perspektywa.

Społeczestwo przyszłoci bdzie musiało si oby bez

wzrostu, pogodzi si z uszczerbkiem w dobrobycie. Ten

kod kulturowy trzeba – i mona – zmieni”.

o czYm nie móWi PkB

W tym duchu ju wiele lat wczeniej wypowiadał si

kandydujcy na prezydenta USA Robert Kennedy, który

18marca 1968 r. wygłosił mow o tym, czego nie uwzgldnia

„najwaniejszy” wskanik dzisiejszych czasów, czyli PKB:

„Przy obliczaniu PKB jako czynniki wzrostu bierze si pod

uwag zanieczyszczenie powietrza, reklamy papierosów ika-

retki pogotowia jadce do oar wypadków na autostradach.

PKB uwzgldnia koszty systemów ochrony instalowanych

wcelu strzeenia naszych domów oraz zabezpieczenia wi-

zie, wktórych przetrzymujemy przestpców włamujcych

si do naszych mieszka. Do wzrostu PKB przyczynia si

niszczenie lasów sekwoi, na miejscu których powstaj roz-

rastajce si chaotycznie miasta. Jego wskaniki poprawia

produkcja napalmu, broni nuklearnej i pojazdów opance-

rzonych, uywanych przez policj do tłumienia zamieszek

na ulicach. Uwzgldnia on [...] programy telewizyjne, które

glorykuj przemoc, aby producenci zabawek mogli sprze-

dawa dzieciom swoje produkty. Jednoczenie wskaniki

PKB nie odnotowuj stanu zdrowia naszych dzieci, poziomu

naszego wykształcenia ani radoci, jak czerpiemy z naszych

zabaw. Nie mierz pikna naszej poezji ani trwałoci naszych

małestw. Nie mówi nam nic na temat jakoci naszych

dyskusji politycznych ani prawoci naszych polityków. Nie

bior pod uwag naszej odwagi, mdroci i kultury. Milcz

na temat powicenia i oddania dla naszego kraju. Jednym

słowem, wskaniki PKB mierz wszystko oprócz tego, co

nadaje sens naszemu yciu”.

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

ziemia oazą w kosmosie

To tylko kilka wypowiedzi ludzi piszcych o dzisiejszym

wiecie w tonie troski i wielkich obaw; ludzi wychodzcych

zrozmaitych załoe politycznych, religijnych i lozocznych.

Dziki decyzji oo. Marianów w sprawie ks. Bonieckiego, sig-

nłam po wielu, wielu latach po „Tygodnik Powszechny”, aby

ze zdumieniem zobaczy, e ja, wolnomularka od lat 19 – myl

i pisz w wielu sprawach bardzo podobnie. Najwaniejsze –

jak sdz – jest to, e w dzisiejszym zglobalizowanym wie-

cie, zagroonym bezdusznym, nansowym materializmem,

spotykaj si ludzie zatroskani losem Ziemi i niewane jest

skd si wywodz; czy s motywowani Dekalogiem, czy etyk

wieck. yjemy na jednym, ziemskim globie, który jest jak

prawdziwa Oaza w bezmiarze i pustce Kosmosu.

I włanie do symbolu oazy odwołuje si Paul Dembiski,

piszc w kocowych partiach omawianej ksiki: „Czy

chodzi o umiar podtrzymujcy dostatek, który proponuje

Jean-Baptiste de Faucauld, czy o powcigliw roztropno

praktykowan w algierskich oazach – zawsze chodzi o to,

by by bardziej skutecznym przy osiganiu ograniczonych

celów i tym samym pozostawi sobie czas i energi na rze-

czy waniejsze ni sprawy materialne. «Tu w oazie nie ma

konsumpcji. To wielka rzecz. Jest co je, jest chleb, herbata,

kawa. Kluczem do tego systemu jest znalezienie mdrego

modelu konsumpcji. Zdeniowanie takiej konsumpcji, która

odpowiednio ogranicza działalno produkcyjn. Trzeba

nauczy si y w niektórych godzinach dnia bez konsumpcji.

Oaza odpowiada: zrobi tylko to, co konieczne, aby przej

z jałowoci – pustyni, bezmiaru głodu i pragnienia – do

splendoru, od cierpienia i bólu do dobrobytu, od terroru

do spokoju umysłu, od pustki do obtoci, z pustyni do

oazy, do szczcia i niczego wicej»”.

między rynkiem a moralnością

W artykule Michaela J. Sandela w „Gazecie Wyborczej”

(z19/20 maja br.) pt. Nie dajmy się sprzedać. Targujmy się

ogodziwe życie, autor, profesor lozoi na Harvardzie, pisze,

e w dzisiejszych czasach „doszło do zerwania wizi midzy

rynkami a moralnoci – wizi, któr trzeba przywróci.

[...] Pragnc unikn sekciarskich swarów, nalegamy czsto,

by wkraczajc w obszar publiczny, obywatele porzucali

swoje moralne i religijne przekonania. Jednak opór przed

dopuszczeniem sporów o godziwe ycie do polityki miał

nieoczekiwany skutek – utorował drog rynkowemu trium-

falizmowi i utrzymujcej si dominacji rynkowego mylenia”.

Pytania zadawane yciu publicznemu przez masonów maj

najczciej sens lozoczny i etyczny. Podkrel raz jeszcze,

e moim zdaniem, w dzisiejszym wiecie, zdominowanym

przez mylenie materialistyczne, konsumpcyjne i nansowe,

czas zakopa topory midzy ludmi chccymi u podstaw ycia

społeczestw widzie wartoci, czy to humanistyczne, czy

to wypływajce z inspiracji religijnych. Lepsze jest bowiem

ycie oparte na wartociach duchowych ni ycie bez nich.

Czas na ogólnoludzki Dekalog! Czas na ogólnoludzki ruch

ekumeniczny! I w tym ruchu powinni czynnie uczestniczy

wolnomularze wszystkich rytów i obrzdków. „Szalestwem

byłoby oczekiwa, e zdrowszy moralnie dyskurs publiczny

doprowadzi do zgody w kadej spornej kwestii. Posłuy jednak

uzdrowieniu ycia publicznego i uwiadomi nam lepiej cen,

jak płacimy za ycie w społeczestwie, gdzie wszystko jest na

sprzeda” – koczy swe rozwaania prof. Michael J. Sandel,

a ja całym sercem przyłczam si do niego. #

l u d z i e i i d e e

PoWrot BogóW

Piotr Bursa: Gorąca debata w Europie. Czy

w interesie państwa i społeczeństwa jest ochrona

transcendencji i tego co święte dla człowieka?

„W obliczu nowych realiów fundamentalne zasady

owieconego, liberalnego porzdku politycznego – m.in.

zasad ochrony praw mniejszoci oraz równouprawnie-

nia wyzna – musimy na nowo przemyle. Nie chodzi

tylko o prawo jednostki do wyraania swoich pogldów

i praktykowania religii. «Celem najwaniejszym staje

si integracja zrónicowanej pod wzgldem kulturo-

wym i religijnym, a moe nawet podzielonej i rozdartej

wspólnoty» – pisze politolog Claus Leggewie. To znak

postwieckiego i pluralistycznego społeczestwa, e ten

cel nie moe zosta osignity przez wyparcie religii

zprzestrzeni publicznej – czy to przez ograniczenie jej

wolnoci, czy te agresywnie antyreligijny ton dyskusji

publicznej. Integracja społeczestw imigranckich moe

przebiega tylko przy poszanowaniu zasad tolerancji,

prawa i wzajemnego respektu take dla religijnych prze-

kona przybyszów. [...] Zasada respektowania spraw,

które dla innych s wite, stanowi fundament liberalnej

demokracji. Wspołeczestwach XXI wieku, w których

integralno ispójno podmywane s na kadym kroku,

tym niepisanym lub transcendentnym fundamentom

przypada coraz waniejsza rola. Cho dla wielu w Polsce,

nie bez powodu zirytowanych postaw Kocioła, trudne

to do przełknicia, warto wsłuchiwa si w zachodnie

debaty, w których coraz czciej przyznaje si, e do

tych fundamentów naley take religia”.

„GAZETA WYBORCZA” 1415 SIERPNIA 2012

W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

z ż y c i a l ó ż i o b e d i e n c j i

wysokokościelny

Wolnomularz

R o z M o w a z Å k e e l D b e R g i e M ,

D u c h o w n y M l u t e R a ń s k i e g o

k o ś c i o ł a s z w e c j i

Piotr Kalinowski: Wielka

Loża Szwecji, której jest

Ksiądz członkiem, to

Zakon ocharakterze

chrześcijańskim. Co

wyznacza religijny

rys Bractwa?

Ks. Åke Eldberg: W wol-

nym tłumaczeniu paragraf

praw naszego Zakonu

stwierdza, e: „Zakon

Wolnomularski ma swe

korzenie w gildiach lub

kongregacjach załoo-

nych na chwał Boga,

Najwyszego”. Zadaniem

Zakonu jest niesienie

wolnomularzom wiatła

szlachetnej sztuki prakty-

kowania cnót i tłumienia

słaboci; dawania im wiedzy

i siły, by kontrolowa ich na-

mitnoci itłumi złe dze, by

byli wstanie wznie najszlachet-

niejsze czci swojego jestestwa jak

najbliej jednoci z ich prapocztkiem,

Po Trzykro Wielkim Architektem

Całego wiata”. Paragraf 3. stwierdza

natomiast: „Religia lub cze dla Boga

Najwyszego były ródłem Zakonu”.

Mimo to, dla wielu Wielka

Loża Szwecji nie jest zakonem

chrześcijańskim, a po

prostu gnostyckim...

Tych, którzy wierz, e jest to za-

kon gnostycki, spytałbym: w jakim

aspekcie? Zakon nie jest organizacj

Bo, tylko ludzk i wród swoich

członków na przestrzeni 250 lat miał

gnostyków i okultystów tak samo, jak

wielu luteranów i wiernych innych

wyzna. Wiemy, e na pocztku

XIX w. do Bractwa naleeli tacy

okultyci, jak Starck, Plom-

menfeldt i Gugomos, którzy

mieli niezdrowy wpływ na

ksicia Karola, póniejsze-

go króla Karola XIII. Ale

wolnomularstwo nie jest

statyczne i wikszo

ich wpływów została

zniesiona przez natu-

ralne reformy i rozwój.

Przeszedłem przez

wszystkie stopnie rytu

szwedzkiego i nigdy nie

odkryłem gnostyckie-

go nauczania. Idee tego

typu by moe zapisane

s w starych ksigach, któ-

re zbieraj kurz w naszych

archiwach, ale adna z nich

nie wpływa na dzisiejszy Zakon.

Jednym z błdów, jaki popełniaj

ludzie zgłbiajcy tematy zwizane z

wolnomularstwem, jest to, e traktuj

je jak religijn kongregacj, Kociół.

I czytaj wszystkie masoskie doku-

menty, jakby były spisane przez jak

sekt. A ni wolnomularstwo nie jest.

Do masonerii zostałem przyjty jako

dojrzały chrzecijanin i z cał odpo-

wiedzialnoci mog stwierdzi, e

cho Bractwo dało mi wiele „intelek-







P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

tualnej strawy”, w adnym stopniu nie

zmieniło mojej wiary. Wci jestem

wysokokocielnym luteraninem, jakim

byłem przed inicjacj.

Od czasu do czasu pojawia

się opinia, że ryt szwedzki

powinien być wykluczony

z wolnomularskiego grona

właśnie ze względu na swój

chrześcijański charakter.

Nigdy nie słyszałem takich wtpli-

woci z powanych ródeł. Ale mona

si z nimi spotka np. w internecie.

Szczególnie ze strony wolnomularzy

amerykaskich, którzy religijny in-

dyferentyzm uwaaj za samo sed-

no masonerii. Prawd jest te, e

chrzecijaski charakter Wielkiej

Loy Szwecji nie jest wpełni

zgodny z uznanymi w wie-

cie landmarkami. System

szwedzki jest tolerowany

przez ruch wolnomular-

ski ze wzgldu na swój

wiek. Loe s obecne w

naszym kraju od 1735

r., czyli od dawna, jak na

masoskie standardy. S

te inne historyczne po-

wody. Zapewniam jed-

nak, e w naszych loach

gocimy członków ló bł-

kitnych innych obediencji,

bez wzgldu na ich przekona-

nia religijne.

Czy wolnomularstwo ma

jakikolwiek wspływ na Księdza

jako duchownego?

Nie dostrzegam go. Bractwo jest

przestrzeni, w której mog si spo-

tyka z innymi chrzecijanami i roz-

mawia z nimi w warunkach przyjani

i zaufania. Dzielimy pewne unikalne

przeycia i na ich podstawie dyskutu-

jemy o yciu, wszechwiecie i innych

zagadnieniach. Wszystko to wdys-

kretnych warunkach i z wzajemnym

szacunkiem. Nie ma to zwizku z

moim powołaniem.

A odwrotnie – czy bycie

duchownym zmienia coś

wżyciu wolnomularza?

W przypadku rytu szwedzkiego

oznacza to, e jest si kim w rodza-

ju mówcy swojej loy. Wygłasza si

krótkie pogadanki na niektórych spot-

kaniach. Na ogół dotycz one tego,

w jaki sposób masoska symbolika

powizana jest z chrzecijastwem.

Czy z punktu widzenia

wolnomularza rytu szwedzkiego,

regularne wolnomularstwo

innych systemów jest tak

samo odpowiednim miejscem

dla chrześcijan?

To bardzo szerokie pytanie. Jest

wiele wielkich ló i systemów wolno-

mularskich, a posiadam ograniczone

dowiadczenie, jeli chodzi o maso-

skie ycie poza Szwecj. Masoneria

błkitna w duej mierze zajmuje si

zagadnieniami etycznymi i w ad-

nym systemie nie jest ani chrzeci-

jaska, ani niechrzecijaska. Nauki

pierwszych trzech stopni dotycz

tego, jak zrealizowa osobist odpo-

wiedzialno i praktykowa sztuk

czynienia rzeczy dobrych. Dlatego

w masonerii błkitnej przekonania

religijne maj niewielkie znaczenie.

W przypadku rytu szwedzkiego ist-

nieje wymaganie, aby wolnomularz

był chrzecijaninem, gdy kady z nas

jest wtajemniczany w stopnie wysze,

gdzie wiara odgrywa waniejsz rol.

W innych systemach wielu wolnomu-

larzy zadawala si stopniem mistrza.

A jeli chc i wyej, maj do wyboru

kilka systemów. Niektóre oparte s

o przekonania chrzecijaskie, inne

o wieckie wartoci humanistyczne.

Często się zdarza, żeby

duchowni Kościoła Szwecji byli

wolnomularzami? I jak wyglądają

wzajemne relacje Kościoła

iWielkiej Loży?

Do 2000 r. Kociół Szwecji był

wspólnot pastwow, na cze-

le której stali monarchowie.

Królowie i ksita na ogół

pełnili te funkcj Wiel-

kich Mistrzów, gwaran-

tujc sw osob, e Za-

kon bdzie instytucj

godn i przestrzegajca

prawa. Wielu naszych

biskupów było wolno-

mularzami. Generalnie

Kociół Szwecji nie ma

nic przeciwko, aby jego

duchowni naleeli do

masonerii. Nawet Kociół

rzymskokatolicki przyznaje,

e jego zastrzeenia w stosun-

ku do masonerii nie odnosz

si w pełni do rytu szwedzkiego.

Kady szwedzki wolnomularz jest

zachcany, aby czynnie bra udział

w yciu liturgicznym denominacji,

któr reprezentuje.

Troch inaczej sytuacja wyglda

w Norwegii, która take praktykuje

system szwedzki. Tam róne podej-

rzenia i zazdro doprowadziły do

sytuacji, w której duchownym Ko-

cioła Norwegii zaleca si, aby nie

przystpowali do Bractwa. Nie wiem

jednak, jak restrykcyjnie przestrzega

si tych zalece.

Jak sprawa wygląda w przypadku

Danii i Islandii, gdzie również

ryt szwedzki styka się

z luteranizmem?

z ż y c i a l ó ż i o b e d i e n c j i

W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

z ż y c i a l ó ż i o b e d i e n c j i

Niezdrowa atmosfera dotyczy tylko

Norwegii. Nigdy nie słyszałem opo-

dobnych zachowaniach w wymienio-

nych krajach.

Gdyby miał ksiądz porównać

system szwedzki i te najczęściej

używane w Europie i świecie

anglosaskim, na jakie różnice

zwróciłby Ksiądz uwagę?

Rónice organizacyjne s zasadnicze.

W przypadku rytu szwedzkiego w da-

nym kraju moe funkcjonowa tylko

jedna Wielka Loa, która integruje

wszystkie stopnie w jeden system. Ka-

dy wolnomularz wczeniej czy póniej

dojdzie do 10. stopnia wtajemniczenia.

W innych systemach – oczym była

mowa – ju stopie mistrza czyni z

człowieka pełnowartociowym wol-

nomularzem. Mona w trzecim stop-

niu pozosta lub wybra jeden zkilku

systemów stopni wyszych. Wrycie

szwedzkim inny jest te czynnik cza-

sowy. Nasza masoneria przypomina

troch szkoł. Po pewnym czasie ak-

tywny wolnomularz otrzymuje nowy

stopie. Na ogół czeka si na od roku

do trzech lat. W USA mona otrzyma

kilka stopni w jeden weekend. Mona

te jednoczenie nalee do rónych

systemów stopni wyszych, np. RSDiU

i rytu York. Inaczej działa te nasza

masoneria błkitna. System szwedzki

sprawia, e mona doj do 10. stopnia,

nie bdc nawet ocerem loy. Czas

przynosi nowe stopnie, nie funkcje.

W wolnomularstwie anglosaskim, bez

wzgldu na to, który stopie mason

posiada w systemie stopni wyszych,

pozostaje on nadal członkiem loy bł-

kitnej. I wie, e bdzie w niej pełnił

róne funkcje.

Wspomniał Ksiądz, że na

przestrzeni wieków wielu królów

i książąt piastowało funkcję

Wielkiego Mistrza. A jaką rolę

w masonerii odgrywa obecny

monarcha – Karol XVI Gustaw?

Ostatnim członkiem rodziny królew-

skiej, który pełnił jednoczenie funkcj

Wielkiego Mistrza był ksi Bertil. Po

jego mierci nie było adnego ksicia

w odpowiednim wieku, a król wolał

si powici wychowywaniu dzieci.

Od tej pory Wielcy Mistrzowie nie

pochodz z rodziny królewskiej. Wci

mamy jednak nadziej, e ksi Karol

Filip zdecyduje si kiedy wstpi do

Zakonu. Posiadanie w swych szere-

gach członków rodziny królewskiej

to dla Bractwa sprawa statusu spo-

łecznego. Obecny król jest Wysokim

Protektorem Wielkiej Loy Szwecji,

ale do niej nie naley.

Dziękuję za rozmowę.

Ks. Åke Eldberg jest duchownym

(luteraskiego) Kocioła Szwecji. Po-

sług duszpastersk pełni w Vahol-

ma, 20 km na północ od Uppsali. Jest

wolnomularzem Svenska Frimurare

Orden (Szwedzkiego Zakonu Wol-

nomularzy). #

RÓDŁO: PIOTR LINOWSKI WIATKOCIÓŁSPOŁECZESTWO, MAJ 2011

WWW.EKUMENIZM.PL

rYt szWedzki

St George’s Cross Ryt Szwedzki – wolnomularski ryt obowizujcy w krajach skandynawskich: Szwecji, Norwe-

gii, Danii, Islandii, Finlandii oraz w zreformowanej wersji w Niemczech. Został opracowany w drugiej poł. XVIII w.

w Szwecji na bazie rónych obrzdków europejskich, zwłaszcza cisłej Obserwy. Ryt ma charakter ponadkonfesyjny,

chrzecijasko-mistyczny oraz rycerski. Jezus Chrystus jest uwaany w nim za Najwyszego Mistrza i Prawdziwego

Rycerza. Członkostwo zarezerwowane jest wyłcznie dla chrzecijan. Pracuj w nim Den Norske Frimurerorden

i Den Danske Frimurerorden.

Ryt Szwedzki jest jedenastostopniowy.

Stopnie w. Jana (Rzemielnicze)

I Ucze

II Czeladnik

III Mistrz

Stopnie w. Andrzeja (Szkockie)

IV-V Ucze/Czeladnik w. Andrzeja

VI Mistrz w. Andrzeja

Stopnie kapitularne

VII Doskonały Brat

VIII Najdoskonalszy Brat

IX Owiecony Brat

X Bardzo Owiecony Brat

X:2 Bardzo Owiecony Brat, Powiernik

Doskonałych Stopni Kapitularnych

(stopie historyczny)

Na szczycie systemu znajduje si:

XI Najbardziej Owiecony Brat, Rycerz

Komandor Czerwonego Krzya

XI:2 Najbardziej Owiecony Brat,

Rycerz Komandor Doskonałych

Stopni Kapitularnych (stopie hi-

storyczny)

RÓDŁO: WIKIPEDIA

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

12 n a P r a c a c h

minimalizm

moralnY

a tolerancJa

s t a n i s ł a w M a t u ł a

o wicej, rzeczony minimalizm obejmuje nie tylko

tolerancj, lecz take cał reszt etyki. Etyki pro-

stej, łatwej i przyjemnej, jakby na miar powszech-

nego dobrobytu, wesołej zabawy i radosnej konsumpcji

bez napi i koniktów. Bo có oznacza ta cała reszta owej

etyki dla ludzi sytych i zadowolonych z ycia? Oznacza

midzy innymi – rzecz jasna – mylenie pozytywne, czyli

wycinanie ze wiadomoci wszelkich nieszcz i zagroe.

Ale przede wszystkim – bycie miłym i sympatycznym dla

drugich. Przy koniecznym załoeniu, e i my sami, i wszy-

scy inni s OK. Oczywicie, naleałoby załoy równie,

e przykra historia ludzkoci ju dawno – przynajmniej

wzasadzie – zakoczyła si i wszystkie powane problemy

człowieka zostały rozwizane, a pozostały co najwyej

niektóre trudnoci z tolerancj i dobrymi manierami.

ycie w takiej luksusowej sytuacji powinno by mak-

symalnie proste. Tak proste, jak te wszystkie pikne ire-

laksowe spotkania, które organizujemy sobie w czasie

wolnym. W salonie, w zacisznej knajpce lub na uroczej

wycieczce dookoła wiata. Tolerancja dla osób o innych

„preferencjach”, mniej klasycznych kształtach ciała czy

nieprzekonujcych fryzurach załatwia prawie wszystko.

Chodzi ju tylko o to, by si odpowiednio zachowywa – nie

uraa nikogo z obecnych mow towarzysko niepoprawn.

Pod adnym pozorem nie zdradza, i si zauwayło czyj

nietypow ras czy mniejszociow barw skóry.

Podstawowe, oczywiste zasady kindersztuby! Moe

zlekka przesadzone! Rzecz w tym, e wraz z tolerancj

maj wyczerpywa cał etyk. Lecz có to za etyka i có

to za tolerancja, jeli ich główn normatywn treci jest

tolerowa inno! I to w dodatku tolerowa inno wsz-

dzie tam, gdzie – jak si podkrela z naciskiem – „inny nie

znaczy gorszy”! Dlaczego tak niewinn inno mamy

tolerowa, a nie po prostu akceptowa? Tak jak akceptu-

jemy w sposób oczywisty całe konieczne zrónicowanie

wiata. Dlaczego uywa tutaj tego negatywnego słowa,

które oznacza znoszenie czego z przykroci, czego nie-

przyjemnego, obiektywnie lub subiektywnie złego. Takie

bowiem znaczenie miały przez wieki i maj po dzi dzie

słowa „tolerowa” i „tolerancja” oraz ich odpowiedniki

w rónych jzykach. Od łaciskiego czasownika tolerare

– „znosi” „cierpie, „wytrzymywa”. Jeli najcenniejsz

cnot ma by znoszenie lub wytrzymywanie czego mo-

ralnie obojtnego, to wysoko tak ustawionej poprzeczki

jest podejrzanie niska.

A warto zauway i to, e za takim modelem etyki i tole-

rancji kryje si do prymitywna i błdna antropologia. Nie

jest przecie prawd, e na inno ludzie reaguj agresj,

nienawici lub nietolerancj zawsze lub z reguły. Inno

potra wzbudza w nas take emocje diametralnie róne:









Jeśli najcenniejszą cnotą ma być znoszenie

lub wytrzymywanie czegoś moralnie

obojętnego, to wysokość tak ustawionej

poprzeczki jest podejrzanie niska.

W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

n a P r a c a c h

zaciekawienie, yczliwe zainteresowanie, ch bliszego

poznania lub nawet naladowania. I co równie wane,

w bardzo wielu sytuacjach za niechci do innych lub

obcych kryj si realne konikty. Polityczne, prestiowe,

ekonomiczne.

Trudno zaprzeczy, e w pewnej istotnej mierze taki

prymitywny model tolerancji jest efektem owieceniowej

krytyki nietolerancji. Konkretnie – nietolerancji religijnej,

niejako według wspomnianego moa „inny nie znaczy

gorszy”. Za praojca takiego pojmowania tolerancji uchodzi

Gohold Ephraim Lessing (1721 – 1781). Pisarz, estetyk,

dramaturg, zapalony teoretyk wolnomularstwa. Obok

Chrystusa, Mahometa i Buddy – myliciel zaliczany do

„budzicieli ludzkoci”. Za bojownika tolerancji uchodzi

przede wszystkim z racji pogldów wyłoonych w sławnym

poetyckim dramacie Natan mędrzec. Jednak takie ujcie

jest błdne w kadym calu: przede wszystkim, zwalczajc

nietolerancj, nigdy nie głosił Lessing tolerancji; ideałem

moralnym, który proponował wobec tego, co inne, obce

lub nieznane, była postawa całkiem odmienna – posta-

wa arliwego humanitaryzmu. Postawa czynnej troski

oczłowieka, niezalenej od rónic, które dziel ludzi.

I, co zwykle bywa pomijane milczeniem, chodziło tu

Lessingowi o nastawienie, które przeciwstawiał miłoci

bliniego; pełnej okruciestw chrzecijaskiej miłoci

bliniego, która chronic przed potpieniem wiecznym,

nie cofa si przed przymusem, torturami, zabijaniem,

wyłczaniem ze wspólnoty.

Jak wic było z t jego tolerancj naprawd? Co w po-

dejciu do obcych religii lub tradycji kulturowych zalecał

jako nastawienie optymalne? Odpowied jest prosta: pełn

yczliwoci ciekawo. Ch i wol odkrywania – na ob-

cym terenie – rzeczy cennych i piknych! Propozycj, by

tego rodzaju pobudzenie ducha nazywa lub zastpowa

tolerancj innoci, odrzuciłby z odraz! Jako przejaw

małodusznoci.

Do obowizujcego dzi kuriozalnego modelu tolerancji

naley take odpowied na pytanie o jej granice. W kr-

gach osób chccych uchodzi za owiecone pojawia si

ona spontanicznie przy kadej niemal dyskusji na tematy

moralne. A jest to odpowied zawsze ta sama i czynica

wraenie, e si człowiek przesłyszał. Granic t stanowi

– klaruj nam autorytarnie – po prostu nietolerancja, no

i oczywicie wszelkie kwestionowanie prymatu tolerancji.

Z tonu takiej wypowiedzi, która czsto dyskusj zamyka,

wynika w sposób do oczywisty, i ma to by granica

jedyna.

Niestety, grzeczno zazwyczaj nie pozwala tu stawia

pyta zasadniczych. Na przykład w takiej oto wyrazistej

formie: a co z tolerancj wobec bicia starców, katowania

psów, niewypłacania pracownikom nalenoci za prac? Czy

do nietolerowania tych i niezliczonych innych haniebnych

czynów mamy przystpowa dopiero wtedy, kiedy wiemy,

e s popełniane skutkiem czyjej nietolerancji? Popełniane

z tego na przykład powodu, e kto nie toleruje dzieci zbyt

ywiołowych, starców zbyt gadatliwych, pracowników zbyt

pewnych siebie? A co z sytuacj, w której człowiek taki

nie wypłaca owych nalenoci albo drczy słabszych po

prostu dlatego, e zaspokaja na tej drodze sw chciwo

lub potrzeb naocznej przewagi nad innymi?

Lecz pytania retoryczne, takie i inne, choby najsłusz-

niejsze, nie załatwiaj sprawy. Wskazuj co najwyej, e

czas wróci, take w kwestiach tolerancji, do etyki od-

powiedzialnoci. I e w duchu takiej włanie etyki naley

prowadzi rzeczone granice tolerancji. Nasuwa si tu,

notabene, wzór relacji midzy tolerancj i nietolerancj

bardzo prosty i niemal oczywisty. A mówi on: nie akcep-

towa moralnie czynów, postpków, zachowa, które

komukolwiek szkodz lub powoduj czyje niepotrzebne

cierpienia, zarazem tolerowa wszystko, czego nietolero-

wanie przyniosłoby wicej szkód ni poytków. Wedle

kryterium mniejszego zła!

Na przykład: nie da i nie stosowa kar wizienia za

handel alkoholem – prohibicja i jej skutki mówi za siebie;

nie kara take za prostytucj lub za drobne kradziee po-

pełniane z głodu; nie da satysfakcji za kad zniewag

lub niesprawiedliw ocen własnej osoby; nie domaga

si kar za obraz uczu religijnych, narodowych, zawodo-

wych, rodzinnych; nie stosowa nagan i sankcji tam, gdzie

okrn, prolaktyczn drog mona osign tyle samo

albo znacznie wicej. Innymi słowy, nietolerancj czynn

zastpowa, gdzie si da, poprawianiem warunków ycia

własnego i cudzego. Przy pełnej wiadomoci, e savoirvivre

jest rzecz bardzo wan, lecz nie zastpi etyki na miar

prawdziwego ycia, pełnego wielkich koniktów, aczsto

i sytuacji bez wyjcia. Nadchodzce trudne czasy zapewne

wyostrz t wiadomo znacznie.

A tolerancja wobec innoci? Niech j sobie kultywuj

ludzie bardzo małego serca. Kto dysponuje sercem lub

umysłem normalnie rozwinitym, pójdzie ladem Lessinga

i jego mdrca Natana; zawsze yczliwie ciekaw ludzi inaczej

ni on sam ukształtowanych, z ich nieznanymi bogactwami,

które przeczuwa i bdzie odkrywał.

Tak czy inaczej, chcc uy słowa „tolerancja”, warto

pomyle, czy naprawd o ni nam chodzi. Niewykluczo-

ne bowiem, e chodzi nam o co zupełnie innego. Moe

o akceptacj i yczliwo w połczeniu z trosk, która

wybiega w przyszło?

Deska wygłoszona w loży Kultura na Wsch. Warszawy,

10 listopada 2011.

Zwalczając nietolerancję, Lessing nigdy

nie głosił tolerancji. Ideałem moralnym,

który proponował, była postawa

żarliwego humanitaryzmu.

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

14 n a P r a c a c h

o Braterskim

łańcuchu

i „Przekazywaniu ognia”

p R o f . D R h a b .

a n D R z e j n o w i c k i

Par. 1 – Jak Wielkie Drzewo ma za-

wsze wiele korzeni, tak kada „wielka

rzecz” ma wiele pocztków. Dotyczy

to take masonerii.

Par. 2 – Masoneria w swojej isto-

cie, czyli w najwaniejszych ideach,

które j tworz i które głosi wielo-

ma jzykami swojej wielonarodowej

struktury, jest głboko zakorzeniona

w wartociach rónych kultur. Idee

i symbole masoskie znajdujemy

w[...], w staroytnych Chinach u Mi-

strza Zhuanga, w staroytnej Grecji

uPitagorasa iPlatona, w staroytnym

Rzymie uLukrecjusza, w renesanso-

wych akademiach i w lozoi współ-

czesnej. Myl masoska jest – wci

rozwijanym – wytworem wielu stuleci

i wielu narodów.

Par. 3 – Fałszywy obraz masonerii

tworz ci, którzy umieszczaj jej po-

cztki w Anglii XVIII wieku, skracajc

w ten sposób jej histori o kilka tysic-

leci i zniekształcajc jej idee Wolno-

ci, Równoci i Braterstwa Narodów













 

W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

n a P r a c a c h

przesdami ówczesnego, europocen-

trycznego sposobu mylenia.

Par. 4 – Z bogactwa tradycji maso-

skich skupimy tu uwag na dwóch:

• na idei „przekazywania ognia” i • na idei „braterskiego łańcucha”.

Par. 5 – Staroytn personikacj

masoskiej idei przekazywania lu-

dziom ognia jest grecki heros (culture

-hero).

PROMETEUSZ, posiada zreszt

swoje odpowiedniki w innych kultu-

rach. Staroytni lozofowie greccy,

którzy jak Parmenides, utosamiali

„ogie” ze „wiatłem” [Diels, t. I, 28

A 34], utorowali drog interpretacji

utosamiajcej przekazanie ludziom

prometejskiego „ognia” z zadaniem

przekazywania ludziom „wiatła”

przez uczniów Prometeusza zwanych

Fosforami, czyli wiatłonociami. [...]

Par. 6 – Platon posłuył si – na

pierwszych stronach dialogów oPa-

stwie –metafor olimpijskiego zni-

cza, wiatła przekazywanego uczniom

przez Mistrzów – w przekładzie Wła-

dysława Witwickiego: „pochodnie

bd mieli w rku i bd je sobie z rk

do rk podawali”. Słowa te s najbar-

dziej zwizł charakterystyk istoty

działalnoci masoskiej.

Par. 7 – W dialogu Ijon Platon łczy

pojcie przekazywania „boskiego og-

nia”, cennych treci poetyckich i lozo-

cznych, z pojciem „magnetycznego

łacucha”, który łczy – przez kolejne

Ogniwa – twórców ze słuchaczami.

Twórcy „z miodopłynnych ródeł

ipo jakich ogrodach muz i dolinach

zbieraj pieni i przynosz je nam jak

pszczoły” (przeł. Władysław Witwi-

cki).

Muzy s podobne do kamieni mag-

netycznych, które przycigaj do sie-

bie poetów jak piercionki elazne

i przekazuj im moc przycigania

piewaków, recytatorów, tłumaczy,

interpretatorów, a ci z kolei, uzyskuj

moc przycigania słuchaczy. Zachwy-

ceni słuchacze równie staj si mag-

nesami zdolnymi do przekazywania

swojego zachwytu i tak wytwarza si

długi łacuch braterskiej wspólnoty

miłoników poezji, muzyki i lozoi,

która łczy ludzi rónych narodów

irónych stuleci.

Przytocz słowa Sokratesa do Ijona:

„w tobie mieszka jaka boska siła, któ-

ra ci porusza tak, jak w tym kamieniu,

który Eurypides magnetytem nazwał

a szerokie koła zw go heraklejskim.

Otó ten kamie nie tylko, e sam

przyciga piercionki elazne, ale

jeszcze tak sił w nie wprowadza,

e mog znowu to samo robi, co ten

kamie: inne piercionki przyciga

tak, e nieraz, bywa, długi łacuch na

nim zwisa z elazek i piercieni po-

szczepianych, jedne z drugimi” (przeł.

Władysław Witwicki). Znajomo

tego tekstu pozwala głbiej rozumie

splot znacze „braterskiego łacucha”

w yciu ló masoskich.

Par. 8 – W staroytnych Chinach, na

przełomie IV i III wieku przed nasz

er, współczesny uczniom Arystote-

lesa Mistrz Zhuang wie „przeka-

zywanie ognia” z niemiertelnoci

Mistrzów. Nauczyciele nie lkaj si

mierci, poniewa yj w swoich my-

lach przekazywanych z pokolenia na

pokolenie. Mistrz Zhuang wiedział, e

uczniowie przeka potomnym jego

umiłowanie wolnoci, wpajanie lu-

dziom potrzeby „swobodnej wdrówki

myli”, chodzenia swoimi własnymi

drogami, ycia w zgodzie z Przyrod

i trosk o rodowisko, umiłowanie

rónorodnoci, przyznawanie kade-

mu prawa do zachowania innoci, do

rozwijania własnej odrbnoci. Mistrz

Zhuang był pewien trwałej obecnoci

własnych myli w kulturze, poniewa

„ogie bdzie przekazywany”

(Zhuangzi, ks. III, § 5). W oryginale

chiskim myl t wyraaj dwa znaki:

huo chuan

Par. 9 – Znaki te współdwicz

zfragmentem poematu staroytnego

Rzymianina Lukrecjusza 

 (ks. II, w. 79) w przekładzie

Edwarda Szymaskiego:

[Chodzi o to,] aby przez bieg pokoleń (...)

Jasną pochodnię życia podawać ciągle dalej.

Słowa łaciskie wyraajce t myl

wyryte s na włoskich medalach ma-

soskich: ET QUASI CURSORES

VITAI LAMPADA TDUNT.

Par. 10 – Najbardziej „płomienne”

wypowiedzi o przekazywaniu ognia

znajdujemy w -

 Feuerbacha. Feuerbach

wyjania, e „pochłaniajcym ogniem

jest miło” (s. 47).

Przedmiot miłoci pochłania nas,

wchłania nas w siebie i sprawia, e

zatraca si rónica midzy podmio-

tem i przedmiotem.

„Kochajc wzywam si w co innego,

moj istot, siebie wkładam nie w sie-

bie, ale w przedmiot, który kocham”

(s. 159). „Nie siebie samego, ale twój

ukochany przedmiot uznajesz za swoje

prawdziwe ja, za swoj istot i ycie”

(s. 162).

Wida to zwłaszcza na przykładzie

ukochanych ksiek i dzieł sztuki.

Wspotkaniach z ksikami i dziełami

sztuki „nasza egzystencja łczy si nie-

rozdzielnie z egzystencj innych (...)

inni nale do naszej istoty” (s. 148).

Równie twórczo sprawia, e unice-

stwiamy granic oddzielajc podmiot

od przedmiotów, wstpujemy w „rze-

czy”, które wytworzylimy, Twórca –

według Feuerbacha  stanowi jedno

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

16 n a P r a c a c h

BraterstWo

BUDDYZM

Przyjaciel to skarb ogromny i miłowa go

naley jako brata. Swymi przyjaciółmi,

brami swymi, uczy ludzi dobrych.

CHRZECIJATWO

Wszyscy ludzie s brami. Jeli ywisz

uraz do brata swego, pojednaj si z nim

przed wypełnieniem innych powinnoci

religijnych. Tak Bogu słuysz, jako bratu

swemu. Zł jest rzecz brata nienawidzi.

Braterska miło winna rzdzi wiatem.

KONFUCJANIZM

Braterstwo i przyja to cnoty najwa-

niejsze. Człowiek powinien zgromadzi

wokół siebie wielu przyjaciół i miłowa

ich jako braci. Mdrzec wybierze sobie

przyjaciół godnych braterskiej miłoci.

HINDUIZM

Człowiek dobry nie czyni rónicy midzy przyjacielem a wrogiem, bratem a nie-

znajomym, lecz traktuje wszystkich sprawiedliwie. Prawdziwy przyjaciel nigdy nie

zawiedzie ci w potrzebie.

DZINIZM

Bd uczciwy i sprawiedliwy wobec wszystkich. Wszystkich ludzi traktuj zawsze

jak braci. Tak jak ludzi powinien człowiek traktowa wszelkie stworzenia. One

równie s brami naszymi.

JUDAIZM

Wszystkich ludzi uczynił Bóg brami i ludzie winni zawsze y z sob jako bracia.

Chwalebn jest rzecz dla ludzi działa w jednoci i braterstwie. Wówczas czyny

ich błogosławi Bóg, a szczcie bdzie im sprzyja.

ISLAM

Rodzaj ludzki to jedna rodzina, jeden lud. Brami s wszyscy ludzie i y winni jako

bracia. Pan miłuje tych, którzy tak yj.

SHINTOIZM

Niebo jest ojcem, a ziemia matk wszystkich ludzi. Brami s przeto wszyscy ludzie

i jako bracia winni razem pdzi swój ywot. Jeli tak y bd, kraj ich wolnym

bdzie od zgryzoty i nienawici.

SIKHIZM

Stacie społem, bracia moi. I przez szacunek dla siebie, kres połócie waniom wszelkim.

TAOIZM

Duch braterstwa, duch dobroci jest niezbdny, jeli przyjaciół pozyska pragniesz.

Duch targowiska, gdzie ludzie swoje towary sprzedaj, zawładn dobrym czło-

wiekiem nie powinien.

ZATUSZTNIZM

Przyjaciele powinni by ludmi witymi. Człowiek wity witoci obdarzy

wszystkich swych przyjaciół.

,

WYDAWNICTWO ŁÓDZKIE, 1995 R.

ze swoimi dziełami (s. 112) i sprawia,

e „s dziełami wypełnionymi duchem,

majcymi dusz” (s. 112).

Podobnie jak my yjemy mylami

osób, z którymi rozmawiamy i których

dzieła czytamy, tak nasi uczniowie

iczytelnicy yj ogniem naszych dzieł.

Nasz zwizek z innymi ludmi sprawia,

e mier nie jest kresem naszego ist-

nienia. „Jak pocztkowo istniałe tylko

w wiadomoci innych, tak i na koniec

znów istniejesz tylko w ich wiadomo-

ci” (s. 151) – jeli warto o tobie pa-

mita. „yjesz tylko dopóty, dopóki

masz co do przekazania” (s. 158, cyt.

wg przekładu Teresy Krzemieniowej

i Mirosława Skwieciskiego).

Par. 11 – Myli te przejł od Feu-

erbacha Friedrich Nietzsche, łczc

myl o realnej obecnoci twórcy we

własnych wytworach z myl o„prze-

kazywaniu ognia”: „Kadego pisa-

rza – pisze Nietzsche – dziwi (...),

e ksika, skoro si tylko od niego

oddzieli, yje dalej własnym swym

yciem (...), szuka sobie czytelników,

zapala ycie, uszczliwia (...) rodzi

nowe dzieła, staje si dusz nowych

pomysłów i planów – krótko: yje jak

istota, wyposaona duchem i dusz

(...). Najszczliwszy los wycignł

autor, który, w staroci, powiedzie

moe, e wszystko, co było w nim

zyciotwórczych, umacniajcych,

budujcych, owiecajcych myli

iuczu, yje dalej w jego pismach

(da alles... in seinen Schrien noch

fortlebe) i e on sam jest tylko szarym

popiołem, podczas gdy ogie ocalony

został iponiesiony dalej (das Fetier

gereet undweiter getragen sei. Menschli-

ches, Allzumetischliches, § 208, przeł.

Konrad Drzewiecki).

***

Wiedza o wielorakich korzeniach

masoskich poj „braterskiego ła-

cucha” i „przekazywania ognistego

wiatła” powinna sprzyja działaniom

na rzecz pełniejszego otwarcia si na

rónorodno kultur.

A*N* H*W*M* W*W*P*.

27 MAJA 2002 R.

W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

n a i n n y c h ł a m a c h

R e f e k s j e

szkoła bezkonfliktowego

różnienia się

j a n i n a j a n k o w s k a

o jakim czasie do tematu

masonów wrócił telewizyjny

dziennikarz Piotr Marcinik

zTVN24, w programie „Babilon”. I tak

oto znalazłam si w studiu obok Czci-

godnej Mistrzyni Loy Prometea na

Wschodzie Warszawy, pierwszej loy

eskiej w historii polskiej masonerii,

czyli obok dr Mirosławy Dołgow-

skiej-Wysockiej. Bardzo elegancka

pani, dziennikarka, sekretarz redakcji

kwartalnika „Wolnomularz Polski”.

Ciekawe dowiadczenie. Przyznam,

e masoneria kojarzyła mi si z rewo-

lucj francusk, wolnomularstwem

wyrosłym z myli owieceniowej, ra-

cjonalnej, antyklerykalnej. W XIX w.

miała zwizki z tajnymi organizacjami

niepodległociowymi, take w Polsce.

Ruch ponadnarodowy, stawiajcy so-

bie za cel doskonalenie i braterstwo

wyjte z haseł rewolucji francuskiej:

wolno, równo... itd. Przetrwała

do naszych czasów z bardzo piknymi

celami, „aby w yciu społecznym nie

przemoc, namitno lub siła, lecz

sprawiedliwa ocena i słuszno regulo-

wały stosunki pomidzy jednostkami,

warstwami społecznymi i narodami”.

Mona powiedzie – ideowa prekur-

sorka Unii Europejskiej. Jednoczenie

jest organizacj otoczon tajemnic.

A co tajemnicze, to podejrzane. Moe

dlatego wyobrania literacka i potocz-

na wiadomo szukała w tym ruchu

midzynarodowego spisku, chci rz-

dzenia wiatem przez gremia, które

nie pokazuj swoich twarzy.

Czcigodna Mistrzyni Loy Prometea

dr Mirosława Dołgowska-Wysocka

pokazuje swoj twarz, podkrela te

pełn otwarto organizacji maso-

skich, formalnie zarejestrowanych

jako stowarzyszenia. Take w II Rze-

czypospolitej ocjalnie działała Wielka

Loa Narodowej Polski. Z „Wolno-

mularza Polskiego” dowiaduj si, e

naleeli do niej Gabriel Narutowicz,

Jerzy Wasowski i jaki czas nawet

Bolesław Bierut. Bohaterski dr Ja-

nusz Korczak był członkiem Loy

Gwiazda Morza nalecej do Zakonu

Mieszanego Droit Humain. Z pewnym

wahaniem ujawniła to Janina Olczak

-Roniker, autorka ostatniej biograi

Janusza Korczaka. W wywiadzie dla

miesicznika „Ksiki” mówi: „Biogra-

fowie unikali tego tematu, bo w Polsce

słowo «masoneria» budzi najgorsze

skojarzenia. Ja take z pewnym wa-

haniem dotykam sprawy, któr sam

Korczak zgodnie z doktryn masosk

zachowywał w tajemnicy. A przecie

był to wany okres w jego yciu”.

„Dzi – twierdzi dr Mirosława Doł-

gowska-Wysocka – jest inaczej. Jeste-

my otwarci”. Opowiada o Wielkiej

eskiej Loy Francji, z której „zapaliła

wiatło” Loa Róa Wiatrów, a siostry

z Polski utworzyły Trójkt na Wscho-

dzie Warszawy. Ogarnicie skompli-

kowanych struktur choby Wielkiego

Wschodu Polski nie jest proste. Wiemy,

e w cigu ostatnich lat loa przeywa

rozkwit całej organizacji. [...]

Uwiadamiam sobie, e obok na-

szego skłóconego ycia publicznego

istnieje realnych ruch – masoneria,

któr wybitny pisarz polski Piotr

Kuncewicz nazwał „szkoł bezkon-

iktowego rónienia si”. Jake nam

wszystkim potrzebna umiejtno.

Jednak rodzi si problem, jak j zdo-

by, jak rozpowszechni w praktyce,

skoro masoneria to organizacja – jak

mówi dr Mirosława Dołgowska-

Wysocka – dyskretna. Powiedzmy

wprost – w tym zakresie, w jakim

członkowie zadecyduj, całkowicie

tajna. W wiecie demokratycznym,

gdzie transparentno i jawno sta-

wiana jest na pierwszym miejscu?

Masoni doskonal si i komunikuj

za pomoc rozbudowanych symboli

i rytuałów, osobom, które nie prze-

szły inicjacji, niedostpnych. Nikt

zzewntrz nie pozna treci dyskusji

dotyczcych realiów naszej rzeczywi-

stoci, któr chc udoskonali, kierujc

si racjonaln myl owieceniow,

a wic take antyklerykalizmem. To

zrozumiałe, bo myl owieceniowa,

obok korzeni chrzecijaskich, stano-

wi fundament cywilizacji europejskiej.

Chciałabym, abymy si rónili bez-

koniktowo, ale jawnie. Oddajc cały

szacunek tradycji wolnomularstwa,

wtej sprawie mam problem.

Red. Piotr Marcinik zapytał dr Mi-

rosław Dołgowsk-Wysock, czy

wpolskim parlamencie s masoni.

„Byli i...” – zawahała si. „Moe pani

poda nazwiska?” – drył dzienni-

karz. „Nie. Decyzja ujawnienia jest in-

dywidualna”.

Źródło: „PULS, Miesięcznik

Okręgowej Izby Lekarskiej

w Warszawie im. prof. Jana

Nielubowicza”, 26 kwietnia 2012 r.









P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

18 l u d z i e i i d e e

Marek Adamkiewicz: Wiosną tego roku powstało

stowarzyszenie pod nazwą Instytut „Sztuka Królewska

w Polsce”. Niewtajemniczonym wyjaśnię, że „sztuka

królewska” – ars regia, to inaczej wolnomularstwo.

Można więc powiedzieć, że masoni wychodzą

z ukrycia?

– Skde znowu! Nie wychodzimy z ukrycia – bo te nigdy

nie ukrywalimy si! Przypomn, e niedługo po reaktywo-

waniu Wielkiej Loy Narodowej Polski – w dniu 27 grudnia

1991 roku – zorganizowalimy otwarte dla mediów spotkanie

w Cieniu nad Wart. Uczestniczyły w nim ówczesne władze

WLNP in corpore; byli wielcy mistrzowie lub ich reprezentanci

z Włoch, Francji, Czechosłowacji, Stanów Zjednoczonych.

Udzielono dziesitków wywiadów, pozowano do wspólnych

fotograi. Na spotkaniu w Cieniu zaprezentowalimy pierw-

szy numer czasopisma „Ars Regia”, obszernego magazynu

wcałoci powiconego wolnomularstwu. Ukazuje si do

dnia dzisiejszego – jako rocznik. Od powstania pierwszego

zeszytu jestem jego redaktorem naczelnym.

Ju wówczas, w 1992 roku, grupa osób, które przystpiły do

odbudowy wolnomularstwa spekulatywnego w Polsce, mylała

o stworzeniu jakiej platformy współdziałania wolnomularzy

z profanami (czyli nie-masonami), w celu zarówno ochrony

dziedzictwa masonerii w Polsce, jak i naukowych bada nad

tym zjawiskiem, popularyzacji wiedzy.

[...] Prowadzona od dwudziestu ju lat akcja uwiadamia-

nia społeczestwa, czym jest wolnomularstwo, to nie tylko

działanie na rzecz obiektywnej prawdy. To równie akcja na

rzecz pewnej opcji cywilizacyjnej, na rzecz wyboru tradycji

humanistycznej, uniwersalnej i chrzecijaskiej. To niezgoda

na barbarzystwo, szowinizm i zaciankow wersj katolicy-

zmu – w gruncie rzeczy pogastwo.

Jakie s rezultaty podobnej akcji? Trudno je, rzecz jasna,

jako dokładnie wymierzy. Na pewno dzi wiedza na temat

masonerii jest wród ludzi wykształconych o wiele wiksza ni

w 1992 roku, kiedy organizowalimy zjazd w Cieniu. Wtedy

dziennikarze, tak z telewizji, jak i z prasy, nie mieli zielonego

pojcia, czym jest owa „sztuka królewska”. Obecnie nawet

jeli przedstawiciele mediów nie maj szczególnej wiedzy na

ten temat, to po pierwsze, skłonni s przyzna si do tego, po

drugie za dalecy s od dawania wiary takim czy innym teoriom

spiskowym. Chc wiedzie – i potrzebn im wiedz zdobywaj.

Zapotrzebowanie na obiektywn wiedz na temat wolnomu-

larstwa – tak jego historii, jak i teraniejszego oblicza – zgłaszaj

coraz czciej tygodniki, rozgłonie radiowe i kanały telewizyjne.

W cigu ostatniego roku sam brałem udział wkilkunastu pro-

gramach, udzieliłem kilku wywiadów. Uniwersytet Warszawski

w ramach Festiwalu Nauki zorganizował we wrzeniu zeszłego

roku szeroko reklamowan w mediach dysput zat. Dziesięć

mitów głównych na temat masonerii, z udziałem naukowca,

masona i przedstawiciela duchowiestwa katolickiego. Do auli

Starej Biblioteki Uniwersyteckiej przybyło ok. 300 osób, ludzie

siedzieli na schodach i parapetach. Do dyskutantów zgłoszono

kilkaset pyta, a cało wydarzenia mona zobaczy na kanale

YouTube. Cykl wykładów na temat historii polskiej masonerii

prowadz od ponad dwóch lat na Zamku Królewskim w War-

szawie, ale take poza stolic, w miastach takich jak Gdynia,

Olsztyn, Kalisz, Pisz, Gorlice, Rzeszów, e wymieni tylko te,

w których gociłem ostatnio z wykładami. Pikn wystaw

zatytułowan Legenda Mistrza Hirama. Obraz farmazona

wkulturze ludowej i nie tylko zorganizowało w lecie tego roku

Pastwowe Muzeum Etnograczne w Warszawie. Od roku

do wielkiej wystawy pt. Loża jako obraz świata przymierza si

warszawskie Muzeum Narodowe.















gdzie można

złaPać

masona

gdzie można

złaPać

masona

W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

l u d z i e i i d e e

Nie sposób równoczenie zaprzeczy, e wielka cz spo-

łeczestwa, by moe jego wikszo, pozostaje całkowicie

obojtna na dyskutowany przez nas problem. Nie interesuje

si masoneri, ale te nie interesuje jej religia. Potrzeby re-

ligijne tej grupy ograniczaj si do okrelonych rytuałów

zwizanych z narodzinami, zawarciem zwizku małeskiego

oraz mierci. Na koniec, populacja grupujca si wokół haseł

nacjonalistycznych i autorytarnych, to – jak wskazuj róne

sondae – około jednej czwartej całego społeczestwa. Ci

ludzie – cho nie tylko oni – stanowi te baz dla antymaso-

skiej agitacji. Prym wiod tu media koncernu ojca Tadeusza

Rydzyka – nie bd wymieniał licznych tytułów, eby nie

robi im nadmiernej reklamy.

Skoro masoni czy osoby interesujące się tym ruchem

chcą upowszechniać wiedzę o nim, to być może jest to

działanie na „szkodę” wolnomularstwa. Pozbawione

aury tajemniczości nie będzie już tak bardzo

rozpalało wyobraźni…

– Ma Pan niewtpliwie racj, zwracajc uwag na rang

tzw. tajemnicy wolnomularskiej i jej sił przyciagania ludzi

do ló. Problem jest złoony, bo opinia publiczna, take

sami kandydaci do masonerii, czsto myl ezoterycz-

ny, oparty na wtajemniczeniu charakter całej doktryny

wolnomularskiej z tajnym – ich zdaniem – charakterem

stowarzyszenia. Tymczasem ruch wolnomularski tajnym

nigdy nie był; do absolutnych wyjtków naleała dzia-

łajca w konspiracji w Warszawie w latach 1961-1991

loa-matka Kopernik. Jej niejawny charakter wynikał po

prostu z faktu, i w warunkach PRL-u masoneria nie tylko

była zakazana, ale i traktowana jaka wielkie zagroenie dla

systemu komunistycznego. Jak wynika z akt IPN, słuba

bezpieczestwa starała si umieci swego agenta w loy

Kopernik, ale nigdy jej si to nie udało.

Tak wic kandydat do loy, którego my nazywamy „postulan-

tem”, musi dzi pamita o tym, e nie ubiega si o przyjcie

do jakiej tajnej organizacji. A zdarzali si nam kandydaci,

którzy niechtnie przyjmowali wiadomo, e Wielka Loa

Narodowa Polski nie jest od 1991 roku organizacj niejawn.

Urok polskiego liberum conspiro – „wolnoci konspiracji” jest

bowiem wielki. Ale ten brak masoneria rekompensuje swym

adeptom zagadkowym charakterem symboli i rytuałów,

tajemnicami które kryje sama historia ruchu.

Z drugiej strony, deklarowane przez instytut

upowszechnianie wiedzy o wolnomularstwie może być

na rękę jej przeciwnikom. W końcu będzie wiadomo,

gdzie można „złapać masona”!

– „Gdzie złapa masona” wiadomo ju od dawna. Kiedy

słuyły temu celowi kluby przyjaciół „sztuki królewskiej” (po-

wstały trzy takie kluby: w Gdasku, Warszawie i Krakowie),

dzisiaj ich funkcj zastpuj strony internetowe organizacji

wolnomularskich, blogi, fora dyskusyjne; take czasopisma,

przybierajce zarówno form materialn, jak i wirtualn: „Ars

Regia. Rocznik powicony historii i myli wolnomularstwa”

(www.arsregia.pl) oraz piknie i ywo wydawany kwartalnik

„Wolnomularz Polski” (www.wolnomularzpolski.com), który

posiada swoj ekspozytur na Facebooku www.facebook.

com/wolnomularz/. Godne polecenia s „ekumeniczne”

(awic udzielajce łamy rónym kierunkom wolnomularstwa)

strony „Wirtualny Wschód Wolnomularski”. Oczywicie, nasi

przeciwnicy równie chtnie korzystaj z medium, jakim jest

internet. Jednak liczcymi po 360 stron, elegancko wydanymi

zeszytami czasopism poszczyci si nie mog. Zdumiewa

te okoliczno, e wielu sporód tych rónych „obroców

polskoci” tak słabo poznało swój jzyk ojczysty.

Najczstsza forma kontaktu z nami, to znaczy z Wielk Lo

Narodow Polski, Wielkim Wschodem Polski, Zakonem Droit

Humain (Prawo Człowieka) itp. organizacjami, jest zwykły

e-mail wysłany na adres stowarzyszenia wolnomularskiego.

Wielu obecnych członków masonerii w ten włanie sposób

trało do nas. WLNP dysponuje równie telefonem i faksem;

inne obediencje zadowalaj si kontaktem internetoweym.

Jakiego rodzaju są to pretensje, jacy ludzie nie lubią

masonów?

– Trudno tu mówi o jaki konkretnych pretensjach czy

zarzutach. Gdyby takowe były formułowane pod adresem

masonerii, moliwym stałby si dialog. Dialog taki podejmo-

wany był po II wojnie wiatowej na terenie Francji i Niemiec

Zachodnich pomidzy tamtejszymi episkopatami i wielkimi

loami. W Polsce dialog na tak wysokim szczeblu nigdy nie

miał miejsca – ani przed, ani po wojnie. W naszym kraju

masoneri oskara si o wszystkie moliwe grzechy: od sze-

rzenia ateizmu po propagowanie aborcji. Mason – o czym ju

mówiłem – to taki dyurny „czarny lud”. Nie podoba mi si

wydłuenie okresu pracy o trzy miesice w cigu dziesiciu

lat – to mówi, e to robota masonów. Moja pozbawiona

talentu córka nie została przyjta do Akademii Teatralnej – na

licie przyjtych znajduj córki znanych masonów. I tak dalej.

Moja urodzona w Krakowie, w mieszczaskiej rodzinie

matka opowiadała tak anegdot: jej babka, a moja prabab-

ka procesowała si w latach trzydziestych z włacicielem

kamienicy, w której wynajmowała mieszkanie. Sprawa

cignła si i nie rokowała zbyt dobrze dla babki. Wówczas

wuj mojej mamy, osoba publiczna, gdy profesor uniwer-

sytetu i minister w jednej osobie, poradził jej: „złó donos

na policj, e XZ jest masonem. Zanim si wytłumaczy, e

to nieprawda, twoja sprawa bdzie wygrana!”. Wuj mamy

artował, ale te wiedział dobrze, o czym mówi. Znany

sympatyk endecji, z racji swojej ministerialnej funkcji,

współpracy i przyjani z Eugeniuszem Kwiatkowskim

oskarany był o przynaleno do masonerii. Pitnował

go publicznie ksidz z ambony i wytykała mu masoneri

prasa prawicowa. Dzisiaj podobne sytuacje nie byłyby

ju moliwe!

Fragment wywiadu red. Marka Adamkiewicza zamieszczo-

nego w „POLSCE. Dzienniku Bałtyckim” (dodatek REJSY)

10 sierpnia 2012 r.

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

Bracia z Niemiec wituj pikny

jubileusz 275-lecia masonerii nad

Renem. Tyle lat minło od powstania

loy „Absalom zu den drei Nesseln”

(Absalom pod Trzema Pokrzywami)

na Wschodzie Hamburga. Loa ist-

nieje do dzi i obecnie zrzesza 120

braci. Poczwszy od 1737 r., Wolne

Hanzeatyckie Miasto Hamburg jest

miejscem spotka wolnomularzy

z całego wiata.

Uroczyste obchody jubileuszu od-

były si w Hamburgu w dniach 28-30

wrzenia 2012 r. Uwietnił je otwarty

koncert symfoniczny na orkiestr, or-

gany, chór i solistów. Symfonia została

skomponowana przez Glori Bruni na

motywach „Natana Mdrca” Gohol-

da Ephraima Lessinga. Przypomnijmy,

e sztuka ta, opublikowana w Berlinie

1879 r., traktowała o ideałach huma-

nizmu itolerancji.

Obchodom towarzysz równie wy-

stawy:

• 275 lat masonerii w Hamburgu (15-

30 wrzenia w Ratuszu),

• Masoneria w karykaturze (20 wrześ-

nia – 2 listopada w Izbie Handlowej),

• Prace na nieociosanym kamieniu

(24-27 wrzenia na rynku. Ekspozy-

cja pokazuje, jak masoni operatywni

buduj fontann przed kociołem

w.Michała w Hamburgu).

Jeli chodzi o czysto masosk cz

obchodów, to rozpoczły si 28 wrzenia

od konferencji prasowej. Potem Wielki

Mistrz Wielkiej Zjednoczonej Loy Nie-

miec prof. dr. Rüdiger Templin przywitał

zagraniczne delegacje i zaprosił wszyst-

kich goci na wspólny powitalny bankiet

w Hamburskiej Bursie.

W sobot 29 wrzenia miały miejsce

uroczyste prace w pónobarokowym

kociele witego Michała, pod wspól-

nymi wiatłami Wielkiej Zjednoczo-

nej Loy Niemiec i Loy Absalom. Na

wieczór przewidziano gal dla 1,5 tys.

braci, sióstr i goci w historycznej Hali

Rybnej w historycznej hamburskiej

dzielnicy portowej.

Prace nad przygotowaniem obcho-

dów trwały trzy lata i prowadziło je

a 14 grup roboczych z Hamburga

iBerlina. Jubileusz był równie okazj

do przyblienia idei wolnomularstwa

profanom. yczymy braciom z Niemiec

kolejnych radosnych jubileuszy i gra-

tulujemy perfekcyjnie przygotowanej

imprezy, na której kady mógł poczu

si jak w domu. #

c i c e r c u m c a u l e

na księżyc i jeszcze dalej!

sobot 25 sierpnia zmarł

Neil Armstrong. Miał 82

lata. Przypomnijmy, e ten wybit-

ny pilot został przyjty do zespołu

astronautów 17 wrzenia 1962. Był

dowódc misji Apollo 11 i pierw-

szym człowiekiem stpajcym po

Ksiycu, co nastpiło 20 lipca 1969

r. W tej wyprawie towarzyszył mu

m.in. Br ... Edwin Eugene „Buzz”

Aldrin, który umiecił na powierzch-

ni Ksiyca masosk flag, wł-

czajc symbolicznie Ksiyc pod

jurysdykcj Wielkiej Loy Teksasu.

Aldrin naleał do Clear Lake Lodge

no. 1417 w Teksasie. Kiedy powrócił

na Ziemi, utworzono Tranquility

Lodge No. 2000, noszc nazw na

pamitk bazy Apollo 11. Jej spot-

kania odbywaj si do dzi raz na

kwartał w rónych miastach, niestety













275 lat masonerii w niemczech

W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

c i c e r c u m c a u l e

Brat kevin zdoBYWa Biegun

jeszcze nie na Ksiycu… Br ... Buzz

ma 33 stopie wtajemniczenia.

Niewiele osób wie, e włanie

Br...Buzz był pierwowzorem dzielnego

astronauty Buzza Astrala zlmu Toy

Story, którym zachwycały si miliony

dzieci na całym wiecie. Filmowy Buzz

to posta honorowa igotowa odda

ycie za swoich przyjaciół, pokazujca

dzieciom, czym jest prawdziwe bra-

terstwo.

Wród astronautów było wielu ma-

sonów. Do ló naleeli midzy innymi:

L.Gordon Cooper Junior, Donn F. Eisle,

Walter M. Schirra, omas P. Staord,

Edgar D. Mitchell, Paul J. Weitz oraz

Virgil I. „Gus” Grissom. #

styczniu zakoczył si po-

larny wycig, który miał wy-

rany masoski akcent. Jednym ze

zdobywców bieguna był Br ... Kevin

Johnson, niedawno podniesiony na

stopie mistrza w Loy Cantilupe

No.4083. Br ... Kevin umiecił na

geogracznym biegunie masosk

ag, któr wrczyli mu bracia z ma-

cierzystej loy (patrz fot.). Wyprawa,

o długoci 900 mil, rozpoczła si

11listopada 2011 r. wsetn

rocznic zdobycia biegu-

na przez Roberta Falcona

Scoa i Roalda Amund-

sena (notabene równie

masonów). Dwie druyny

wyruszyły jednego dnia,

podajc ladami swoich

nobliwych poprzedni-

ków. Br ... Kevin naleał

do grupy, która wybrała

tras Scoa. Honorowym

patronem wyprawy był

ksi William.

Sprawozdanie z wyprawy

przedstawiono 19 kwietnia

podczas uroczystych prac

Loy Cantilupe na W... He-

reford (Wielka Brytania). Loa działa

od 1920 roku. #

















P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

22 c i c e r c u m c a u l e

w i e l k i w s c h Ó D

l u k s e M b u R g a

euroPa

W marzeniach

młodych ludzi

niedziel 21 padzier-

nika zbierze si do-

roczny, uroczysty konwent

Wielkiego Wschodu Luk-

semburga, w którym wezm

udział wybrani delegaci ló

oraz dostojnicy Obediencji.

Tematem przewodnim bd

masoskie reeksje po tego-

rocznych Spotkaniach Euro-

pejskich w Luksemburgu pt.

Europa w marzeniach młodych ludzi.

Tegoroczna edycja Spotka zakoczy

si 20 padziernika.

Wielki Wschód Luksemburga ju

po raz szesnasty jest patronem tego

wanego wydarzenia. Spotkania zde-

cydowały si wesprze równie inne

organizacje masoskie, m.in.: Wielki

Wschód Francji, Wielka eska Loa

Francji, Wielki Wschód Belgii, Wielka

Loa Włoch, Konfederacja Ló Lithos

i Midzynarodowy Zakon Masoski

Delphi. Ocjalnym patronatem objło

t imprez Miasto Luksemburg oraz

luksemburski rzd. Wród patronów

znalazły si take Instytut Pierre’a Wer-

nera, Federacja Humanistów Europej-

skich oraz bank BGL BNP PARISBAS

i rma informatyczna Telindus.

Spotkania Europejskie w Luk-

semburgu odbywaj si corocznie,

poczwszy od 1997 r. Do tej pory

poruszano nastpujce zagadnienia:

Polityka (1997), Media (1998), Eu-

ropa: Miasta i ludzie (1999), Europa

i Morze ródziemne: Jaki Dialog?

(2000), Wymiar sprawiedliwo-

ci wEuropie: realia i oczekiwania

(2001), Geny a etyka (2002), Prze-

stpczo w Europie (2003), Obrona

Europy (2004), Młodzi ludzie wEu-

ropie (2005), Europa: Jedno czy

rónorodno? (2006), Nauka i spo-

łeczestwo w Europie (2007), Europa

wwiecie: wyzwania i ambicje (2008),

Wolno jednostki w Europie: nowe

wyzwania (2009), Migracja wEu-

ropie: szansa i konieczno (2010),

Europa: Poza histori (2011)?

Ciekawe, kiedy nad Wisł docze-

kamy momentu, gdy Wielki Wschód

Polski wespół z Miastem Stołecznym

Warszawa, Rad Ministrów oraz ban-

kiem PKO wspólnie zorganizuj kon-

ferencj o przyszłoci Europy. Raczej

nieprdko! #

Wielki Wschód Luksemburga istnieje od 1959 r. Jego

działalno była zawieszona w latach 1968-81. Poczwszy od

1982r. działa nieprzerwanie a po dzi dzie. Aktualnie zrzesza 10

ló: Carpe Diem, De Ruwe Kassei, Diogenes, Fiat Lux, La Fayee,

Liberté, Licht und Wahrheit, Montaigne, Tolérance, Tradition et

progrès. Na czele Obediencji stoi Wielki Mistrz Alain Chantraine.









Jose gulino

Wielkim

mistrzem

Wielkiego

Wschodu

francji

czwartek 30 sierpnia pónym

wieczorem wybrano nowego

Wielkiego Mistrza Wielkiego Wscho-

du Francji. Został nim Br...Jose

Gulino (31 głosów za, 3 przeciw,

1 wstrzymujcy si), zastpujc na

tym stanowisku Guy Arcizeta. Nie

było innych kandydatów, poniewa

Pierre-Hubert Gouière wycofał

si z wyborów w ubiegłym tygodniu.

Br:. Jose (63 l.) był dotychczas Wiel-

kim Skarbnikiem Wielkiego Wschodu

Francji. Konwent Wielkiego Wscho-

du Francji w tym roku odbywał si

wNicei. Uczestniczył w nim równie

Wielki Mistrz Wielkiego Wschodu

Polski. #

ALEKSAND WYSOCZAKO

W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

W Y d a r z e n i e

w y s t a w a M a s o ń s k a w p a ń s t w o w y M

M u z e u M e t n o g R a f i c z n y M

Wolnomularze

na kredYtoWeJ

ak ju informowalimy na łamach „Wolnomularza Pol-

skiego” (nr 50), ekspozycja z Muzeum Etnogracznym

miała przede wszystkim charakter edukacyjny. Jej

drugim, nie mniej wanym, celem była promocja nowo-

czesnych zasad demokratycznego i otwartego społeczestwa.

Aby nie była zbyt cika w odbiorze, jeden z jej modułów

prezentował, nieznany szerzej w Polsce, humor masoski.

Narracja i scenograa wprowadziły zwiedzajcych wta-

jemniczy wiat, w którym wszystko jest symbolem. Od-

wiedzajcy muzeum gocie mogli zdoby wiedz na temat

dziejów, stopni i bogatej obrzdowoci masonerii. Na

wystawie mona było zobaczy fragment autentycznego

wystroju współczesnej loy masoskiej, pimiennictwo

wolnomularskie, w tym wszystkie archiwalne numery „Wol-

nomularza Polskiego”, szkło i porcelan, stroje i odznaki.

Było to wiadectwo ywotnoci polskiego wolnomularstwa,

które bardzo aktywnie włczyło si w organizacj wystawy,

uyczajc na czas wakacji loowe utensylia, dokumenty

ipamitki, czsto o charakterze prywatnym. Dodajmy, e

były wród nich bogate zbiory rodzinne redaktorów „Wol-

nomularza Polskiego”, w tym kolekcja obrazów o tematyce

masoskiej pdzla artysty plastyka Alfreda Wysockiego.

Partnerami wystawy było Muzeum Ziemiastwa w Do-

brzycy, Wielka Loa Narodowa Polski, Wielki Wschód

Polski, Le Droit Humain, Midzynarodowy Mieszany Za-

kon Wolnomularski Federacja Polska, Wielka Loa Kultur

i Duchowoci oraz Prometea i Gaja Aeterna, polskie loe

Wielkiej eskiej Loy Francji. Wszyscy zwiedzajcy mogli

zakupi piknie wydany  wystawy pod redakcj

jej dwóch kuratorów: Pawła Matwiejczuka i Tomasza

Szmagiera. Oto jego rozdziały:

Legenda Mistrza Hirama * Narodziny masonerii speku-

latywnej * Dzieje wolnomularstwa w Polsce * Wolnomu-

larstwo * Genius loci * Farmazon * Farmazoni w kulturze

ludowej * Humor masoski * Symbolizm * Izba rozmyla

* Symbolika loy Bankiet rytualny, prace stołu * Historia

fartuszka * Przedmioty masoskiego ycia codziennego *

„Osi całego systemu alegorii i symboli wolnomularskich

jest biblijna legenda o budowie wityni Salomona – czyta-

my w rozdziale Katalogu o symbolizmie wolnomularskim.

– Wybudowanie biblijnej wityni wieczyło stworzenie

nowego ładu religijnego i społecznego. Tworzyło funda-

ment przyjcia zasad religii monoteistycznej i wielkiego

przymierza ludzi z Bogiem. Nic dziwnego, e chccy

budowa nowy lepszy wiat, budowa nowy ład oparty

na najlepszych cechach człowieczestwa – tolerancji,

braterstwie, wolnoci, praworzdnoci, uczciwoci, Wol-































P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

24 W Y d a r z e n i e

nomularze wybrali sobie za symbol – budowanie nowej,

duchowej wityni. W poszukiwaniu duchowoci signli

do tradycji biblijnej, ale zaczerpnli z niej to co było dla

nich najwaniejsze – geniusz ludzkiego umysłu, umiejt-

no panowania prawem i wiedz nad otoczeniem, kult

genialnej jednostki zmieniajcej bieg wydarze i umiejcej

kierowa sprawiedliwie i rozsdnie. Signli take do go-

towej, niezwykle bogatej tradycji budowniczych katedr”.

***

Przypomnijmy, e miejsce, w którym obecnie znajduje si

gmach Pastwowego Muzeum Etnograicznego jest cile

zwizane z histori warszawskiego wolnomularstwa. Czer-

wony Dwór, zwany te Pałacem Czerwonym, zbudowano

ok. 1750 r. dla wdowy po gdaskim kupcu Oemichenie.

Pierwsz lo, która miała swoj siedzib wCzerwonym

Dworze był niemiecki warsztat Pod Złotym Lichtarzem.

2 kwietnia 1802 roku w budynku zapalono wiatła dru-

giej loy: Fryderyk Wilhelm pod Kolumn. W czasach

Ksistwa Warszawskiego nazw loy zmieniono na Pod

Samarytaninem. W budynku okazjonalnie odbywały

swoje prace równie inne warsztaty napoleoskiej War-

szawy. Zcał pewnoci do 23 padziernika 1807 roku

pracowała tu loa Prawdziwe Braterstwo. Nie dziwi te

fakt, e w Czerwonym Dworze Stefan eromski umiecił

akcj przyjcia do masonerii głównego bohatera Popiołów

– Rafała Olbromskiego. Fragmenty lmu nakrconego

na podstawie tej ksiki mona było obejrze podczas

zwiedzania wystawy.

W Ksidze pamitkowej wystawy czytamy:

- Jak dobrze, że istnieje taki świat i wcale nie wirtualny.

Brawo organizatorzy!.

- To nie tylko wystawa. To moje prawdziwe życie...

- Niech żyją farmazoni i ich wielka sztuka! Gratulacje dla

P.T. Autorów wystawy.

- Czapka z głowy!

- Choć wielu rzeczy nie wiedziałem, to masoneria ani mnie

nie przeraziła, ani odstraszyła – przeciwnie – mam jeszcze

większy apetyt...

- Cudownie, że udało się udostępnić szerokiej publiczności

tak apująco-intrygujący temat. Dziękuję!

- Wystawa interesująca, zbyt szczupłe objaśnienia, a także

„chudy” katalog (brak kilku ciekawych tablic z wystawy).

- Wspaniała wystawa. Bardzo wam dziękuję za zebranie

wjednym miejscu tych eksponatów, a przede wszystkim

za otwarcie się.

Jeli zamierzenia rodowisk muzealniczych i wolnomu-

larskich dojd do skutku, kolejn du wystaw masosk

zorganizuje w roku 2013 Muzeum Narodowe w Warszawie.

Warto przy tym pamita, e bdziemy wówczas obchodzi

okrgł rocznic 200-lecia tragicznej mierci w nurtach

Elstery ksicia br:. Józefa Poniatowskiego.

WYS.

u to, e w tytule wystawy, któr powicamy współczes-

nym rytom polskiej masonerii, nie pojawia si słowo

„tajemnica”, wymaga krótkiego komentarza.

W obiegowych opiniach, które wci kr w naszym kraju,

słowo to wydaje si by nierozerwalnie zwizane z celami

ipraktykami masonerii. Precedensem dla jego uycia mógłby

by te tytuł poprzedniej wystawy: Tajemnice masonerii,

która odbyła si w Pastwowym Muzeum Etnogracznym

w Warszawie w 1995 roku. Dlaczego wic nie „tajemnice

masonerii”, lecz „legenda” i „ludowe wierzenia”?

Nakaz zachowania tajemnicy obowizujcy wolnomular-

skich braci rónych stopni i obediencji naley do istoty tak

wolnomularskich, jak i wszelkich innych rytów inicjacyjnych,

legenda

mistrza

hirama

D R a D a M c z y ż e w s k i

W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

W Y d a r z e n i e

 



P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

26 W Y d a r z e n i e

Dyrekcja Pastwowego Muzeum Etnogracznego w Warszawie składa podzikowania nastpujcym

osobom oraz instytucjom za uyczenie eksponatów, materiałów ikonogracznych i lmowych:

Adam W. Wysocki oraz Boena M. Dołgowska-Wysocka, Alice Dworak, Henryk Wierniewski, Jerzy Drewnowski,

Mirosław Malcherek, Pan Generał WP M.S., Paweł Matwiejczuk, Stanisław Matula, Stanisław Wyroemski, Tadeusz

Cegielski, Tomasz Szmagier, Waldemar Gniadek.

„Ars Regia”, Bijbles Museum Amsterdam, Le Droit Humain Polska, Filmoteka Narodowa, Grande Loge des Cultures

et de la Spiritualite, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Ziemiastwa w Dobrzycy Zespół Pałacowo-Parkowy,

Wielka Loa Narodowa Polski, Wielki Wschód Polski, Wielka eska Loa Francji. #

których obszerny katalog zgromadziła antropologia kultu-

rowa w cigu ostatnich dwóch stuleci. W tym zestawieniu

antropolog nie dostrzega znaczcych cech rónicujcych

rytuały co do ich zasadniczego celu. W profanicznej per-

spektywie nauki cel i reguły inicjacji s równie mało istotne

jak pytanie o zawarto słynnej komnaty Andrieja Tarkow-

skiego. Dla profana „komnata” na zawsze pozostanie pusta,

dla wtajemniczonego bdzie miejscem, w którym rodz si

najwaniejsze pytania. Pamitajmy jednoczenie, e nieza-

lenie od metazyki tajemnicy, te same symbole i rytuały

masonerii s przedmiotem gruntownych i precyzyjnych

studiów historycznych, których autorzy nie pozostawiaj

miejsca na czcze domysły, obawy podszyte złymi emocja-

mi czy uprzedzenia zaklte w wizerunku demonicznego

„farmazona”.

O rytuałach i symbolach masoskich wiemy wszystko,

czego mógłby spodziewa si profan, ale znamy równie

it prawd, e uprzedzenia ugruntowane na stereotypowym

postrzeganiu wiata nie poddaj si racjonalnej werykacji.

Szkoda, e potwierdzeniem tej reguły jest włanie nasz kraj

– jedyny, w którym słowo „mason” powszechnie wywołuje

najczarniejsze skojarzenia, tak jak powszechnie i błdnie

uwaa si w nim, e wolnomularskie loe s organizacjami

tajnymi. Nieprzypadkowo przed drug wojn wiatow

Polska była krajem, w którym dla bezpieczestwa wolnomu-

larskich braci ich przynaleno do ló była faktem publicznie

nieujawnianym, zgłaszanym jedynie komendantowi policji

i odpowiednim organom administracji.

Polska naleała te do grona pastw, w których działal-

no ló została zakazana w przededniu wojny. Dekret

prezydenta Ignacego Mocickiego z 22 listopada 1938 r.

dotyczcy delegalizacji ló masoskich i ydowskiej loy

B’nai Brith uprzedziło samorozwizanie si tych organi-

zacji, co było wyrazem lojalnoci wobec pastwa, ale te

jedynym moliwym aktem sprzeciwu wobec faszyzacji

ycia politycznego, i – niestety – fatalnego w skutkach

skaenia opinii publicznej skrajnym klerykalizmem i na-

cjonalizmem. Do dzisiaj Polska pozostaje jedynym krajem,

wktórym pojcie „ydo-masoneria” budzi „ywy, społeczny

oddwik”, a jego obywatele musz zadawa sobie pytanie,

dlaczego na potpienie zasługuje organizacja, której jawnym

i jedynym celem jest samodoskonalenie etyczne: „miło

braterska, tolerancja religijna i polityczna, poszanowanie

praw i godnoci innych ludzi, praca na rzecz wspólnego

dobra, lojalno wobec pastwa i jego instytucji”, jak pisał

w 1995 r. Tadeusz Cegielski.

Przedstawiamy zatem wystaw, w której słowo „tajem-

nica” nie pojawia si jako składnik publicznej pogłoski,

a jedynie jako niezbdny element rytuału inicjacji. Pre-

zentujemy j, kierujc si najlepiej pojtym dobrem

publicznej edukacji i starym jak wiat wezwaniem do

jego naprawy, za co równie jestemy odpowiedzialni:

tikkun ba olam!

AUTOR JEST DYREKTOREM PASTWOWEGO

MUZEUM ETNOGFICZNEGO W WARSZAWIE



W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

z k a r t h i s t o r i i

okruchY

Wolnomularskiego

żywota



















ten oto sposób powsta-

ły pierwsze nieociosane

kamienie dla budowy

polskich wity wolnomularskich

w Rycie Francuskim. Trzeba w tym

miejscu przypomnie, e od dekretu

prezydenta Ignacego Mocickiego

z1938 r., rozwizujcego loe maso-

skie, a do odzyskania przez Polsk

pełnej wolnoci w latach 1989/90, na

terytorium naszego kraju nie działały

formalnie adne loe wolnomularskie

poza konspiracyjnymi spotkaniami

kilku mistrzów Wielkiej Loy Na-

rodowej, którzy 12 lutego 1961 r.

obudzili tajnie lo Kopernik i uzu-

pełnili jej skład o kilkanacie osób.

Dopiero pierwsze wolne wybory,

nowe Prawo o stowarzyszeniach spo-

wodowały, e nasze społeczestwo

zaczło si organizowa i tworzy

róne obywatelskie struktury. Wielka

Loa Narodowa Polski i Federacja Le

Droit Humain zaczły nawizywa

do swoich przedwojennych struktur,

ale dla innych obediencji kraj nasz

stał si prawdziw ziemi obiecan.

Pierwsz z nowych okazała si jedna

z najwikszych europejskich orga-

nizacji wolnomularskich – Wielki

Wschód Francji.

Pierwsza loża

wolność Przywrócona

Wspomnienia moje z inicjacji

wdniu 1 grudnia 1990 r. s mocne

i nadal je pamitam. Jako syn lasów

i pól ziemi witokrzyskiej, zako-

chany w eromskim, oczekiwałem

analogii do masoskich przey

Rafała Olbromskiego, które pisarz

tak plastycznie przedstawił w Po-

piołach. Ceremonia w Pałacu Myli-

wieckim w Łazienkach Królewskich,

prowadzona przez grono delegatów

zló Wielkiego Wschodu Francji,

agłównie z loy Victor Schoelcher,

była inna, fascynujca i przeszła moje

najmielsze oczekiwania.

Pamitajc o jedynej i autentycznej

tajemnicy naszego ruchu, jak jest ta-

jemnica inicjacji, nie bd oczywicie

mówił o szczegółach tej uroczystoci,

ale pragn przywoła zniewalajc

atmosfer serdecznoci, przyjani

ibraterstwa, która nas – pierwszych

polskich dziesiciu wolnomularskich

uczniów, nie znajcych si wzajemnie,

a tym bardziej nikogo z braci francu-

skich – wprost oszołomiła. Nastpiły

miłe godziny rozmów, zapoznawania

si, braterskie dowody sympatii i…

wspólna agapa.

A potem przyszło niespodziewa-

ne zaproszenie na dzie nastpny,

kolejne prace i nowa, pełna wrae

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

28 z k a r t h i s t o r i i

ceremonia podniesienia uczniów

do stopnia czeladnika. Władze

francuskiej obediencji uznały, e

wydany włanie Patent przez Wiel-

kiego Mistrza Wielkiego Wschodu

Francji o utworzeniu na Wschodzie

Warszawy Sz... L... Wolno Przywró-

cona (patrz ryc.1.) musi umoliwi

energiczny rozwój i aktywn prac

wszystkim jej członkom, którymi

włanie zostalimy, nie moemy

milcze – jak regulamin nakazuje

uczniom. I std decyzja Wielkiego

Mistrza o przyspieszeniu ceremo-

nii podniesienia naszych płac do

stopnia czeladnika. Oczywicie, do-

łczyli do nas mistrzowie, łcznicy

Rady Najwyszej i jej namiestnik,

aprzede wszystkim br.’. Tadeusz

A., Polak stale mieszkajcy w Pa-

ryu, ale okresowo przebywajcy

wWarszawie, aby nam przewodzi

i uczy Sztuki Królewskiej.

Jego błyskotliwej inteligencji, hi-

storycznej wiedzy i masoskiemu

dowiadczeniu wiele zawdziczamy.

Nieustanne prelekcje, informacje

o rycie, symbolice, regulaminach

i Konstytucji Andersona trwały

przez kilka miesicy, podczas któ-

rych i my nie ałowalimy swego

czasu na przyswojenie wszystkiego,

co niezbdne wolnomularskiemu

mistrzowi. Dlatego uradowalimy

si niezmiernie, gdy ten edukacyjny

sta uznano za wystarczajcy i na luty

1991 r. zaproszono nas do Francji.

Całotygodniowy program pobytu

był bardzo bogaty. Przede wszystkim

przewidywał udział w uroczystych

pracach kilku paryskich ló Wielkie-

go Wschodu Francji i podniesienie

kadego znas do stopnia mistrza,

po dwóch w kadej loy – ja wraz

zbr...Januszem odbyłem ceremoni

w paryskiej loy Athena. Przy Rue

Cadet, gdzie mieci si centralna sie-

dziba WWF zwiedzilimy muzeum

izapoznali si z histori wolnomular-

stwa, a take przeprowadzili ciekawe

dysputy z wybitnymi przedstawiciela-

mi tej obediencji. Serdeczn gocin

uwieczyło zwiedzanie zabytków

Parya, a nawet wyjazd do Rouen

iSan Michele.

owstały pełne warunki do tego,

aby wszystkie funkcje ocerskie

w loy Wolno Przywrócona obj-

li młodzi mistrzowie, nadeszła pora

bardziej unormowanych prac, a wic

uroczyste zapalenie wiateł tej loy. Na

miejsce ceremonii wybralimy pikny

historyczny pałac w Radziejowicach,

bo zaleało nam, by godnie przyj

grono kilkudziesiciu goci z Francji

i Belgii, na czele z Wielkim Mistrzem

Wielkiego Wschodu Francji Jeanem

Robertem Ragachem. Bardzo uro-

czycie, w piknej ceremonii i przy

aplauzie zebranych, przywołał on do

ocjalnego ycia Wolno Przywróco-

n – Liberte Recouvre, jako pierwsz

lo w Polsce, działajc w Rycie Fran-

cuskim. Stało si to 26 kwietnia 1991

r., a mnie, jako elektrykowi zwykształ-

cenia i weteranowi Ruchu Oporu, było

szczególnie miło, e powrócilimy

do nazwy, któr posiadała w Wiel-

kiej Loy Narodowej Polski ówczesna

loa Wolno Przywrócona, upiona

w1938 r., a której sekretarzem w okre-

sie jej aktywnoci był prof. elektroni-

ki Politechniki Warszawskiej Janusz

Groszkowski, w czasie wojny członek

Armii Krajowej, autor rozszyfrowa-

nia układu sterowania niemieckimi

rakietami V-1 i V-2, po wojnie rektor

Politechniki iczłonek PAN.

arto przypomnie pierwszy

– po zapaleniu wiateł loy

– skład ocerski Sz... L... Wolno

Przywrócona. Czcigodnym Mistrzem



W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

z k a r t h i s t o r i i

został br. Tadeusz A., Pierwszym Do-

zorc br. Piotr, Drugim Dozorc br.

Andrzej, Mówc – niej podpisany,

Sekretarzem br. Janusz. Pozosta-

łe funkcje ocerskie objli bracia:

Paweł, Robert, Mariusz, Andrzej,

Zygmunt oraz, obecnie ju niey-

jcy, bracia Olaf Meyer i Andrzej

Chmielowski.

astpiły miesice i lata oy-

wionych prac we wszystkich

dziedzinach – od kompletowania

i tłumaczenia francuskich tekstów,

studiowania zbioru niezbdnych

rytuałów, inicjowania nowych bra-

ci z krgów twórczych, naukowych

ikulturalnych do zdobywania sprztu

i urzdzania wityni w wynajtym

lokalu. Znakomity rzebiarz i snycerz

br. Marek sporzdził wyraziste sym-

bole na ciany Wschodu wityni,

abr. Paweł, twórca dzieł muzycznych

skomponował kwartet fortepianowy

o wymowie masoskiej pt. Gałązka

akacji. Jego prawykonanie odbyło si

w Filharmonii Warszawskiej w 1993

r., przy aplauzie publicznoci i pol-

skich wolnomularzy. Na spotkaniach

ocerskich Wolnoci Przywróconej,

gdy przewodnictwo loy objł ju

br. Piotr., podjlimy dyskusj o po-

trzebie utworzenia polskiego pisma

wolnomularskiego, tym bardziej, e

ukazał si włanie pierwszy numer

kwartalnika „Ars Regia” pod redakcj

prof. Tadeusza Cegielskiego, Wiel-

kiego Namiestnika Wielkiej Loy

Narodowej Polski (czyt. na str. 30).

Koncepcja br. dr Marka, aby nasze

pismo miało charakter wewntrz-

nego biuletynu, opartego oregula-

minowy rytm pracy i symbolik, nie

znalazła szerszego poparcia wród

braci. Dlatego z zadowoleniem po-

witalimy w sierpniu 1993 r. numer

sygnalny „Wolnomularza Polskie-

go”, pisma Przyjaciół Sztuki Kró-

lewskiej, znakomicie zredagowany,

w piknej szacie gracznej, wydany

na niezalenym statusie i osobistym

staraniem przez br. Adama W. Wy-

sockiego, który został inicjowany

w Wolnoci Przywróconej w pa-

dzierniku 1992 r., oraz jego on dr

Mirosław Dołgowsk-Wysock,

bdc tu przed inicjacj w pary-

skiej loy Róa Wiatrów, Wielkiej

eskiej Loy Francji. Moje uznanie

dla tej inicjatywy i szczere poparcie

przekazałem na pimie redaktorowi

naczelnemu czasopisma – ju jako

Czcigodny Mistrz Sz... L...Wolno

Przywrócona, a podczas jesienne-

go Konwentu Wielkiego Wschodu

Francji w Paryu nasza delegacja wr-

czyła z dum bratu Jacques Orece,

zastpcy Wielkiego Mistrza, 50 eg-

zemplarzy „Wolnomularza Polskiego”

ze streszczeniem zawartoci pisma

wjzyku francuskim.

ata 90. ubiegłego wieku naley

uzna za dobry okres dla rozwoju

ló w Rycie Francuskim, uwieczo-

ny powołaniem Wielkiego Wschodu

Polski w 1997 r. Ju kilka miesicy po

narodzinach Wolnoci Przywróconej

zapalono w Warszawie wiatła loy

Nadzieja, a na południu Polski w roku

1992 powstały trzy Loe: Jedno

wKatowicach, Tolerancja wMikoło-

wie i Gabriel Narutowicz wKrako-

wie. Natomiast wWarszawie wmaju

1993r. z Wolnoci Przywróconej

wyłoniła si nowa loa Trzej Bracia.

ielimy du satysfakcj, e

na Konferencji Europejskich

Obediencji i Ló w dniu 5 czerwca

1993 r. w Strasbourgu wziło ak-

tywny udział a piciu czcigodnych

mistrzów polskich ló: Wolno Przy-

wrócona, Jedno, Gabriel Narutowic

z, Trzej Bracia i Tolerancja, którzy

zaakceptowali wan Europejsk

Umow Wolnomularsk. Wniosła

ona trwały wkład w kształtowanie

zasad społecznej integracji wszystkich

narodów Europy i potwierdziła, e

idea europejska jest od lat osi trady-

cji wolnomularskiej. Moja informacja

o tym fakcie została opublikowana

ju w pierwszym numerze „Wolno-

mularza Polskiego” (stycze 1994 r.).

Jeszcze w tym samym roku udali-

my si do Pragi (23 padziernika

1993r.), aby w gronie trzech czcigod-

nych mistrzów polskich ló współ-

uczestniczy w ceremonii zapalenia

wiateł Wielkiego Wschodu Czech.

W moim ocjalnym wystpieniu,

wimieniu polskich braci, złoyłem

nie tylko gratulacje, ale i yczenia, aby

pamitajc o fakcie, e ich struktury

do roku 1938 stanowiły najpot-

niejsz formacj masosk w Euro-

pie rodkowo-Wschodniej, e nadal

dynamicznie krzewili najcenniejsze

idee swoich poprzedników. Włanie

w tym duchu udalimy si w styczniu

1994 r. ponownie do Czech, aby asy-

stowa w zapaleniu wiateł loy ukra-

iskiej ze Lwowa. Z kolei nakazem

serca i umysłu było uczestniczenie

wobchodach stulecia mierci wielkie-

go humanisty Victora Schoelchera,

inicjatora zniesienia niewolnictwa

w koloniach francuskich i patrona

paryskiej loy, która nas inicjowa-

ła w grudniu 1990 r. Uroczysto

(grudzie 1993 w Paryu) połczono

zciekaw konferencj pt. Nowe formy

zniewolenia u zarania XXI wieku, na

któr wydelegowalimy dwóch braci.

Oprócz oywionych kontaktów

zagranicznych zaleało nam oczy-

wicie take na przygotowaniu wa-

runków do powstania w przyszłoci

Wielkiego Wschodu Polski. Z loy

Wolno Przywrócona wyłoniła si

kolejna, przyjła ona nazw Europa

na Wschodzie Warszawy. Uroczyste

zapalenie jej wiateł nastpiło 11mar-

ca 1994 r. i zostało połczone z 265.

rocznic pierwszego ukonstytuo-

wania si loy masoskiej w Polsce.

JÓZEF . RYCERZ DOSH, 30

Część II w numerze zimowym

Oprócz ożywionych kontaktów zagranicznych zależało

nam oczywiście także na przygotowaniu warunków do

powstania w przyszłości Wielkiego Wschodu Polski.

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e w s k i e j

30 J u B i l e u s z

„ars regia” ma 20 lat!

e wrzeniu 1992 r., czyli równo 20 lat temu,

ukazał si pierwszy numer pisma „ARS REGIA”,

czasopisma powiconego myli i historii wol-

nomularstwa. Nie sposób przeceni znaczenia periodyku

dla wolnomularstwa polskiego. Nie sposób pomin przy

tym sylwetki prof. Tadeusza Cegielskiego, pomysłodawcy,

inicjatora, redaktora, autora pisma. Poniewa, jak nam

wiadomo, odysseja „ARS REGII” w dotychczasowym

kształcie koczy si w roku biecym, odbd si oko-

licznociowe spotkania i szersze imprezy, o wszystkim

napiszemy retrospektywnie w numerze zimowym „Wolno-

mularza Polskiego”. Dzi przypomnimy zawarto numeru

pierwszego pisma. Wszak od niego si wszystko zaczło...

Numer rozpoczyna słowo OD REDAKCJI, a w nim –

oprócz deklaracji programowych i edytorskich – znajdziemy

wany passus o specyce wolnomularskiego

ducha i materii: „To przecie nie tylko frag-

ment intelektualnej historii Europy nowo-

ytnej, to take element w szczególnej mo-

zaice tworzonej przez ludzko od pocztku

jej dziejów, mozaice, w której mieszcz si

stowarzyszenia pitagorejskie i koła orckie

staroytnoci, tajne stowarzyszenia Afry-

ki i krgi kabalistów redniowiecznych...

Ludzko najwyraniej dyła – chyba dy

nadal – do uczynienia swego kulturalnego

dorobku tajnym. Publiczno i tajno,

egzoteryczno i ezoteryczno to dwie

strony ludzkiej, szeroko rozumianej poiesis.

A moe i odwieczny dylemat: tworzy dla

wszystkich, czy dla wybranych? Zwraca si

z tworami umysłu dla wszystkich, czy tylko

do wskiego krgu podobnie mylcych?”.

W dziale STUDIA pomieszczono trzy publikacje, w tym

Tadeusza Cegielskiego – „Ordo in Chao”, Wolnomularstwo

wobec kryzysów dobry Oświecenia. Koczc pierwsz z nich, autor

podkrelał, e „Fakt upadku zwizków wolnomularskich w kra-

jach objtych rewolucj (równie t «odgórn», jak w Austrii),

ułatwia nam odczytanie ich społecznych funkcji: mediacyjnej

oraz integracyjnej, a take, w sferze psychiki jednostki, t e r a-

p e u t y c z n e j. Obiektywna rola ruchu wolnomularskiego

wwikszym stopniu polegała na konserwowaniu społecznego

status quo, ni jego naruszaniu. Była wic masoneria faktycz-

nym sojusznikiem «starego porzdku». Paradoks historii

zasadzał si na tym, i oskarono j włanie o zburzenie tego

porzdku. Wina, któr tak historia jak i sami wolnomularze

poczytali z czasem za zasług, ciy na «sztuce królewskiej»

do dnia dzisiejszego”.

W nastpnym szkicu Daniel Ligou zajł si wolnomularstwem

francuskim i władz, a Elbieta Wichrowska – polsk poezj

wolnomularsk w XVIII i na pocztku XIX wieku.

Przypomnijmy, e szkic Elbiety Wichrowskiej zaowocował

po kilku latach tomikiem poezji masoskiej.

W dziale MATERIAŁY znajdziemy: dwa teksty Konstytucji

Wielkiej Loy Narodowej Polski (1931, 1936) w jzyku pol-

skim i francuskim oraz dwa wane artykuły przedwojennego

wolnomularza, duchownego luteraskiego Karola Seriniego

na temat masonerii i symbolu w wolnomularstwie. Sylwetk

Seriniego (1875 – 1931) naszkicował Kamil Opalski. Do

postaci wybitnego przedwojennego wolnomularza przyj-

dzie nam wróci na naszych łamach, tutaj, za „ARS REGIA”

przypomnijmy niezmiennie aktualny fragment jego rozwa-

a zdrugiego szkicu o symbolice, na temat dualizmu formy

iducha: „Duch, wieczny rewolucjonista, stale niszczy formy,

w których si wypowiada, lecz bez nich nie moe si obej,

oile nie ma zgładzi samego siebie. Wszystkie tarcia, niesnaski,

walki i rozłamy w wolnomularstwie tu miały

i zawsze mie bd swe ródło. Celem zilu-

strowania mej myli pozwol sobie porówna

katolicyzm, protestantyzm i wolnomularstwo.

Katolicyzm ustalił trwałe formy i opanował

ducha celem umieszczenia go w tych kształ-

tach; protestantyzm dy do opanowania

ducha bez uznawania stałoci form; wreszcie

wolnomularstwo proklamuje wolno ducha

przy zachowaniu trwałoci formy, z czego

wynika nieuchronna walka midzy wolno-

ci ducha i autorytetem formy. Zadaniem

kadego pokolenia wolnomularskiego jest

dy do syntezy tych dwu pierwiastków. Do

harmonii przy bezwzgldnym zachowaniu

tezy zasadniczej – humanitaryzmu”.

Kolejny dział to  W POLSCE

I NA WIECIE, a w nim tekst Andrzeja

Karpowicza o zbiorach masoskich Biblioteki Uniwersyteckiej

w Poznaniu, słowa Michała Karalusa o projekcie Muzeum

Wolnomularstwa w Dobrzycy [czyt. także na ten temat na str.46,

red.] oraz informacja na temat Fundacji „Sztuka Królewska w

Polsce” wraz z jej statutem.

W dziale RECENZJE, NOTY, ZAPISKI znajdujemy no-

tatk na temat francuskiego wydawnictwa Dictionnaire de la

franc-maconnerie, pod red. Daniela Ligou oraz o miesiczniku

„Gnosis”. Koczy periodyk tłumaczenie angielskie.

***

Zespół redakcyjny „ARS REGII”: Tadeusz Cegielski (re-

daktor), Włodzimierz Lengauer, Janusz Maciejewski, Kamil

Opalski (kolporta), Michał Otorowski, Andrzej Syta, Andrzej

Szwarc, Elbieta Wichrowska (sekretarz). Redakcja mieciła

si na Rynku Starego Miasta 29/31. Redakcja zaznaczyła, e

pozycja jest dotowana przez Komitet Bada Naukowych.

Okładk zaprojektował Maciej Tomasz Kozłowski, cena

egzemplarza 47 000 zł. M.WYS

W o l n o m u l a r z P o l s k i j e s i e ń 2 0 1 2 • n u m e r 5 2

z k a r t h i s t o r i i

u źródeł

masońskiej

świadomości

filozofia johanna gottlieba fichtego

D R j a c e k g ł a ż e w s k i

c z ... M . .. s z . .. l . .. M a t k i k o p e R n i k

azwisko Johanna Golieba Fichtego nasuwa

na myl ów szalenie wany okres w kulturze

europejskiej, kiedy to lozoa stała si nauk

akademick, odrywajc si od swojego pierwotnego

greckiego pnia. wiczenie duchowe1 zostało wówczas

zastpione wiczeniem seminaryjnym, za zwieczeniem

tego procesu było – jak si wydaje – monumentalne

przedsiwzicie lozoczne Hegla, wyszydzane zreszt

przez Artura Schopenhauera.

Jak pisał Didier Julia: „Idealizm jest lozo, która oddaje

słuszno wszelkim danym wiadomoci, lozo „objania-

jc”. Ale człowiek realny pozostaje dla niego poza lozo.

(...) Idealizm, który jest teori odnoszc si do zasigu

naszego poznania, przeciwstawia si realizmowi głoszcemu,

e poznajemy rzeczy takimi, jakimi s naprawd”2. W tym

kontekcie lozoa Fichtego jawi si zdecydowanie jako

pocztek szkoły tzw. „idealizmu niemieckiego”, do której –

poza ojcem załoycielem – zalicza si równie Friedricha

Wilhelma Josepha von Schellinga oraz wspomnianego

wyej Georga Wilhelma Friedricha Hegla (aczkolwiek na-

leałoby si tu zastanowi, czy fundatorem całego kierunku

mylenia nie był tak naprawd Immanuel Kant).

Droga do akademickich splendorów była dla Fichtego

do mudna. Przyszły myliciel pochodził z bardzo ubo-

giej chłopskiej rodziny (przyszedł na wiat w miejscowo-

ci Ramenau w Saksonii), był pastuchem, który dziki

pomocy jednego zzamoniejszych włacicieli ziemskich

mógł pobiera nauki w kolegium Schulporta. Jako kierunek

studiów wybrał teologi, jednakowo zniechcił si do tej

dyscypliny i długo nie potrał zdecydowa, có ze sob

uczyni. Entuzjazm do praktyki lozofowania obudziła w nim

intensywna oraz armatywna lektura pism Kanta – zreszt

za wstawiennictwem autora Krytyki czystego rozumu Fichte

otrzymał póniej katedr lozoi w Jenie. W tym samym

czasie opublikowane zostało bodaj najwaniejsze jego dzieło,

póniej wielokrotnie jeszcze przeredagowywane – Teo-

ria wiedzy (Grundlage der gasammten Wissenschaslehre,

1794); nieco wczeniej Fichte wydał Krytyk wszelkiego

objawienia (Versuch einer Kritik aller Oenbarung, 1792).

W czasie picioletniego okresu spdzonego w Jenie lozof

wydrukował nadto: Grundlage des Naturrechts (1796),

System der Sienlehre (1798).

W roku 1799 Fichte został zdymisjonowany za opub-

likowanie artykułu, w którym doszukano si pogldów

ateistycznych

. Autor Teorii wiedzy opucił Jen i osiadł

wBerlinie, gdzie włczył si w działalno krgów artystycz-

nych i politycznych. Z tego czasu pochodz dwie publikacje:

Bestimmung des Menschen (1800) oraz Der geschlossene

Handelsstaat (1800) – druga z wymienionych prac, pomimo

ekonomiczno-gospodarczej wykładni, zawiera zrb progra-

mu politycznego. Traktat ten po latach zostanie brutalnie

zaanektowany przez ideologi nazistowsk, której szermierze

chtnie przejm koncepcj „pastwa zamknitego”4.

W okresie berliskim zauway mona proces stopniowego

przejcia Fichtego na pozycje nacjonalistyczne – wiade-

ctwem wymownym byłyby tu Mowy do narodu niemie-

ckiego (Reden an die deutsche Nation, 1807 – 1808), które











