W NUMERZE

Zima 2012/13

ISSN 1231-0115

cena: 20 zł

(w tym 5% VAT)

Most Worshipful Grand Lodge of Japan

• Adam W. Wysocki o masońskim

uniwersalizmie . . . . . . . . . . . str. 3

• Marc Henry o odbudowie

ideału współpracy . . . . . . . . str. 6

• J. Kessler, rabin w fartuszku . str. 8

• Catherine Naltet, nowa

Wielka Mistrzyni GLFF . . . str. 11

• Masonki w Belgii . . . . . . . str. 12

• Pod tym obrazem zginął

Narutowicz . . . . . . . . . . . . str. 17

• Wolność i tolerancja . . . . str. 20

• Janusza Korczaka droga do

wolnomularstwa. . . . . . . . str. 26

• Okruchy wolnomularskiego

żywota . . . . . . . . . . . . . . . . str. 31

• Bolesław Prus, Cienie . . . str. 36

• Szermierka kropidłem . . str. 39

• Na tropach spisku żydowsko-

masońskiego. . . . . . . . . . . str. 42

• 275 lat masonerii

w Niemczech . . . . . . . . . . str. 44

• Książka z duszą. . . . . . . . . str. 46

PISMO PRZYJACIÓŁ SZTUKI KRÓLEWSKIEJ

W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

rzypomn kilka faktów z historii tej organizacji.

Uniwersaln Lig Masosk powołano ocjalnie

w 1870 r. Włanie wtedy doszło w Europie do nasi-

lenia tendencji nacjonalistycznych. Wydarzenia w wiecie

profaskim (wspomn tylko wojn francusko-prusk) odbiły

si niestety take echem w rodowiskach wolnomularskich.

ak podkrela br... Godfried R. na łamach liberalnego

austriackiego pisma „Eckstein”, w niektórych wielkich

obediencjach wolnomularskich doszło wtedy do ostrych

sporów na temat fundamentalny. Chodziło m.in. o odpo-

wied, czy loa masoska ma by otwarta dla wszystkich

braci masonów z całego wiata, czy te jedynie dla tych

„regularnych”. Praktykowały to warsztaty np. w krajach

skandynawskich, czy tzw. staropruskich loach niemieckich,

gdzie warunkiem uznania i przystpienia była deklaracja

o wyznawaniu wiary chrzecijaskiej. Piszc o tym, „Eckste-

in” przypomina, e w roku 1877 Konwent Wielkiego

Wschodu Francji odszedł od obowizujcej dotychczas

formuły wiary w Wielkiego Budownika Wszechwiata, co

doprowadziło do zerwania wszelkich stosunków z WWF

przez Wielk Lo Anglii oraz inne zwizane z ni lpe na

wiecie. Od ujemnych skutków tej „schizmy” masoneria

wiatowa nie uwolniła si niestety do dzi.

d samego pocztku tego podziału nie zabrakło prób

jeli nie całkowitego usunicia, to przynajmniej

złagodzenia jej negatywnych konsekwencji. 8 sierpnia

1905 r. doszło do pierwszej, naprawd doniosłej próby,

cho jeszcze nie pojednania, to przynajmniej zaprzesta-

nia wzajemnych oskare oraz wrogoci. Szans na to

dawał zwołany po raz pierwszy Midzynarodowy Kongres

Esperanto w Boulogne sur Mer we Francji. W wielu ró-

nych rodowiskach masoskich wielkie zainteresowanie

wzbudził stworzony przez lekarza z Polski, doktora Lu-

dwika Zamenhofa jzyk esperanto, łatwy do nauczenia,

który miał posłuy do porozumienia si wolnomularzy

rónej narodowoci, z rónych rodowisk społecznych

            

Adam W. Wysocki







A d A m W i t o l d W y s o c k i













                                   

i politycznych orientacji. To włanie jest geneza narodzin

Uniwersalnej Ligi Masoskiej, organizacji ponad istnie-

jcymi uprzedzeniami i wrogoci, przyjaznej wszystkim

i otwartej dla wszystkich wolnomularzy.

ierwszym Prezydentem tej ogólnowiatowej ju or-

ganizacji masoskiej został br... Pourcine z Francji,

pierwszym wiceprezydentem Wielki Mistrz Senior Wielkiej

Loy Indii, brytyjski pułkownik John Pollen. Na pierwszego

Sekretarza Generalnego wybrano br... Fritza Uhlmana

ze Szwajcarii. Głównym zadaniem nowo powstałej Ligi

było denie do porozumienia i nawizania bezpored-

nich kontaktów midzy nie uznajcymi si obediencjami

masoskimi na wszystkich kontynentach. Podobne cele

stawiało przed sob załoone w 1905 r. pismo „La Heroldo”.

Periodyk ten, – co warto podkreli – istnieje do dzi i stara

si jak moe realizowa te szczytne cele, które postawili

przed sob ojcowie załoyciele UFL.

amanie pierwszych barier i uprzedze zostało prze-

rwane wraz z wybuchem I wojny wiatowej w 1914r.

Zamiast poprawy we wzajemnych relacjach przy-

szła nowa fala wzajemnej nienawici politycznej,

wyznaniowej, rasowej. Tej fali nie oparły si ro-

dowiska masoskie, tak w Europie, jak i na innych

kontynentach. W wyniku wiatopogldowych

sporów wokół Wielkiego Budownika Wszech-

wiata, doszło do bardzo „wieckiej” wskutkach

decyzji o rozwizaniu Grupy Krajowej UFL-

Austria, co było warunkiem konserwatywnej

Zjednoczonej Wielkiej Loy Anglii dla uznania

przez ni konserwatywnej Wielkiej Loy Wiednia

oraz Austrii. Przypominaj o tym fakcie dzisiaj

sami austriaccy bracia, z którymi rozmawiałem.

Podkrelaj, e znaczna cz austriackich kon-

serwatystów-wolnomularzy, pozostała wówczas

wierna UFL-Austria, zachowujc indywidualne

członkostwo w Lidze.

aktem pozostanie, e skutkiem tych sporów

o wolnomularsk „regularno” UFL Austria

wznowiła swoj działalno dopiero wroku 1978,

dziki staraniom takich znakomitych działa-

czy jak br... Oo Teschauer z Salzburga oraz

br... Wolfgang Lukasiewicz, Czcigodny Mistrz

wiedeskiej loy Zukunt. Piszc o Wolfgangu

Luksiewiczu, nie sposób nie wspomnie o tym,

e był to w prostej linii potomek naszego Igna-

cego Łukasiewicza, wynalazcy lampy naowej

i pioniera przemysłu naowego w C.K. Galicji.

Wolfgang Łukasiewicz, z którym zaprzyjani-

łem si, to jedna z najwybitniejszych postaci

w masonerii europejskiej i uniwersalnej. On

włanie był organizatorem i współtwórc dwóch

wiatowych kongresów UFL w Wiedniu w roku

1984 i 1995. On take patronował załoeniu znakomi-

tego pisma wolnomularskiego „Blaue Blaeer” („ółte

Kartki”), z którym od swego pierwszego numeru w 1994

r. blisko współpracował „Wolnomularz Polski”. Było oso-

bist zasług br:. Lukasiewicza, e przynajmniej w czci

wiatowej masonerii poczł znowu panowa duch wza-

jemnego zrozumienia i porozumienia, ponad podziałami

na „regularnych’ i „nieregularnych”. Przewayły opinie,

e – mówic w najwikszym skrócie – UFL powinna by

organizacj masosk najbardziej uniwersaln, szanujc

bardzo róne tradycje i dowiadczenia ló i obediencji

pracujcych w rycie szkockim, francuskim i innych, byle

tylko uznawały wspólne wartoci zawarte w przesłaniu

ołczcych nas ideałach Wolnoci, Równoci i Braterstwa.

ak ju wspominałem na łamach „Wolnomularza Polskie-

go” (nr 51, art. pt. Masoński ekumenizm), Uniwersalna

Liga Masoska nigdy nie prowadziła adnych prac rytual-

nych. Od pocztku stawiała sobie za cel skupienie wolnych

mularek i mularzy rónej orientacji wiatopogldowej

irozmaitych tradycji historycznych. Na miar swych sił

            





W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

            

imoliwoci stara si – poprzez twórcz wymian pogl-

dów – krzewi wspólne idee porozumienia i współpracy.

Stworzony przez naszego krajana dr Ludwika Zamenhofa

jzyk esperanto miał by jednym z wanych narzdzi

słucych porozumiewaniu si nie tylko w rodowiskach

wolnomularskich. Wspomn na marginesie o wielkim za-

interesowaniu, jakim w latach 60. i 70. cieszyły si audycje

w jzyku esperanto w programach zagranicznych Polskiego

Radia, z którym współpracowałem przez lat kilkadziesit

swojej dziennikarskiej kariery.

Przypomn tu raz jeszcze, e tak jak sama Uni-

wersalna Liga Masoska, tak i nasz „Wolno-

mularz Polski” od pierwszego numeru starał si

krzewi tak włanie uniwersalistyczn ide. Nie

tylko zapraszalimy na nasze łamy przedstawicieli

wszystkich rodowisk wolnomularskich, rytów

iorientacji. Take organizowane od samego po-

cztku Spotkania pod Akacj w salonie na Nowym

wiecie słuyły kultywowaniu tych naczelnych

idei. Mog one w dalszym cigu by przykładem

twórczego dialogu i masoskiego ekumenizmu

ponad istniejcymi podziałami.

Do Spotka pod Akacj powrócilimy na po-

cztku roku 2012 (relacja w „Wolnomularzu

Polskim” nr 50). Nasza myl wybiega jednak znacz-

nie dalej. W tym samym numerze wznowionego

po kilku latach „Wolnomularza Polskiego”, red.

Aleksandra Wysocka-Zańko, przedstawicielka

najmłodszego pokolenia polskich wolnomularzy

i dziennikarzy, w art. pt. Mason na wirtualnych

ścieżkach, pisała w imieniu całej naszej redakcji:

„Chcielimy stworzy platform, która byłaby miej-

scem wymiany myli i przestrzeni spotkania osób

o rónych pogldach, gdzie jedynym wspólnym

mianownikiem byłoby zainteresowanie wolnomu-

larstwem. Drukowany kwartalnik «Wolnomularz

Polski» oraz bezpłatny comiesiczny newsleer

wspieraj główny cel, jakim jest budowanie wspól-

noty. Wyszlimy z załoenia, e ludziom potrzebne

jest miejsce, gdzie mog czu przynaleno do

wikszej zbiorowoci wyznajcej zblione war-

toci, dcej do samorozwoju swoich członków

oraz działajcej na rzecz dobra wspólnego. Jednoczenie

chcielimy wyj poza mury domów loowych, otwierajc

si na osoby z innych ló, obediencji oraz na tak zwanych

profanów. Wyzwania stojce przed wszystkimi ludmi

wXXI wieku wydaj si nam bardziej doniosłe od rónic,

które ludzi dziel. Stojc przed wyborem midzy kultywacj

elitarnoci i tajemniczoci, a bardziej otwartym działaniem

dla dobra wspólnego, zdecydowalimy si opowiedzie

raczej za t drug opcj, szanujc jednoczenie fakt, e inni

mog mie w tej sprawie odmienny pogld.I tak w pewn

styczniow sobot na portalu społecznociowym Facebook

powstał prol magazynu «Wolnomularz Polski»”.

o 10 miesicach mamy na naszym prolu prawie 1400

fanów. Kilkaset osób odbiera internetowe biuletyny WP.

A dalej? Chcielibymy organizowa Spotkania pod Akacj

take na internetowym forum. Zwolennicy „za” i „przeciw”

zgodz si chyba z tez, e internet i nasza twórcza w nim

obecno, to nic innego, jak urealnienie uniwersalistycznych

marze brata dr. Ludwika Zamenhofa o powszechnie zro-

zumiałym jzyku komunikacji midzyludzkiej.

Adam W. Wysocki

Liga Masońska nigdy nie prowadziła żadnych

prac rytualnych. Od początku stawiała sobie

za cel skupienie wolnych mularek

i mularzy różnej orientacji światopoglądowej

i rozmaitych tradycji historycznych





                                   

6                       

e „Franc-Maconnerie Ma-

gazine” z wrzenia 2012

r. ukazała si publikacja

po spotkaniu, jakie przeprowadziła

28sierpnia 2012 r. red. Helene Cuny

z Markiem Henrym – Wielkim Mi-

strzem Wielkiej Loy Francji. W roz-

mowie z dziennikark Wielki Mistrz

GLDF nakrelił swoj drog profask

i wolnomularsk. Poniej zamieszcza-

my opracowanie tego materiału.

W czerwcu 2012 r. Marc Henry

został wybrany Wielkim Mistrzem

Wielkiej Loy Francji (GLDF). Nowo

wybrany Wielki Mistrz, rozpoczynajc





m A r c H e n r y ,

n o W y W i e l k i m i s t r z

W i e l k i e j l o ż y F r A n c j i

„Zakon masoński jest miejscem poszukiwań duchowych umożliwiających pokojową i szczerą

dyskusję na neutralnym gruncie…” Alain-Noel Dubart (b. WM GLDF)



obecnej dobie niepokoju i obawy, kryzysu gospodarczego oraz nansowego nkajcego i stawiajcego

pod znakiem zapytania przyszło i zasadno zjednoczenia społeczestw europejskich, w czasach, kiedy

wartoci moralne zmieniaj si lub ich przekaz staje si coraz bardziej nieczytelny jestemy w coraz wikszym

stopniu skłonni do podporzdkowania si koncepcji materialistycznej, a szlachetno deklarowanej tolerancji

poprzez konformizm przybiera karykaturaln posta niewiedzy i obojtnoci.

W tym oto niestabilnym kontekcie poznajemy posta nowo wybranego Wielkiego Mistrza GLDF – Marca

Henry’ego, który rozpoczynajc swoj prezydentur w czerwcu 2012 r., zapowiada, e gotów jest sta na stray

wartoci masoskich, a przede wszystkim widzi konieczno otwarcia si obediencji ku szerszej rzeszy zaintere-

sowanych. S to ludzie szukajcy alternatywnego wobec religii sposobu rozwijania swojej duchowoci, szukajcy

prawdy i sensu uniwersalnych wartoci, głbokiej reeksji, wsparcia w swoim zagubieniu lub po prostu szczerego

dialogu. Marc Henry przedstawia si nam jako człowiek o interesujcej i bogatej karierze zawodowej, o niezawod-

nych zasadach etycznych oraz wartociowych i niezbdnych w obecnej sytuacji umiejtnociach prowadzenia

dyplomatycznego dialogu.

Nowego Wielkiego Mistrza witamy w sprzyjajcej dla Loy GLDF sytuacji, zwiastujcej pozytywne zmiany, lecz

wymagajcej zarazem dynamicznych, jak i z wielk rozwag podejmowanych decyzji.

Życzymy sukcesów jego prezydenturze.

„Wolnomularz Polski”

W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

                       

kadencj, zobowizał si do konty-

nuacji dzieła swoich poprzedników

– pracy nad rozwojem duchowoci,

zgodnie z zasadami Zakonu Inicja-

cyjnego, izachowania tosamoci

obediencji, która w obecnej sytuacji

przyciga uwag „regularnych” z Eu-

ropy. Podobnie jak poprzedni Wielcy

Mistrzowie, take i on celem oraz naj-

waniejszym zadaniem sprawowane-

go przez siebie urzdu czyni rozwój

Zakonu. Wyjania istot powołania

federacji ló koniecznoci zgodne-

go działania w tym samym kierunku,

co pociga za sob nieuchronno

odrzucenia prywatnych interesów na

rzecz pozostawania w słubie Wielkiej

Loy. Marc Henry podkrela take

wyran potrzeb otwarcia Zakonu,

albowiem dla Wolnomularstwa – in-

stytucji o długiej historii i wielkiej

tradycji – niezmiernie wanym staje

si umoliwienie szerszej publicznoci

zaznajamiania si z rol masonerii

w dawniejszym idzisiejszym społe-

czestwie.

arc Henry został inicjowany

w1976 r., w loy Memphis

France, loy o długiej tradycji, utwo-

rzonej we Francji, lecz działajcej

wczeniej (w latach 30.) pod t sam

nazw w Egipcie, której kres działal-

noci połoył nieprzychylny stosunek

do wolnomularstwa gen. Nassera. Dla

Marka Henry’ego, podobnie jak dla

wielu innych masonów, motywacj do

obrania drogi wolnomularskiej staje

si bardzo bliska znajomo z jednym

z braci loy, który potem zazwyczaj

przyjmuje i pełni rol ojca duchowego

(chrzestnego). Pocztki wolnomu-

larskie to dla niego czas, kiedy Loa

Memphis France skupia w przewa-

ajcej liczbie członków zawodowo

zwizanych z bran budowlan, tote

w jej interesie ley zrónicowanie po-

chodzenia społecznego braci.

Marc Henry, pracujcy wówczas jako

artysta-choreograf, dostrzega, i jego

działalno i pasja artystyczna zbliaj

si bardzo do załoe i idei masone-

rii: praca, a przede wszystkim praca

nad dziełem ponadczasowym; praca

wzespole, którego ogniwa mog by

w kadym sensie wymienne; ogrom

znaczenia ciszy; rola lustra, które nie

ukazuje tego, co w nas jest perfekcyjne,

lecz raczej to, co jest niewłaciwe, co

naleało by zmieni.

Dziki wolnomularstwu, odkrywa

wreszcie drog zmierzajc ku zaintere-

sowaniom naukami humanistycznymi,

co nalizuje wznowieniem studiów

z zakresu psychologii klinicznej i pa-

tologii. Po kilku latach pracy w tym

zawodzie, znajduje zajcie w lii France

Television przy pisaniu list dialogo-

wych objaniajcych tre wypowiedzi

dla głuchych i niedosłyszcych.

iele pyta zadanych przez red.

Helene Cluny dotyczyło we-

wntrznych kontaktów midzyobe-

diencyjnych oraz opinii Wielkiego

Mistrza w sprawie sytuacji zaistniałej

w Wielkiej Narodowej Loy Francji

(GLNF). Marc Henry potwierdził

oczywisto utrzymywania bliskich

wizi z wielkimi obediencjami, mi-

dzy innymi takimi jak: Droit Hu-

main (DH), Wielki Wschód Fran-

cji (GODF), Wielka Żeńska Loża

Francji (GLFF) oraz Wielka Loża

Tradycyjna i Symboliczna Opera

(GLTSO), czego symbolem ma by

zorganizowanie wspólnie z GLFF

iGLTSO wiosn 2013 r. dorocznego

kolokwium. Przewodnim tematem

rozmów bd sprawy dotyczce całej

Europy, której fundamenty podwa-

a zaistniały kryzys nansowy. Marc

Henry ubolewa nad faktem utracenia

ideałów ojców- załoycieli naszego

kontynentu, dowiadczonych przez

II wojn wiatow. Zdaniem Wielkiego

Mistrza, pojawiajce si pytanie: „Jak

odbudowa ideał współpracy?” jest py-

taniem, które naley sobie zada i które

odnajduje swój sens w idei masoskiej.

W rozmowie z Wielkim Mistrzem,

red. Helene Cuny porusza równie

wtek stosunków GLDF i GODF,

sugerujc konkurencj midzy nimi.

Odpowiedzi Wielkiego Mistrza

jest precyzyjna analiza zasadniczych

rónic wystpujcych midzy obie-

ma obediencjami wolnomularskimi.

Zgodnie z jego wypowiedzi, Loa

GODF pracowała zawsze w wielu ry-

tach, za GLDF tylko w Rycie Szko-

ckim Dawnym i Uznanym. Wiksza

za liczba członków nalecych do

GODF, równie nie stanowi argumen-

tu wskazujcego na jakkolwiek kon-

kurencj, albowiem – wg. Wielkiego

Mistrza – liczy si nie ilo lecz jako.

Marc Henry zwraca take uwag

na rónice w wyborze reeksji, któ-

rymi kieruj si obie struktury. Bra-

cia zGODF s bardziej skupieni na

problemach społeczestwa w aspekcie

praktycznym, za praca w GLDF jest

bardziej skierowana ku rozwojowi du-

chowoci. „Sdzimy, i naley najpierw

i przede wszystkim próbowa rozwija

indywiduum – jednostk, aby potem

mogła ona w społeczestwie posługi-

wa si budulcem właciwym dla jej

transformacji” – podkrela Henry.

Wpodsumowaniu Wielkiego Mistrza

wszystkie te rónice symbolizuj ra-

czej wzajemne uzupełnianie si ani-

eli konkurencyjno.

kwestii niekorzystnej sytuacji,

która zaistniała w GLNF od

2009 r., Wielki Mistrz wstrzymuje si

od komentarzy, wyraa swój smutek

z tego powodu i podkrela, e w ma-

sonerii bracia zawsze pozostaj dla

siebie brami. Jego zdaniem, rozwi-

zanie problemu wewntrznego GLNF

naley tylko i wyłcznie do jej braci

-członków. Wielki Mistrz deklaruje

jednoczenie, podobnie jak jego po-

przednik – Wielki Mistrz Alain-Noel

Dubart, gotowo pomocy i przyjcia

braci, gdyby byli w takiej potrzebie.

Pytania koczce spotkanie z Wiel-

kim Mistrzem dotycz ewentualnych

konsekwencji decyzji powzitych

ipodpisanych przez piciu Wielkich

Marc Henry ubolewa

nad faktem utracenia

ideałów ojców- założycieli

naszego kontynentu,

doświadczonych przez II

wojnę światową

                                   





r o z m o W A z r A b i n e m

j i m m y m k e s s l e r e m

Piotr Kalinowski: Dlaczego został

rabin wolnomularzem?

R. James Lee Kessler: Poniewa

bardzo mi si podobała aktywno

wolnomularstwa w takich dziedzi-

nach, jak lokalne działania charyta-

tywne igeneralnie pomoc ludziom

potrzebujcym. Dodatkowo byłem

zafascynowałem duchem braterstwa

panujcym w loy i histori stowarzy-

szenia. To, e przystpiłem do wolno-

mularstwa bdc rabinem, nie miało

adnego znaczenia.

Czy judaizm posiada ocjalne

stanowisko odnośnie masonerii?

Nie, nie posiadamy adnego sta-

nowiska. I nie ma adnego zakazu,

aby ydzi wstpowali do Zakonu.

W loach błkitnych nie naucza si

niczego, co stałoby w sprzecznoci

z judaizmem. Nie wiem, jak wygl-

da stosunek do wolnomularstwa

poszczególnych Kociołów, ale lo-

kalny duchowny rzymsko-katolicki

powiedział mi, e jego wspólnota

te nie zakazuje ju przynalenoci

do Bractwa(1).

Czy brak sprzeciwu

wobec wolnomularstwa

dotyczy wszystkich

trzech głównych nurtów

judaizmu – ortodoksyjnego,

konserwatywnego

i reformowanego?

Z tego, co si orientuj, nie ma wtym

zakresie adnych rónic.

Chrześcijańscy oponenci

wolnomularstwa często zarzucają,

że Zakon „judaizuje”(2). Ile więc

jest judaizmu w masonerii?

Wpływu Biblii Hebrajskiej na Bractwo

nie da si przeceni. Przecie inicjacja

jest dla masona pocztkiem symbolicz-

nej budowy wityni Króla Salomona.

Dlatego zarówno nauki ló błkitnych,

jak i ciała poboczne, np. Ryt Szkocki

                       

Mistrzów regularnych obediencji eu-

ropejskich w dniu 10 czerwca 2012r.,

w ramach Porozumienia z Bazylei

(Accord de Bale). Sam fakt, i pi

wielkich obediencji, po ocjalnym

zerwaniu kontaktów z GLNF, zwróciło

si w stron GLDF, doceniajc tym

samym jako pracy członków loy,

bardzo cieszy i napawa optymizmem

Wielkiego Mistrza, który dodaje, i

misj nawizania kontaktów z innymi

obediencjami w celu bardziej szcze-

gółowych wyjanie i wymiany zapa-

trywa podjł ju wczeniej, podczas

czerwcowego Konwentu, jego po-

przednik – Wielki Mistrz Alain-Noel

Dubart. „Nasi bracia z loy czekaj na

rezultaty tych rozmów” – zapewnia.

„Zapocztkowanie takich porozumie,

nie pozostanie z pewnoci bez kon-

sekwencji…” – sugeruje dziennikarka

przed zadaniem kolejnego pytania,

nawizujcego do tej zmieniajcej si

sytuacji. „Obediencje regularne nie

przewiduj w swoim sposobie funkcjo-

nowania innego rozwizania ni zerwa-

nie kontaktów z «nieregularnymi» –

mówi, przypominajc, i wspomnianych

„Pi Wielkich Ló złoyło propozycj

wszczcia procedury nadania statusu

«regularnoci» GLDF” (padła przy

tym sugestia, e to dla niej „historyczna

szansa”). Wielki Mistrz, odpowiadajc,

zdaje si nie zauwaa „historycznego”

znaczenia tej propozycji i podkrela:

„Nigdy nie mielimy wraenia, e je-

stemy «nieregularni», mamy te same

Landmarki, których przestrzegamy”.

Jeli za chodzi o zwizki łczce GLDF

z innymi obediencjami, Wielki Mistrz

sugeruje moliwo znalezienia innego,

nowego modelu współpracy, cho do-

daje, e „dzi jest jednak za wczenie, by

o tym mówi…”.

Całość przetłumaczyła

i opracowała

Daria Baradat

W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

Dawny i Uznany czy ryt York, s prze-

siknite tradycj judaizmu.

Na internetowej stronie gminy

B’nai Israel w Galveston znajduje

się informacja, że jest rabin

Czcigodnym Mistrzem Loży

nr 6 Harmony. Czy wierni nie

mają nic przeciwko masońskiej

aktywności ich duszpasterza?

Myl, e nikogo nie obchodzi, czy

jestem wolnomularzem. W kadym

razie nigdy nie słyszałem protestów

ze strony członków gminy.

Loża nr 6 Hormony na swojej

stronie zamieściła następujące

stwierdzenie: „Historie Teksasu

i Wyspy Galveston nie mogą być

opowiedziane bez historii naszej

loży”. Zatem jak na przestrzeni

lat przeplatała się historia wyspy

imiasta z historią loży?

eby opisa zaangaowanie członów

loy nr 6 na rzecz Galveston i Teksasu,

trzeba by napisa ksik! Wystarczy

wspomnie, e wniesienie wiatła do

loy zbiegło si w czasie z powstaniem

miasta. Gdyby przyjrze si nazwiskom

załoycieli Teksasu i Galveston, okaza-

łoby si, e wikszo z nich naleała do

loy Harmony. U zarania stanu niemal

wszystkie szkoły publiczne mieciły si

w budynkach loowych. Nasze miasto

istnieje od ponad stu lat i wikszo

jego liderów była masonami.

Czy masońska droga miała

jakiś wpływ na duchową

podróż rabina? Może to bycie

duchownym zmieniło coś na

masońskiej drodze?

Wolnomularstwo było przyjazn

przystani dla ydów w Ameryce od

czasów kolonialnych. Tradycja ydow-

ska mieszała si z tradycj masosk

tak samo, jak tradycja chrzecija-

ska. Jedyn korzyci, jak człowiek

wstpujcy do Bractwa ma z tytułu

bycia rabinem, jest lepsze i głbsze

rozumienie wolnomularskich tradycji

i korzeni. Odkryłem, e przynaleno

do loy wytyczyła nowy szlak w mojej

posłudze duchownego. Szlak, który

uzupełnia dotychczasowe.

Jest rabin Czcigodnym

Mistrzem loży, w której

urząd kapelana sprawuje

duchowny Zjednoczonego

Kościoła Metodystycznego.

Czyżby ekumeniczny(3) duch,

dostrzegalny w całych Stanach

Zjednoczonych, miał swoje

korzenie właśnie w loży?

Bez wtpienia w amerykaskiej ma-

sonerii – nie mog si tu wypowiada

za Bractwa z innych pastw, których

po prostu nie znam – duch ekume-

niczny oparty na wierze w Wielkiego

Budowniczego Wszechwiata zajmuje

pozycj centraln. Wierz, e moi bra-

cia przenosz z loy do profaskiego

wiata Ameryki takie wartoci, jak

szacunek i tolerancja dla innych.

Teksas jest bardzo

konserwatywnym stanem. Czy

ów konserwatyzm przekłada się

jakoś na życie lożowe?

Nie sdz. Przecie wszyscy hołdu-

jemy wartociom podobnym, jeli

nie wspólnym dla wszystkich stanów.

Czy wolnomularstwo cieszy się

dużym zainteresowaniem ze

strony teksańskich żydów?

Niewiele wiem o wolnomularzach-

ydach w innych miastach. Do Gal-

veston przeprowadziłem si 1976 r.

W błkitnych loach zasiadało wtedy

około 50 masonów wyznania moje-

szowego. Jestem pewien, e w Ho-

uston, 40 mil na północny-zachód

od nas, jest kilkuset wolnomularzy

wyznajcych judaizm.

Dziękuję za rozmowę

Piotr Kalinowski

– Wolnomularstwo.eu, www.wolnomu-

larstwo.eu A SPACE DEDICATED TO

HISTORY, IDEAS AND IDEALS OF

FREEMASONRY

                       

Rabin James Lee „Jimmy” Kessler urodził si w 1945 r.

Jest pierwszym Teksaczykiem przewodzcym B’nai Israel wGal-

veston – najstarszej reformowanej gminie ydowskiej w Teksasie.

Na jej czele stoi od 26 lat. Jest fundatorem i pierwszym prezydentem

Texas Jewish Historical Society. Został pierwszym rabinem w historii

Wielkiej Loy Teksasu wybranym na urzd Czcigodnego Mistrza. WLoy

nr 6 Harmony w Galveston zasiada od 1977 r.

Judaizm reformowany to najwiksza denominacja ydowska w USA (1,1 mln

członków) i najbardziej liberalny sporód współczesnych odłamów judaizmu.

Stoi na stanowisku pełnego równouprawnienia kobiet w synagodze (z pozycj

rabina włcznie) i tak samo pełnego równouprawnienia gejów i lesbijek, nie

tylko w synagodze, ale i we wszystkich funkcjach społecznych. #

1.) Informacja ta stoi w sprzecznoci z rzeczywist sytuacj kanoniczn katolików-masonów. Redakcja z wielkim zainteresowaniem ledzi tego typu wypo-

wiedzi. Od mierci papiea Jana Pawła II zaczły one ponownie pojawia si w publikacjach dotyczcych wolnomularstwa, a nie zostały sprowokowane

adnym aktem ze strony kocielnej.

2.) Obecnie, czyli w pocztkach XXI wieku, zarzut ten głono podnosz islamscy oponenci masonerii. Sto lat wczeniej, istotnie, motyw „judeomasoski”

silnie zaznaczał si w literaturze wrogiej wolnomularstwu, a popularnej wród chrzecijan. Jeszcze dawniej natomiast (II połowa XIX wieku) silny

zwizek z tradycj judaizmu i ydowskiej mistyki był komplementem, który wolnomularstwu składali z najwyszym uznaniem luminarze odrodzenia

okultyzmu we Francji. Obecnie w USA fundamentalici biblijni zarzucaj masonerii regularnej… niebiblijno oraz bycie de facto now religi.

3) Rozmówcy uywaj terminu „ekumeniczny” bez zwizku z jego oryginalnym znaczeniem, wskazujcym na jedno wspólnoty (gr.: oikomene) chrze-

cijan. Tu „ekumeniczny” oznacza „bezkoniktowy”, „pojednawczy” i „tolerancyjny” (przyp. red. Wolnomularstwo.eu).

                                   

10               

















odczas uroczystego Konwetu Wielkiego

Wschodu Polski, który obradował na

W... Warszawy 10 listopada 6012 r., Wiel-

kim Mistrzem został ponownie wybrany

Br...Tomasz Szmagier. Wród zamierze

WWP na rok masoski 6012/6013 jest upo-

rzdkowanie spraw konstytucyjnych (pakiet

zmian lub stworzenie zupełnie nowej Konsty-

tucji), zbudownie strony internetowej WWP,

stworzenie nastpnej wystawy owspółczesnej

polskiej masonerii na wzór tej, zorganizo-

wanej latem przez warszawskie Pastwowe

Muzeum Etnograczne. Na zakoczenie

prac Konwentu Wielki Mistrz podkrelił zna-

czenie wieckiego pastwa inieograniczonej

dogmatami duchowoci humanistycznej. #

pierwszych dniach grudnia

odwiedził Polsk br ... Joseph

Tsang Mang Kin – Wielki Mistrz

Generalny Tradycyjnego Zakonu

Masoskiego (Rite Ancien et Pri-

mitif de Memphis-Misraïm), poe-

ta, były minister kultury Republiki

Mauritius. Go wygłosił wykład

dotyczcy historii i współczesnoci

rytu Memphis-Misraïm, najbardziej

ezoterycznego odłamu wolnomular-

stwa. Br ... Joseph zwiedził warszaw-

sk wityni masosk, uczestniczył

wuroczystych pracach loowych oraz

w agapie. Prace zwieczyło podpisa-

nie umowy o współpracy i przyjani

midzy Wielkim Wschodem Polski

a Wielkim Wschodem Lemurii oraz

Tradycyjnym Zakonem Masoskim.

Obecnie loe pracujce w rycie

Memphis-Misraïm znajdziemy w:

Argentynie, Belgii, Brazylii, Chile,

Hiszpanii, Martynice, Mauritiusie,

Nowej Kaledonii, Portugalii, Skan-

dynawii, Szwajacrii, Rosji, Urugwaju,

Stanach Zjednoczonych i Wenezueli.

Kto wie, moe niedługo dołczy do

tej listy trójkt nad Wisł? #

We wtorek 27 listopada w Mu-

zeum Andrzeja Struga w War-

szawie zebrało si liczne grono goci.

Z okazji zbliajcej si 75. roczni-

cy mierci pisarza, fragmenty jego

twórczoci odczytał aktor Krzysztof

Gosztyła. Zebrani usłyszeli równie

niepublikowane po II wojnie wiato-

wej wywiady z Andrzejem Strugiem,

wybrane ustpy jego ostatnich, nie-

ukoczonych powieci, wspomnienia

drugiej ony Nelly i osób zwizanych

z pisarzem w latach trzydziestych,

które wspierały go w znów intensyw-

nej u kresu ycia działalnoci pub-

licznej. Teksty wybrali i opracowali

Łukasz Pawłowski i Barbara Riss.

Z kolei 6-7 grudnia w Muzeum Wła-

dysława Broniewskiego odbyła si dwu-

dniowa konferencja naukowa „Andrzej

Strug – dzieło i czasy”. Na szczególne

zainteresowanie czytelników „Wolno-

mularza Polskiego” zasługuje referat

prof. Tadeusza Cegielskiego, dotycz-

cy zwizków Andrzeja Struga z maso-

neri. Okazuje si, e wolnomularska

karta z ycia wybitnego pisarza i dzia-

łacza jest bardzo tajemnicza. Niewiele

wiemy o tym, kiedy br...Andrzej wst-

pił w szeregi masonerii ani jakie były

rzeczywiste przyczyny jego upienia

w1929 r. Wicej na ten temat znajdzie

si w „Wolnomularzu Polskim” nr 54.

listopada, w przeddzie wybo-

rów prezydenckich w Stanach

Zjednoczonych, minła 260. roczni-

ca inicjacji wolnomularskiej pierw-

szego prezydenta USA – George’a

Washingtona. Został przyjty do

loy na Wschodzie Fredericksburga

w wieku 20 lat. Kiedy 39 lat póniej

obejmował urzd prezydenta, złoył

przysig na bibli pochodzc z loy

w. Jana na Wschodzie Nowego Jorku.

Był aktywnym wolnomularzem przez

dwie kadencje swojej prezydentury,

a take na emeryturze, uczestniczc

w pracach loy Alexandria, której

honorowo przewodził. Po swojej

mierci w 1799 r. został pochowany

w Mount Vernon zgodnie z obrzd-

kiem masoskim przez współbraci

zloy Alexandria. #

W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

                       

– 16 września 2012 r. powierzono mi

prezydenturę naszej obediencji, najwięk-

szej żeńskiej organizacji wolnomularskiej

na świecie – powiedziała w wywiadzie

udzielonym 2 grudnia 2012 r. radiu

France Culture. – Zdaję sobie sprawę

zwagi i złożoności mojej misji oraz ogro-

mu odpowiedzialności, którą powierzyło

mi 413 lóż. Stanę na wysokości powie-

rzonego mi zadania. Wspominam moje

poprzedniczki, które od 1945 roku, peł-

niąc funkcję Wielkich Mistrzyń, budowały

Wielką Żeńską Lożę Francji, dając jej siłę,

oryginalność i promienistość. W czasach,

kiedy kobiety nie posiadały powszech-

nych obecnie praw, Wielkie Mistrzynie

z energią i determinacją, dzień po dniu

wywalczały samodzielność, niezależność

i wiarygodność naszej Obediencji.

WŻLF 2012 roku jest inna od tej z lat

50., 40., 30. czy 20. Obecnie liczy sobie

we Francji i na innych kontynentach

prawie 14 tys. wolnomularek. Przejście

inicjacji umożliwia im spotykanie się

i owocną braterską współpracę, przy

zachowaniu różnorodności wrażliwości

lozocznej i różnorodności rytów. Będę

stała na straży tej RÓŻNORODNO-

ŚCI, która przecież stanowi o naszym,

bogactwie i umacnia podstawowe zasady

naszej drogi wolnomularskiej.

WŻLF, tak liczna dzięki swoim człon-

kiniom, pracuje w JEDNOŚCI, aże-

by zapewnić szacunek i wiarygodność

swojego przesłania. Społeczeństwa za-

chodnie przechodzą obecnie kryzys, ale

wolnomularstwo żeńskie nie chowa się

przed tymi niespokojnymi nastrojami,

wręcz przeciwnie, nieustannie zadaje

sobie pytania z wolną od uprzedzeń

świadomością, daleką od dogmatów

istronniczych kłótni. Dla WŻLF god-

ność ludzka, a w szczególności godność

kobiet, jest najwyższą wartością, która

winna wzbudzać głęboką reeksję i po-

budzać do działania. W społeczeństwie

zagubionym należy okazać należny

szacunek dla praw republikańskich,

a w szczególności bronić i promować

świeckość. To są najważniejsze założenia

demokracji i wymagają zdecydowane-

go przeciwstawiania się przejawom

nietolerancji, fanatyzmu i wszelkim

odchyleniom integrystycznym.

Zakon inicjacyjny to miejsce naucza-

nia indywidualnego samodoskonalenia

się, poszukiwania sensu i duchowości

wbraterstwie, wsłuchiwania się i po-

szanowania drugiej osoby. #





m ó W i c A t e H e r i n e j e A n n i n - n A l t e t ,

n o W A W i e l k A m i s t r z y n i W ż l F















Wielka eska Loa Francji po raz pierwszy

w swojej historii postanowiła otworzy drzwi swojej

centralnej siedziby w Paryu, przy ulicy Charonne. Stało si to

w niedziel 16 wrzenia, w dniu zakoczenia dorocznego Konwentu

Obediencji. Masonki z Wielkiej eskiej Loy Francji zaproponowały

szerokiej publicznoci spotkanie jedyne w swoim rodzaju – ze swoj hi-

stori i dziedzictwem. Mona było zwiedzi masoskie witynie, zobaczy

liczne zbiory, przedmioty wolnomularskie, medale ló, prace historyczne

i współczesne. Jak podkrelono na stronie internetowej Obediencji, GLFF

chce dialogu z szerok publicznoci, aby pokaza swoj metod masosk,

wartoci i ideały, które skupiaj 14 tysicy kobiet w 413 loach na całym

wiecie. Warto doda, e decyzj o Dniach Dziedzictwa podjła jeszcze

poprzednia Wielka Mistrzyni, Denise Oberlin, której podpis widnieje pod

ocjalnym komunikatem do prasy z 4 wrzenia 2012 r.

Najnowsze doniesienia z Parya wiadcz o kontnynuowaniu tej inicjaty-

wy. Dzie „wityni Otwartej” odbdzie si 9 lutego 2013 r. po południu.

Celem tego przedsiwzicia jest przyblienie profanom sposobu, w jaki

masonki z WLF myl i pracuj w warunkach zblionych do tych podczas

regularnych prac. Maj zosta przedstawione „deski” przeczytane wczeniej

w loach, te indywidualne i zbiorowe, z zachowaniem dyskrecji i sekretów

wolnomularskich. „Bądźmy z siebie dumne i z pracy, którą realizujemy!”

– głosz masonki z Wielkiej eskiej Loy Francji. wys., bar.

                                   

12                        

WLKB, stworzona przy wsparciu masonek fran-

cuskich, obchodzi włanie 30-lecie istnienia.

Chocia Konstytucje pastora Andersona z 1723

r. wyranie zakazuj wstpu do loy kobietom (jak równie

sługom lub mczyznom niemoralnym), stan rzeczywisty

w Belgii zdecydowanie odbiega od tych norm. Ocenia

si, e sporód około 25.000 wolnomularzy belgijskich,

co najmniej 7.200 to kobiety – 2.000 w WLKB i około

5.200 w Droit Humain, co odpowiada 75% członkostwa

tej obediencji mieszanej. Loe mieszane nakazujce parytet

kobiet i mczyzn miewaj wrcz trudnoci ze znalezieniem

wystarczajcej iloci kandydatów mczyzn, aby utrzyma

równowag płci.

Czego zatem poszukuj współczesne kobiety, przyst-

pujc do tego sekretnego stowarzyszenia? Jacqueline

Marischal, konsultantka, i Christine De Vos, emeryto-

wana pracowniczka sektora farmaceutycznego, zgodziły

si ujawni swoj tosamo i otwarcie opowiedzie

oich obediencji, Wielkiej Loy Kobiecej Belgii, jak te

o ich osobistych dowiadczeniach z wolnomularstwem

kobiecym. Aby to uczyni, musiały skonsultowa si ze

wszystkimi Czcigodnymi Mistrzyniami poszczególnych

ló. Niczego innego nie spodziewalimy si od wolno-

mularek…

„ELLE”: Skąd taka ostrożność przy udzielaniu

tego wywiadu?

Jacqueline Marischal: – Niektóre z naszych ló nie chc

adnego kontaktu z pras, równie dlatego, e nie zawsze

przedstawiacie pozytywny wizerunek wolnomularstwa.

Cigle mówi si o „siłach tajemnych”. Niemniej niektóre

z nas chc ju zerwa z t tajemnica podtrzymywan przez

lata. Uwaaj one, e czas, aby nas pozna. Nie robimy

niczego, czego naleałoby si wstydzi, wrcz przeciwnie!

Jeli chodzi o nas, czyli udzielajce tego wywiadu, to na-

wigujemy pomidzy tymi dwoma stanowiskami.

Obie jesteście masonkami ponad dwadzieścia lat.

Jak doświadczacie tej kultury tajemnicy, sekretu?

Christine De Vos: – Ta tajemnica jest w pewnej mierze

szkodliwa. Z dowiadczenia wiem, e kiedy tłumaczymy

nasze wartoci i cele, ludzie najczciej zmieniaj komplet-

nie zdanie o naszym ruchu. Osobicie bardzo wspieram

otwarto, aby pokaza, e to, co robimy, ma na celu po-

praw nas samych, jak i społeczestwa.



Z MASONKAMI







































W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

                       

Stosunkowo niewiele Flamandek

wWaszej obediencji – 7 lóż we Flandrii

wobec 32 w Walonii i Brukseli. Dlaczego?

JM: – Flandria jest tradycyjnie bardziej

katolicka i wolnomularstwo jest tam nadal

widziane jako „Wielki Szatan”. Take obe-

diencje mskie s zdecydowanie mniej liczne

na północy kraju.

Jak przystępuje się do loży kobiecej?

ChDV: – Bywa, i masonka „rozpoznaje”

kobiet, która działa ju według tych samych

wartoci, z t sam uczciwoci, lojalnoci

jak my masonki i decyduje si zapropono-

wa takiej kobiecie przyłczenie si do nas.

Niektóre kobiety same si do nas zgłaszaj.

Wymagamy listu motywacyjnego oraz za-

wiadczenia oniekaralnoci. Nastpnie sio-

stry przeprowadzaj ankiet na temat takiej

profanki – tzn. osoby nie przynalecej do

masonerii – zadaj jej pytania i przedstawiaj

Loy swoj opini o danej kandydatce.

Jakie są kryteria przyjęcia?

JM: – Mówi si zawsze: „wolna, prawa,

iyjca zgodnie z zasadami moralnoci”.

Wolno to warto najwaniejsza. Bycie

woln oznacza dysponowanie własnymi

rodkami pozwalajcymi na podejmowanie

własnych decyzji, bez uzalenienia od np.

ma. Ale to równie oznacza nieprzynale-

enie do jakiejkolwiek sekty lub wyznawanie

sztywnych dogmatów.

ChDV: – Nie przeszkadza mi, jeli jaka

siostra wierzy w Boga, pod warunkiem, e

jest to przemylane i e nie wierzy słowo w

słowo katechizmowi.

Czy zdążają się kandydatki fałszywe,

zainspirowane tajemniczością?

ChDV: – Owszem, jak równie stero-

wane przez mów. Staramy si rozpo-

zna kandydatki kierowane wyłcznie

ciekawoci ju na etapie przeprowa-

dzania ankiety, gdy nie jest to miejsce

dla nich.

Czy prol kandydatek zmienił się

w ciągu trzydziestu lat działalności

masonerii żeńskiej?

JM: – Stosunkowo nowym zjawiskiem

s kobiety po szedziesitce decydujce

si na inicjacj wolnomularsk. Z dru-

giej strony, młode kobiety dowiaduj si

omasonerii w czasie studiów i wzbudza

to ich zainteresowanie. Mog stara si o

wstpienie do loy od 25. roku ycia, ale

najczciej s to 30-latki.

ChDV: – Bardzo młode kobiety nierzad-

ko wycofuj si z działalnoci, gdy pojawi

si dzieci. Pozostaj one członkiniami

loy, ale przychodz na prace loy mniej

regularnie przez kilka lat.

Czy wolnomularstwo wraz

zwielowiekową symboliką

odpowiada potrzebom młodych

kobiet w XXI wieku?

JM: – Jak najbardziej, pod warunkiem,

e kobieta ma ochot i jest gotowa pra-

cowa nad sam sob, pozna siebie oraz

pracowa nad popraw szeroko pojtej

kondycji ludzkiej. Podstawowym celem

działania inicjacyjnego jest poznanie

siebie samej.



Lamia (imi zmienione) jest informatyczk. Z pochodzenia Marokanka, zaprzyjaniła si z wieloma

masonami po przyjedzie do Belgii. „Czsto si mnie pytali, czy nie chciałabym przystpi do maso-

nerii. Gdy doszłam do trzydziestki, zaczłam zadawa sobie pytania. I w kocu pewnego dnia poczułam, e

jestem gotowa”. Niemoliwoci byłoby dyskutowanie na ten temat z bliskimi, muzułmanami. „Jest to działanie

osobiste i intymne, poszukujce uduchowienia innego ni religijne. Jestem agnostyczk i nie widz powodu, aby

stawia problemy, dyskutujc z moimi rodzicami, którzy mogliby mnie nie zrozumie”. Dla niej działanie maso-

skie to przede wszystkim droga ku rozwojowi osobistemu. „Poszukujemy spełnienia, to pomaga mi udoskonala

siebie, czy raczej nie pozwala zapomnie, e powinnam cigle si udoskonala. Masoneria to jak dzwonek, który

utrzymuje człowieka w stanie czuwania, nie pozwala zasn”. O jakie udoskonalenie tutaj chodzi: wartoci moralne

czy zdolnoci intelektualne? „I jedne i drugie. Krok po kroku, przybywa mi mdroci, logiki. Ucz si równie nie

ocenia pochopnie. Jeli co usłysz, np. w telewizji, co, co mnie zainteresuje, staram si sama dotrze do ródeł,

zastanowi si nad zagadnieniem, zachowa dystans, zamiast da si porwa uniesieniu. Oczywicie, nabycie takich

umiejtnoci pomaga take w sferze zawodowej”. #

                                   

14                        

Czy wstąpienie do loży oznacza także udział w sieci

kontaktów, grupie?

JM: – Nie, w tym celu istniej grupy duo zabawniejsze…

ChDV: – To prawda, e z zewntrz nasz ruch nie wydaje

si szczególnie zabawny. Niemniej jest to co niezwykłego.

Jest to miejsce nie rekreacji lecz re-kreacji (ponownego

tworzenia). Co wicej, po zakoczeniu prac i zdjciu

czarnych sukien nie rozchodzimy si jeszcze przez kilka

chwil i jest to moment bardzo radosny.

Czym zajmujecie się w trakcie Waszych prac/

spotkań?

JM: – Czsto jest to dyskusja, wymiana przemyle na

temat dnia, który odnosi si do jednego z trzech obsza-

rów: symbolicznego (np. Wielki Architekt Wszechwiata,

Kamie Nieociosany, Ksiyc), lozocznego (np. bud-

dyzm, „kim jestem, skd pochodz, dokd podam?”)

lub społecznego (np. prostytucja, rola kobiet w Europie,

parytet w przedsibiorstwach). Najczciej jedna z nas

proponuje temat przemyle osobistych i dzieli si nimi

zpozostałymi, piszc tzw. desk. Nastpuje debata, pytania,

wymiana zda.

Czy wolnomularstwo kobiece jest feminizujące?

JM: – Nie. Nie trzeba by feministk, aby wstpi do

masonerii. To nie jest ruch oparty na jednoci opinii.

Wolnomularstwo niczego nie rewindykuje. Kada z nas

ma swoje zdanie. Jednoczenie naturalnym jest, e nie-

które siostry s zaangaowane w działania feministyczne

poza lo. S aktywne na wszystkich frontach, takich jak

aborcja, eutanazja, nauczane laickie.

ChDV: – Dla mnie wspaniałym jest wzbogacenie nasze-

go ycia profaskiego, pobudzenie do reeksji poprzez

działanie masoskie. To niewyczerpane ródło inspiracji.

Czym jest dla Was siostrzeństwo?

ChDV: – Jest to co zadziwiajcego. Wszystkie przecho-

dzimy przez ten sam proces inicjacji. Nastpnie, wszystkie

nazywamy si siostrami. Jestemy przyjmowane przez

pozostałe siostry jakby znały nas od lat. Co magicznego

dzieje si na przestrzeni chwili, jest to bardzo trudne do

wytłumaczenia.

Dlaczego zdecydowałyście się tworzyć loże

wyłącznie kobiece?

JM: – Spdzamy cale ycie w rodowisku mieszanym,

zatem okazja spotkania si tylko wród kobiet to praw-

dziwa rado, moment poza czasem, niezwykły. Kobiety

zachowuj si inaczej w obecnoci mczyzn. Warto przy

okazji doda, e na przestrzeni historii ludzkoci aden

ruch inicjacyjny nigdy nie był mieszany. Pamitam jedn

z sióstr, pierwszoplanow polityczk, która zwykła mówi,

e wolnomularstwo jest dlatego niezwykle, gdy jest to

przestrze, gdzie nie toczy si adna gra. Jestemy pomidzy

siostrami, w rodowisku przyjaznym, bez koniecznoci

cigłej walki.

ChDV: – O to chodzi. Jest to rodowisko, w którym mo-

na opuci gard, gdzie mona bezkarnie wyraa opinie

odmienne od dominujcych lub oddali si od głównych

nurtów. Gdzie mona wyraa si swobodnie, bez obaw.

CELINE GAUTIER

(tłumaczenie M.L.)

Na podst. artykułu pt. „Spotkanie z Masonkami – Loże

Kobiece”. Rencontre avec des „Francs-Maçonnes – Les Loges

des Femmes”

Magazyn „ELLE” Belgique, styczeń 2012, str. 74-75.

Wygłoszone na posiedzeniu Sz...L... Prometea na Wsch...

Warszawy 6 listopada 2012 r.



W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

                       

Mariusz Jakubowski:

Jest Pani znaną masonką

w całej Polsce. I chyba

jedyną, która ujawniła

publicznie swoją

przynależność. Dlaczego?

Bożena Mirosława Dołęgow-

ska-Wysocka: Musiałam ujaw-

ni swoj przynaleno, ponie-

wa jestem członkiem redakcji

„Wolnomularza Polskiego”, a nie

mona tworzy anonimowo

pisma. Trzeba odpowiada za

to, co si pisze. Inne masonki

te nieraz ujawniaj swoj przy-

naleno, wród rodziny izna-

jomych, ale ja z racji zawodu

dziennikarki jestem najbardziej

medialna. Chocia do publicz-

nej wiadomoci została podana

take przynaleno mojej ko-

leanki, bo została wymieniona

wksice prof. Hassa o maso-

nerii. Ale ona, jako umysł cisły, inynier z wykształcenia,

nie pojawia si tak czsto w mediach. Moje ujawnienie si

nie wie si jednak z jak niezwykł popularnoci. Jestem

znana tylko w pewnych, niezbyt licznych, krgach.

Wolnomularstwo ma w swych założeniach

działalność charytatywną i walkę o prawa człowieka.

Czy to dlatego zdecydowała się Pani wstąpić do

masonerii? Jest przecież szereg innych instytucji,

które także walczą o prawa człowieka czy prowadzą

działalność charytatywną.

Tak naprawd, w yciu wiele zaley od przypadku. Mój m

został na pocztku lat 90. wolnomularzem. I włanie w tym

czasie Wielka Loa eska Francji zaczła szuka poprzez

polskich masonów kontaktów, eby stworzy kobiece loe

w Polsce. Do tej pory bowiem w Polsce nigdy whistorii nie

istniała masoneria kobieca („ostatnio” istniały tak zwane loe

adopcyjne, czyli takie, które

przejmowały matki, ony, sio-

stry a nawet kochanki masonów,

w XVIII wieku). Za spraw bra-

ci – wtedy jeszcze zló Wielkie-

go Wschodu Francji w Polsce,

które póniej przekształciły si

w samodzielny Wielki Wschód

Polski – dostałam kontakt do

Parya, gdzie po jakim czasie

zostałam inicjowana na regu-

larn wolnomulark. Okazało

si, e z masonkami jest mi po

drodze.

Pani mąż, Adam Witold

Odrowąż-Wysocki, również

jest masonem. Pierwsze

masonki w XVIII wieku

miały kontakty z lożami

przez członkostwo w lożach

swoich mężów. Tak to

wygląda również dzisiaj?

Nie, poza kilkoma przypadkami w wikszoci były to ju

nasze kobiece kontakty. Zapraszałymy do naszego grona

przyjaciółki, koleanki, kuzynki. I mowie póniej nie

odgrywali wikszej roli, chocia zdarzaj si całe rodziny

masoskie, gdzie masonem jest i m, i ona, matka, teciowa.

Jest kilka „klanów” masoskich w Polsce, ale tylko kilka.

Na stronie Wielkiej Loży Żeńskiej Francji można

przeczytać, że loże żeńskie istnieją głównie po to,

aby kobiety mogły w swoim gronie dyskutować

o sprawach ich dotyczących, jak handel żywym

towarem, przemoc w rodzinie. Z drugiej strony,

dobrze byłoby zwracać uwagę mężczyzn na te

problemy i dyskutować razem z nimi.

S takie sytuacje, e kobiety wol by same w swoim

towarzystwie. Ale organizujemy wspólne prace loowe

z masonami, zapraszamy si na swoje prace, agapy, rajdy

Z MASONKAMI















                                   

16                        

masoskie. Wic zwracamy uwag mczyzn na problemy

kobiet, ale czasem po prostu przedstawiciele obydwu płci

chc by w swoim towarzystwie, bo łatwiej jest im znale

wspólny jzyk. Myl, e tak czuj zarówno kobiety, jak i m-

czyni. Czasem chce si po prostu odpocz od drugiej płci.

Masoni z Wielkiego Wschodu Polski informowali

ostatnio, że nie nadążają z przyjmowaniem

nowych członków, bo takie jest zainteresowanie

członkostwem. A kobiety coraz bardziej stają się

samodzielnie, coraz częściej pracują. Czy w takim

razie jest u nich coraz większe zainteresowanie

inicjacją wolnomularską?

Tak, zainteresowanie masoneri za spraw internetu wzrosło

znacznie. Take wród kobiet. Ja na przykład dostaj sporo

listów od kobiet zainteresowanych masoneri. Ale oczywicie

nie zawsze koczy si to inicjacj. Ostatnio w WWP powstała

korespondencyjna loa „Witelon”, która bdzie spotyka si

rzadko, dwa razy do roku na kilkudniowych zjazdach, a reszt

prac bdzie przeprowadza zdalnie. Ja sama byłam w latach

90. członkiem korespondencyjnej francuskiej loy „Róa

Wiatrów” na Wschodzie Parya. Wtedy było to jednak duo

trudniejsze, bo istniały tylko telefony i faksy. Teraz niektóre

znas coraz czciej myl o stworzeniu takiej „internetowej

loy” dla kobiet spoza Warszawy. Ale bdzie to moliwe do-

piero po utworzeniu polskiej obediencji kobiecej. Na razie

polska masoneria eska (dwie loe: Prometea i Gaja Aeterna)

jest szczególnie aktywna w Warszawie, cho naley do nas

take kilkanacie kobiet z rónych miast Polski.

Rytuały wolnomularstwa anglosaskiego

iskandynawskiego budzą grozę, bo opierają się na

oswajaniu ze śmiercią. Masoni z tego powodu często

mówią, że muszą istnieć oddzielne loże dla kobiet,

by były dostosowane bardziej do ich wrażliwości.

Przez wiele lat pracowały z tego powodu w bardzo

prostym rycie adaptacyjnym. Dzisiaj pracują w tym

budzącym grozę rycie szkockim…

Bynajmniej! W naszych rytuałach nie ma nic strasznego.

mier Mistrza Hirama ma raczej oznacza mier symbo-

liczn, przemian duchow masona. Tak jak jest wDzia-

dach Mickiewicza ( brat Mickiewicz doszedł do stopnia

czeladnika), gdzie Gustaw przekształcił si w Konrada.

Nasze rytuały s rzeczywicie nieco „dziwne” dla profana.

Słownictwo pochodzi głównie z XVIII wieku. Iwszystko

jest troch barokowe. Uczestnictwo w nich to jednak

ogromne przeycie duchowe, przekształcajce. Jest to du-

chowa alchemia. Nie chodzi na pewno o proste wywołanie

strachu u kogokolwiek. W rycie adopcyjnym nie pracuj za

dzi ju prawie adne loe kobiece. Moe ze dwie?... Kiedy

masoni uwaali, e zgodnie z Konstytucjami Andersona,

masonem moe by tylko mczyzna. Ale dzisiaj masonki

za spraw emancypacji nie chc by gorsze od mczyzn.

Kiedy nad nami musiał kto czuwa, dzisiaj moemy

decydowa same o sobie. Nie potrzebujemy opiekuna.

Dlatego te pracujemy w rycie szkockim, który wcale nie

jest straszny, ale pikny i głboko duchowy.

Wiele osób sądzi, że wolnomularstwo jest zbyt

archaiczne, jeśli chodzi o rytuały. Do czego jest

niezbędna aura tajemniczości?

Rytuały s rzeczywicie nieco archaiczne. Ale ideały, które te

rytuały ze sob nios, nie! Człowiek zawsze bdzie si zmagał

z odwiecznymi pytaniami o sens ycia, ze wiadomoci

mierci, wiar i niewiar. Za pomoc tych niby archaicznych

rytuałów masoni staraj si szuka odpowiedzi na te egzy-

stencjalne pytania, zwizane z losem człowieka na Ziemi. Nie

chc bowiem widzie tylko nowoczesnego, konsumpcyjnego

wiata, który mamy za oknem albo w telewizorze. A sama

tajemniczo? Take pozostanie niezmiennym atrybutem

masonerii. Bez tego nie byłaby bowiem masoneri, tylko

czym zupełnie innym. Jest to ju jednak temat na całkiem

odrbn rozmow.

Wywiad z 3 września 2012 r. opublikowany w portalu

internetowym Wiadomości 24.pl



listopadzie 2012 r. do Facebooka dołczyły dwie warszawskie loe kobiece. Mona je znale na FB

pod hasłem: Loża Prometea, Loża Gaja Aeterna. Pod dat 12 listopada 2012 r. napisałam na swoim

blogu Aszera, żona Pana Boga: „Wszem i wobec obwieszczam, e pierwsza polska loa kobieca Prometea na Wsch...

Warszawy ma swój prol na Facebooku. Dołczyła do FB 2 godziny temu, dzie po Gai. Zaczło si wszystko

19lat temu, ja i Agnieszka zostałymy inicjowane w paryskiej loy Róa Wiatrów. Po 5 latach w Warszawie powstał

Trójkt, po 7 – Wielka eska Loa Francji zapaliła w Polsce wiatła. Prometea to eska forma od Prometeusza, ma

nie wiatło i Wolno dla Ludzkoci. Jestem pit czcigodn mistrzyni Prometei. Za rok nastpi kolejna zmiana

warty – mistrzynie loy wybior szóst czcigodn mistrzyni, a wraz z ni, nowy korpus ocerów. Jestemy w epoce

przejciowej na wiecie, i w masonerii take. Internet pokazuje swoj ogromn sił, szybko, potra wznieci bunty

irewolucje. Internet moe szerzy z szybkoci wiatła Zło, ale take i Dobro; wznieca nienawi, ale i miło. Wszyst-

ko zaley od tego, po której staniemy stronie. My, siostry z Prometei, chcemy by po stronie wiatła, naszym hasłem:

Wolno – Równo – Braterstwo. Wiemy co to jest Tajemnica Wolnomularska i jej pozostaniemy wierne, ale nowe

czasy wymagaj nowych rodków. Powiedziałam. Mirosława Dołęgowska-Wysocka

W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

             





d r m i r o s Ł A W A d o Ł ę g o W s k A - W y s o c k A







Szron

                                   

18              

yłam na jednym z zebra

Instytutu Sztuka Królewska

wPolsce, w gocinnych pro-

gach Muzeum im. Andrzeja Struga w

Warszawie. Rozmawialimy o planach

na przyszło Instytutu. Powiedziałam

przy okazji, o czym chce pisa „Wolno-

mularz Polski” w wydaniu zimowym.

- W grudniu br. przypadnie okrągła

rocznica zabójstwa Narutowicza – mó-

wiłam. – Będziemy chcieli opubliko-

wać deskę brata Władka, którą wygło-

sił wloży Europa Wsch... Warszawy

zokazji 75. rocznicy śmierci prezydenta.

Po chwili, z tyłu usłyszałam głośny

szept:

- A czy wiesz, że ja mam w domu

obraz, pod którym umarł Narutowicz???

- Niemożliwe! – zawołałam, cała

zaaferowana tym niespodziewanym

odkryciem.

Od słowa do słowa, umówilimy

si, e w któr listopadow niedziel

odwiedzimy siostr Elbiet w domu.

Obejrzymy obraz i usłyszymy jego

histori. Tak te si stało.

* * *

18 listopada zapukalimy do drzwi

Elbiety. Pikna, przedwojenna willa,

ciekawe zbiory, ale – rzecz jasna – naj-

waniejszy był TEN obraz. Przyznam

si, e nigdy wczeniej nie słyszałam

ojego autorze, malarzu Teodorze

Ziomku. Tytuł dzieła: Szron. Uwiecz-

niłam Adama, gdy oglda zimowy

pejza z ciekawymi cieniami drzew

„wychodzcych” poza blejtram. Przy

kawie i kruchych ciasteczkach Ela za-

czła swoj rodzinn opowie.

Pamita „od zawsze”, e ojciec nabył

obraz od hrabiego Komorowskiego.

Podkrelał, e kupił go włanie z tego

powodu, i pod nim zmarł prezydent

Narutowicz. Po chwili Ela przyno-

si nam ksero dokumentu z grudnia

1939r. Transakcji dokonano w miesz-

kaniu ciotki Eli, Honoraty, na ulicy

Nowogrodzkiej. Było to tu przed

pierwszymi przedwojennymi witami

Boego Narodzenia. Eli na wiecie jesz-

cze nie było, cho urodziła si wczasie

wojny. Z opowiada rodzinnych wie,

e wszystkie obrazy zostały wyjte z

ram, aby łatwiej je było przechowa

i w razie potrze-

by ukry. Szron

Ziomka spotkał

taki sam los.

* * *

Nastpna od-

słona historii.

Druga połowa

lat 50. Ela jest

młod pann

przed matur.

Wuj Antoni po-

kazuje jej grub

ksik, a w niej

zdjcie: Szron wisi na cianie, pod nim

za zwłoki prezydenta Narutowicza.

Jaka to była ksika? – Elbieta nie

wie, wuj zmarł, ksiga zaginła. Nigdy

wicej takiego zdjcia nie ujrzała. Była

w Bibliotece Narodowej, przeszukała

internet, ale zdjcie przepadło jak ka-

mie w wod.

* * *

Umiera ciocia Honorata i zapi-

suje Elbiecie Szron. Odtd jest jej

własnoci. Ela przywołuje pami

jaki wakacji spdzonych z ojcem na

wsi. Wsławojce wisz na gwodziu

porwane gazety. Ela – czytelniczka

namitna – przeglda jaki cinek ina-

traa na zdanie: „Obraz, pod którym

zginł prezydent Narutowicz niestety

zaginł”. Chciała sprostowa, e to

nieprawda. Niestety. Nie dowiedziała

si nigdy, jaka to była gazeta, kto pisał

o losie obrazu.

* * *

Gabinet dentystyczny. Ela jest wzit

stomatolok. Jednym z jej pacjentów

jest pan, który zajmuje si lmowymi

rekwizytami. Przy którym z kolei z-

bie rozmowa schodzi na Narutowicza.

Pacjent, dowiedziawszy si od Eli, e

ma w domu TEN obraz woła: „Amy-

my si go tyle naszukali!”. Wlmie

Jerzego Kawalerowicza z 1977r. pt.

Śmierć prezydenta, Narutowicz pada

pod namalowan specjalnie na po-

trzeby lmu kopi Szronu.

Lata 90. Jacek Kuro i Piotr Ikono-

wicz organizuj w Zachcie wieczór

powicony Narutowiczowi. Przez

ma Eli prosz o wypoyczenie obra-

zu. Elbieta własnorcznie pakuje go

i sama wiezie do Zachty. Podczas



ył w latach 1874-1937. Uczszczał do Szkoły Rysunkowej w Warszawie,

jego wykładowcami byli Wojciech Gerson i Adam Badowski. Po ukoczeniu

teje szkoły w 1897 r. nauk kontynuował na Akademii Sztuk Piknych w Krakowie

pod kierunkiem Leona Wyczółkowskiego. Naleał do Towarzystwa Artystów Polskich

„Sztuka”, Stowarzyszenia Artystów Odłam, Pro Arte, Mazovia i Koła Marynistów Polskich.

Wielokrotnie wystawiał swoje prace m.in. 1905, 1911, 1928, 1929. Spoczywa na warszaw-

skim Cmentarzu Powzkowskim (za Wikipedią). #



W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

             

spotkania, gdy wyranie ju chory

Jacek Kuro przemawia, co chwil

spogldajc na swoj on, Szron stoi

na sztalugach. Znany dziennikarz chce

go kupi. „On nie jest do sprzedania”

– mówi Ela. To samo w innej sytuacji

słyszy stryjeczny wnuk Eligiusza Nie-

wiadomskiego, zabójcy prezydenta.

* * *

Gdy wracamy z Adamem do domu,

szukam w internecie opisów tego tra-

gicznego dnia.

„Narutowicz odwiedził Zacht

tydzie po wyborze na prezydenta.

Przez ten czas opozycja nie dawała

mu spokoju. Endeckie bojówki organi-

zowały manifestacje, dajc ustpie-

nia głowy pastwa wybranej głosami

mniejszoci narodowych. Do nagonki

przyłczyła si prasa – przewodziły

jej «Gazeta Warszawska» i «Rzecz-

pospolita». Narutowicz zdawał si

tego nie zauwaa. 16 grudnia udał

si z wizyt do kardynała Aleksandra

Kakowskiego, po czym w południe

otwartym powozem zajechał na plac

Małachowskiego, by wzi udział wot-

warciu dorocznego Salonu Towarzy-

stwa Zachty Sztuk Piknych. Wholu

był ju tłum. Przed prezydentem zd-

ył przyjecha premier prof. Julian

Nowak. Wród publicznoci krcił si

malarz Eligiusz Niewiadomski, uznany

historyk i krytyk sztuki, zwolennik

endecji. Rozgldał si i pytał: «Który

to Narutowicz?». Prezydent wszedł

po schodach na pitro, przecił wst-

g iwtowarzystwie prezesa Zachty

zaczł zwiedza wystaw. Zatrzymał

si przy obrazie Szron Teodora Ziom-

ka. I wtedy z tyłu rozległy si strzały.

Narutowicz dostał trzy kule w plecy.

Zabójca nie próbował ucieka. Pytany,

jak mógł podnie rk na pierwszego

obywatela Polski, odpowiedział: «Za

pienidze ydowskie wybranego!»”.

(hp://warszawa.gazeta.pl/warsza-

wa/1,89378,5193529.html)

* * *

„Kurier Warszawski” (Wydanie Spe-

cjalne): „Prezydent przybył w oto-

czeniu wity i przyjty przez prezesa

Karola Kozłowskiego i wiceprezesa

Edwarda Okunia, wszedł na schody.

Zwiedzanie wystawy zaczło si od

tzw. sali honorowej. Z katalogiem

wrce prezydent z wolna postpo-

wał od obrazu do obrazu. Gdy zkolei

stanł przed obrazem Teodora Ziom-

ka Szron, znajdujcy si tu obok

wpierwszym rzdzie tłoczcej si za

urzdowym orszakiem publicznoci

artysta malarz Eligiusz Niewiadomski,

zbliywszy si o kilka kroków do pre-

zydenta, wystrzelił kilka razy z rewol-

weru raz po raz. Prezydent zachwiał

si, a podtrzymywany przez Okunia,

złoony został na podłodze (niebawem

opiek nad rannym objła poetka Ka-

zimiera Iłłakowiczówna, sekretarka

Marszałka Piłsudskiego), po upływie

kilku minut oddał ostatnie tchnienie,

nie przemówiwszy ani słowa”.

Ten ostatni opis znalazłam w ar-

tykule Marka Sołytsika pt. Czar-

na godzina polskiej demokracji

(http://www.palestra.pl/index.

php?go=artykul&id=1146). Włanie

z niego dowiedziałam si, e malarz

Edward Oku, wiceprezes Towa-

rzystwa Przyjaciół Zachty, który

oprowadzał prezydenta Gabriela

Narutowicza po wystawie, a potem

był bezporednim wiadkiem jego

mierci i odebrał zamachowcowi bro,

był – tak jak sam Narutowicz – wolno-

mularzem, członkiem loy Kopernik

na Wsch:. Warszawy.

Elbieta, obecna włacicielka obrazu

Teodora Ziomka, jest siostr z loy

Konstytucja 3 Maja Le Droit Humain.

Gdy na zakoczenie kadych prac

w loy tworzymy Łacuch Jednoci,

przywołujemy pami sióstr i braci,

którzy ju s na Wiecznym Wscho-

dzie. Pierwszy prezydent RP, Gabriel

Narutowicz jest wród nich.

Mirosława Dołęgowska-Wysocka



                                   

20               

ocznice skłaniaj do reeksji. Ale tylko wówczas, gdy

si o nich pamita. Uwag zwraca take niepami

czy zwykła ignorancja. S róne rocznice, czasem

niegodne pamici. I s takie rocznice, których upamitnienie

i nagłonienie jest nakazem moralnym, gdy słu edukacji

bd gdy ostrzegaj przed zagroeniami. Przypomnienia

75. rocznicy zabójstwa Gabriela Narutowicza, pierwszego

prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, domaga si wci

grone zjawisko nietolerancji, które stwarza zagroenie dla

wolnoci najszerzej ujmowanej.

Liczne wydarzenia, których niemal codziennie jestemy

wiadkami na wiecie i do blisko nas, ukazuj dobitnie, e

nie ma wolnoci bez tolerancji. Pogld ten wyraaj coraz

czciej ludzie o wraliwoci moralnej. Dowiadczyłem tego

i wiem, e wolno jest jak zdrowie, ile je ceni trzeba ten

tylko si dowie, kto j stracił. Pozwoliłem sobie sparafrazowa

znan fraz mistrza Jana Kochanowskiego, bo tak czuj.

Jest to ju 75. rocznica tej zbrodni, która splamiła wolno

przywrócon Polsce. Przywrócon po 123 latach niewoli

narodowi tak miłujcemu wolno. Mona to wydarzenie

rónie rozpatrywa, ale z pewnoci była to zbrodnia nie-

tolerancji. Zrodził j wyrazicie zademonstrowany skrajny

nacjonalizm, wyhodowany zapewne w czasach niewoli.

Popchnł wprost do niej fanatyzm umysłu zniewolonego

nienawici wobec innych, obcych, uznanych za wrogich.

Jak silna musiała by nienawi, umysłowe zniewolenie,











W Ł A d y s Ł A W z . g l i n i c

















16 grudnia 2012 r. upłynło 90 lat od zabójstwa pierwszego Prezydenta

II Rzeczypospolitej Polskiej – Gabriela Narutowicza. Przypominamy tekst

napisany 15 lat temu, który nie tylko nic nie stracił na aktualnoci, ale mona

powiedzie, e jest coraz bardziej aktualny. Jakbymy niczego nie umieli nauczy

si z historii, gdy obok nas odradzaj si demony nietolerancji i nienawici.

Jego autorem jest Władysław Z. Glinic (psud.), wolnomularz z dwudziestoletnim

masoskim staem. (RED.)

W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

e pkły wszystkie hamulce chronice człowieczestwo.

I to uniwersalne zapisane w Dekalogu: „Nie zabijaj!”. I te,

które zawiera ogólnoludzk warto, jak stanowi TOLE-

NCJA, z jej nakazami moralnymi. Mordu dokonał nie

pospolity morderca. Dokonał go artysta-malarz, członek

Zwizku Ludowo-Narodowego, skrajnie nacjonalistycz-

nego, odmawiajcego rónych praw obywatelom Polski

identykowanym z mniejszociami narodowymi. Mord tak

haniebny został dokonany nie dlatego, e pierwszym prezy-

dentem RP został wybrany człowiek niegodny tego urzdu.

Zabójcy wystarczyło, e był inaczej mylcy, tolerancyjny,

zyskał powszechne uznanie, w szczególnoci głoszc idee

i nakazy tolerancji.

Jest na miejscu przypomnienie, kim był Gabriel Narutowicz.

Ogranicz si do przytoczenia tekstu notki biogracznej,

zawartej w t. 7 Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN.

„Narutowicz Gabriel, ur. 17 III 1865 r. w Teleszach (Litwa),

zm. 16 XII 1922 w Warszawie, inynier, konstruktor, pierwszy

prezydent RP. Studiował na uniw. w Petersburgu (1884-

1886) i w Zurychu (1886-1891); po studiach zamieszkał w

Szwajcarii (St.Gallen); projektował i prowadził budow wielu

elektrowni wodnych w Szwajcarii, we Włoszech iHiszpanii;

od 1908 roku prof. inynierii wodnej na polit. w Zurychu;

1911 w czasie pobytu w Galicji zainicjował wykorzystanie

wód Dunajca do rozwoju tego rejonu. Podczas Iwojny

wiatowej prezes Polskiego Komitetu Społecznego wZu-

rychu iczłonek dyrekcji Komitetu Generalnego pomocy

Oarom Wojny w Polsce (tzw. Komitet we Vevey). W 1920 r.

powrócił do kraju; w latach 1920-1921 był ministrem robót

publicznych, w 1922 r. wybrany pierwszym prezydentem

RP głosami lewicy, centrum i mniejszoci narodowych, co

wywołało ostre ataki na jego osob. Zastrzelony (podczas

otwarcia wystawy w gmachu Tow. Zachty Sztuk Piknych

w Warszawie) przez artyst malarza Eligiusza Niewiadom-

skiego (1869-1923), skrajnego nacjonalist, członka Zwizku

Ludowo-Narodowego”.

W uzupełnieniu dodam informacj o odnotowanej przez

prof. Ludwika Hassa w ksice Masoneria Polska XX wieku

przynalenoci Gabriela Narutowicza do loy Wolno

Przywrócona, która powstała w II kwartale 1920 r. A wic

w około 100 lat po likwidacji masonerii w Polsce przez cara

Aleksandra I (1821 r.) i w dwa lata po przywróceniu wolnoci

Polsce. Zasługuje to na odrbn reeksj.

Nie był to pierwszy tak spektakularny mord dokonany na

człowieku cieszcym si wielkim szacunkiem i uznaniem,

czemu dano wyraz w demokratycznych wyborach prezyden-

ckich. Od czasów biblijnych do współczesnoci odnotowano

ich przeraajco wiele. Do dzi przypominane s i analizo-

wane zabójstwa prezydentów w USA, krajach Azji i Afryki,

oodmiennych cywilizacjach i kulturach politycznych. Mordy

te dotarły do Europy i s w niej obecne, strasz, odciskaj

si wstydem. Wród zabitych s przywódcy pastw, rzdów,

cieszcy si prestiem moralnym w wiecie. Zaledwie dwa

lata temu dokonano mordu na premierze Izraela Icchaku

Rabinie, wyrónionym nagrod Pokojow Nobla za działania

              

Ksika Władysława Z. Glinica zawiera opracowane

i wygłoszone deski w loach niebieskich Wielkiego

Wschodu Polski i Midzynarodowego Mieszanego

Zakonu Wolnomularskiego Le Droit Humain w latach

1997-2005. Wydana w Warszawie w 2012 r. staraniem

Rodziny i Przyjaciół, pod patronatem Instytutu Sztuka

Królewska w Polsce.

SPIS TRECI

•WolnośćiTolerancja

•BraterstwoWolnomularzy

•SolidarnośćWolnomularzy

•ŁańcuchJednościWolno-

mularzy

•RytuałwWolnomularstwie

•EzoteryzmwWolnomular-

stwie

•SymbolikawWolnomular-

stwie

•OSymbolicewWolnomularstwie•SymbolikaizbyRozmyślań•CzteryŻywioływtradycjiZachodu•OdAlchemiioperatywnejdoduchowej•Medytacja–technikisamodoskonalenia•Misteriaimplicite•Mitra–Mitraizm.Kultimisteria•Reinkarnacja.Doktrynaiteorie•Leo-Tsy.Tao–podstawataoistyczna•OCzłowiekudoskonałymwsuźmie•Kabałaimplicite•Kabałaeksplicite•Różokrzyżowcy.Legendairzeczywistość•Teozoa.Koncepcjairuchreligijno-lozoczny•NarodzinyZakonuLeDroitHumain•Wolnomularstwowkrajachcywilizacjiislamskiej





                                   

22               

na rzecz pokoju na Bliskim Wschodzie. Miałem okazj po-

zna go wczeniej osobicie i poczułem w nim bratni dusz.

Zawsze kady z tych mordów był motywowany nienawici,

zniewalajc umysł do takiego stopnia, e pkały wszelkie

hamulce człowieczestwa. Wszystkie one stawały si moliwe

w atmosferze nietolerancji politycznej, narodowej, rasowej

itp. Najczciej godziły w ludzi wyróniajcych si włanie

tolerancj, prezentujcych takie postawy i manifestujcych

je. Jest to niezwykle smutna reeksja. Pogłbia smutek

zauwaalne ignorowanie i obojtno wobec tej rocznicy,

odsyłanej w niepami. Czy to nie grony sygnał?



olno przywrócona Polsce umoliwiła profesorowi

Gabrielowi Narutowiczowi powrót na Ojczyzny

łono. Skorzystał z tej moliwoci. Był znany i uznany wEu-

ropie Zachodniej. Nie musiał zmienia miejsca spokojnego

wSzwajcarii na niespokojne w Polsce. Zanim mógł powró-

ci do Polski i cieszy si jej wolnoci, ju w Szwajcarii

oddał swoje siły na rzecz pomocy Polsce i Polakom. Gdy

wrócił, zajł si natychmiast trudn odbudow Polski. Nie

odmówił, gdy jego autorytet w wiecie był potrzebny dla

układania stosunków midzynarodowych Polski. I zgodził

si kandydowa na urzd prezydenta w niezwykle złoonej

sytuacji wewntrznej i zewntrznej Polski.

Jakich jeszcze wikszych mógł dostarczy dowodów pa-

triotyzmu, umiłowania Polski? Co wicej jeszcze mógł

powici? ycie?

Nie mógł tego nie wiedzie zabójca. Nie mogli tego nie

wiedzie ci, co do tego mordu podegali, stwarzali atmosfer

histerii politycznej nienawici, w której mógł si dokona!

Po 123 latach sprawowania władzy na ziemiach polskich

przez uzurpatorów, odmawiajcych wszelkich praw wol-

nociowych, podjte zostały wysiłki ludzi wiatłych, jak

Gabriel Narutowicz, na rzecz budowy systemu demokra-

tycznego, z takimi wartociami, jak pluralizm i tolerancja.

Pierwsze wybory prezydenckie, po rzdach carów, cesa-

rzy i innych namiestników, miały stanowi wany krok

wbudowie nowego systemu oraz sprawdzian dojrzałoci,

zdolnoci do uytkowania wolnoci w II RP. W wyniku

tych demokratycznych wyborów pierwszym prezydentem

został najbardziej godny i uznany przez wikszo wybor-

ców. Ale tego wyniku nie chciały zaakceptowa skrajne

elementy nacjonalistyczne wPolsce. Wszczta została

bezprecedensowa w Polsce nagonka polityczna przeciwko

inaczej mylcym, której mierteln oar stał si Gabriel

Narutowicz. Trudno si pogodzi z faktem, e mógł on

zaistnie w kraju, który w okresie przedrozbiorowym

wyróniał si tolerancj w Europie.

II Rzeczpospolita Polska na obszarach odzyskanych od

zaborów w wyniku I wojny wiatowej stała si pastwem

wielonarodowym. Mogli j budowa i budowali obywatele

Polski rónych narodowoci, wyzna religijnych, przekona

politycznych. Zgodne współycie i współdziałanie nie było

moliwe bez tolerancji wobec tej rónorodnoci, take

jej manifestowania si. Wybór Gabriele Narutowicza na

prezydenta wyrazicie demonstrował tolerancj, jej wol

inadziej urzeczywistnienia demokracji.

Zabójstwo tej miary prezydenta i człowieka stanowiło

sygnał take miertelnego zagroenia demokracji, tolerancji

i wolnoci. Wkrótce nietolerancja zaczła uruchamia de-

strukcyjne siły. Pojawiło si widmo dyktatury, wodzostwa,

upiory totalitaryzmu. Podeptana tolerancja, zagroona

przez nietolerancj wolno została utracona po 20 latach

budowy II Rzeczypospolitej.

Zanim to tragiczne wydarzenie w 1939 r. nastpiło, nieto-

lerancja siała nienawi i zbierała jej niwo. Wraz z depta-

niem tolerancji deptano demokracj, pogłbiano podziały

społeczne, polityczne, narodowociowe, religijne. Wraz

z pogłbianiem rozbicia wewntrznego, pogarszały si

stosunki zewntrzne, upadał autorytet Polski jako kraju

demokratycznego z wartociami tolerancji. Osłabione zostało

bezpieczestwo Polski. Jeszcze nie okrzepła demokracja, a ju

zadawano jej miertelne ciosy. W cztery lata po zabójstwie

pierwszego prezydenta, w 1926 r. zostaje zadany kolejny

cios. Przewrót wodzowski Józefa Piłsudskiego staje si za-

powiedzi pełnego unicestwienia demokracji. Oar pada,

cho z zachowaniem ycia, kolejny prezydent RP – profesor

Stanisław Wojciechowski. I nie tylko on, ale wielu ludzi

znanych i szanowanych w Polsce, ale e inaczej mylcych

ni wódz. System wodzowski, charakterystyczny dla systemu

totalitarnego, który ju gruntował swoje podstawy w ZSRR

i III Rzeszy Niemiec, ukazał swoje oblicze. Powstaje Bereza

Kartuska, wizienie stworzone dla inaczej mylcej opozycji

politycznej. Traaj do niej tak wybitne postacie, jak były

premier Wincenty Witos i wielu innych wybitnych, zna-

nych patriotów, ludzi wiatłych, tolerancyjnych. Nastpuje

drastyczne ograniczenie wolnoci i swobód obywatelskich.

Dotykaj one praw człowieka, wolnoci sumienia, zrze-

szania si itd. W nastpstwie przeladowa politycznych,

szczególnie brutalnych wobec mniejszoci narodowych,

dochodzi do likwidacji partii politycznych istowarzysze

znanych z głoszenia tolerancji i obrony praw człowieka

iobywatela. W 1938 r., dekretem Prezydenta RP, zostaje

te zabroniona działalno ló wolnomularskich. Dewiza

i zawołanie: Wolno! Równo! Braterstwo! okazały si

wrogie dla reymu wodzowskiego, depczcego tolerancj

i prawa wolnociowe.

Wolno została utracona i z ni niepodległo Polski na

długi czas. Miliony oar, niezmierzone cierpienia, przelado-

wania ju nie tylko nietolerowanych inaczej mylcych. Teraz

ju przeladowania i zagłada obejmuje rónice narodowe,

rasowe, uznanych za podludzi, pozbawionych wszelkich

praw i wolnoci.

Z tych tragicznych dowiadcze nie skorzystano, gdy

wwyniku II wojny wiatowej, z woli pastw sojuszniczych,

zwyciskich, z udziałem ju niemal wyłcznie ludnoci

polskiej zaczło si budowanie PRL. Nietolerancja nadal

dzieliła, siała nienawi polityczn, klasow, religijn itd.

Urzeczywistnianie systemu dyktatury proletariatu i prze-

W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

              

szczepianie wodzostwa w postaci tzw. kierowniczej siły

akceptowanej z zewntrz partii swoicie kontynuowało

to, co dzi wstydliwe z II RP. Nadzieje na odmian losu

tolerancji, uczynienia z niej jednego z larów demokracji,

zwizane z zapocztkowan w 1989 r. transformacj ustro-

jow i systemu sprawowania władzy, ju s zakłócane. Budzi

niepokój obowizujcy art. 13 nowej Konstytucji RP, który

niezalenie od motywacji, stwarza moliwo jej naduycia.

Nietolerancja daje o sobie zna hałaliwie w mass mediach

i nie tylko w nich. Przekracza równie progi parlamentu,

anawet wity i jest w nich obecna.

Ile jeszcze trzeba oar, dramatów ludzkich, bolesnych

dowiadcze zbiorowych i indywidualnych, aby toleran-

cja zapanowała, umoliwiła zgod bratersk ludzi, bez

wzgldu na rónice, zapewniła wykorzystanie wolnoci

dla godnego ycia?



zieje wiata, w tym i Polski, dostarczaj dowodów,

e nie ma wolnoci bez tolerancji. Wolno i toleran-

cja s wzajemnie sprzone ex denitione. Brak tolerancji

ogranicza wolno, zagraa jej istnieniu. Brak wolnoci jest

unicestwieniem tolerancji, opanowaniem wolnoci przez

nietolerancj, która prowadzi do jej unicestwienia.

Wolno i tolerancj niewtpliwie sprzga dobro powszech-

ne człowieka. Dobro to jest jednak rónie pojmowane według

rónych systemów wartoci. Jest wic te uwarunkowane

istniejcymi podziałami. Tolerancja z denicji oznacza: wy-

rozumiało, liberalizm wobec cudzych pogldów, wierze,

praktyk, postpów, choby one róniły si od własnych,

anawet były z nimi sprzeczne. Ju z denicji jest to niewtpli-

wie warto ogólnoludzka. Pewna bierno wyraona wtej

denicji umoliwia jej wypaczenie. Do czsto bywa ona

utosamiana z obojtnoci, relatywizmem, przyzwoleniem.

Z dowiadcze, niemal codziennych obserwacji wiemy, e

nie da si całkiem znie istniejcych podziałów w wiecie,

w kadym kraju. Rónorodno konikty ideałów spo-

łecznych, religijnych, interesów ekonomicznych stwarzaj

napicia. Odrzucona jest wówczas tolerancja, zastpuje j

nietolerancja. Niebezpiecznie daje ona zna o sobie wwa-

runkach kataklizmów społecznych, narodowych, ekologicz-

nych. Nietolerancja, przeciwiestwo tolerancji, zaznacza

te swoj obecno w okresie transformacji ustrojowej,

urzeczywistnianej na drodze rewolucji a take na drodze

ewolucyjnych przemian. Walki, jakie nietolerancja wywołuje,

emocje ihisterie polityczne, przeladowania uznanych za

wrogów z okrelon etykietk, ułatwiajc rozpoznanie, w

szczególnoci haniebne wojny domowe i mord polityczny,

nieuchronnie prowadz do ogranicze i utraty wolnoci.

W podzielonym wiecie, w jego rónorodnoci, sprzecz-

noci interesów, w walce o dominacj wpływów wystpuje

ich zabezpieczanie w konkretnym porzdku prawnym.

Potpiane współczenie systemy totalitarne miały przecie

swój porzdek prawny, ukształtowany w drodze ograniczenia

wolnoci, nietolerancji wobec uznanych za wrogów tego

porzdku. Spucizna po tym porzdku prawnym do dzi

sprawia kłopoty take i w Polsce. Na naszych oczach tocz

si krwawe walki bratobójcze o zmian pastwa wieckiego

na wyznaniowe w Turcji , Algierii, Egipcie. Te kraje nie s

wyjtkiem. Podobne tendencje daj zna o sobie iw Europie.

S sygnały takich pragnie w Polsce. Wojny, ludobójstwo,

jakie znamy, nadal s obecne na wiecie. Wich nastpstwie

ograniczenia wolnoci, praw człowieka, pozbawianie wol-

noci całych grup społecznych, wyznaniowych, etnicznych

odbywaj si na drodze zmian porzdku prawnego. Nie-

rzadko te z wykorzystaniem form demokracji, z rónymi

przymiotnikami. Dlatego tak bezwzgldne staj si pełne

nienawici, wrogoci demonstrowanej kampanie wyborów

parlamentarnych, zwłaszcza w krajach o przeszłoci totalitar-

nej bd bez tradycji demokratycznych form sprawowania

władzy.

W ten sposób dotykamy tu moralnej wartoci tolerancji,

wkontekcie innych wartoci, w szczególnoci wolnoci. Ten

kontekst ma udzieli odpowiedzi: co si toleruje? Ograni-

cze wolnoci, pozbawiania jej z powodu rónic pogldów,

wierze, przynalenoci narodowej, rasowej itp. nie wolno

tolerowa. To jest raco sprzeczne z tolerancj. Powinna

by jasno w tej sprawie wobec jake powszechnej nadal

ignorancji i odrzucania tolerancji, mimo tak bolesnych

dowiadcze.

W tyme kontekcie na miejscu jest pytanie, o jakiej

wolnoci mowa, gdy twierdzimy, e jest sprzona z tole-

rancj ex denitione. Wolno jest pojciem bardziej wie-

loznacznym ni tolerancja. Jest rónie rozumiana wprzy-

padku rónych dziedzin ycia: politycznego, społecznego,

gospodarczego. Istnieje w obiegu bardziej jednoznaczny

termin: swobody polityczne, społeczne, wolny rynek.

Take wolno sumienia, głoszenia własnych przekona.

Zamiennie uywa si terminów niezaleno, niezawisło

czy niepodległo w przypadku wolnoci politycznej obej-

mujcej pastwo. Wszystkie te wolnoci, tak czy inaczej

rozumiane i deniowane, mog by urzeczywistniane

wwarunkach tolerancji mniej czy bardziej bezporednio.

Z samej denicji tolerancji wyranie wynika, e obejmuje

ona wolno sumienia i głoszenia własnych pogldów,

awic wolno słowa. Wolno osobist, z gwarancj praw

człowieka i obywatela. Swobody obywatelskie, zprawem

do zrzeszania si, praktyk religijnych, działalnoci spo-

łecznej i politycznej.

Tolerancja wobec zagroe, jakichkolwiek ogranicze

tych wolnoci jest niedopuszczalna. W przypadku za tak

szczególnym jak utrata niepodległoci, obrona niepodle-

głoci własnego kraju jest surowym nakazem moralnym,

włcznie z nieodzownymi ograniczeniami innych swobód.

Wtym przypadku łatwiej liczy na powszechniejsz aprobat

społeczn. Wci jednak gorzej maj si sprawy z innymi. Ta

rocznica powinna by wykorzystana dla pogłbienia reeksji

o wolnoci i tolerancji oraz przemylenia, co kady i gdzie

moe uczyni, aby wiatło tolerancji rozjaniało wolno

przywrócon.

                                   

24                 

szystkie reeksje, jakimi si tu dziel, s osobiste.

Zmoich własnych obserwacji, dowiadcze, prze-

myle. Nie mog si jednak powstrzyma od moe jeszcze

bardziej osobistej.



yłem uczniem Gabriela Narutowicza, szkoły podstawo-

wej jego imienia. Chyba dociekliwym, bo usiłowałem

co o nim wiedzie i zrozumie. Zachowuj w pamici to,

co dotd wiem i zrozumiałem. Nadal jeszcze to usiłuj.

Wicej dowiedziałem si o nim i jego zabójstwie w domu

ni w szkole. Najwicej zrozumiałem, gdy stanłem oko

w oko „z moim zabójc”, któremu nie udało si to, co si

udało zabójcy Prezydenta RP.

Nie ujmowałem tej zbrodni jak dzisiaj, chocia co z reakcji

na poziomie wraliwoci dziecka zatrzymałem. Dla mnie to

było po prostu zabójstwo człowieka przez człowieka. Pozba-

wienie go ycia, do którego miał prawo. Nie mogłem poj,

e to mógł zrobi człowiek. Zabijanie ludzi przez ludzi było

dla mnie i pozostało bestialstwem. Na zabójstwo zwykłego,

nieznanego mi człowieka reagowałem i wci reaguj jak na

bestialstwo. Podobnie jak na zabójstwo osobistoci. Mogłem

si o tym przekona póniej, ju w yciu dojrzałym.

Na poziomie intelektu i wiedzy dziecka nie od razu

dotarło do mnie to, co słyszałem w domu rodzinnym.

Nie pamitam, czy pojawiło si słowo tolerancja czy nie-

tolerancja. Pamitam, e była mowa o nienawici wobec

inaczej mylcego, opatrzonego etykietk wroga, wówczas

uywan. Nie była to pospolita nienawi, której ju po-

smakowałem. Była to gwałtowna, dna mordu nienawi,

przepoczwarzajca człowieka w besti. Słyszałem wówczas

o nacjonalizmie, fanatyzmie, terroryzmie. To były za

trudne pojcia dla dziecka. Z czasem zrozumiałem brak

tolerancji – jej puste miejsce zajmuje nietolerancja. Prze-

konałem si naocznie, e doprowadza ona do zniewolenia

umysłu. Odbywa si to z reguły na drodze indoktrynacji

ideologicznej i politycznej, kreujcej miertelnego wroga,

z odpowiedni pogardliw etykietk wywołujc wrogie

emocje. I tak otwiera si wolna przestrze dla kadego

zabójstwa i ludobójstwa.

Dorosłe ycie nie oszczdziło mi dowiadcze, które

pogłbiły zrozumienie tej politycznej zbrodni. yłem

wczasach i miejscu, gdzie nienawi, przeladowania, za-

bijanie było norm. Bez waha czynnie przeciwstawiałem

si przeladowaniom i ludobójstwu. Ale sam nie zabijałem,

nawet wrogów. Ratowałem skazanych na zagład ludzi

znienawici rasowej. Sam te zostałem skazany na zagład,

osadzony za drutami obozu. Zdołałem uciec spod lufy

zabójcy. Z tamtych czasów, które wci maja cig dalszy,

wyniosłem, e obojtno zabija. Dlatego tak mnie dzi

niepokoj podobne postawy.

Tekst wygłoszony podczas uroczystych prac Sz...L....

Europa oraz Sz...L...Wolność Przywrócona na Wsch...

Warszawy, 15 grudnia 5998 R.P.Ś

niespełna cztery lata po mierci Narutowicza,

6czerwca 1926 r. dostojnicy Wielkiej Loy Naro-

dowej zapalili wiatła loy Gabriel Narutowicz, oznaczonej

numerem XVII. Z uwagi na ubogi materiał ródłowy,

przeprowadzenie szerszych bada nad histori loy wydaje

si zadaniem trudnym. Jednake dostpne informacje

wliteraturze mog to z powodzeniem zrekompensowa.

Wiadomo, i podczas inauguracji loy obecni byli: An-

drzej Strug (Wielki Komandor), Marian Ponikiewski

(Wielki Namiestnik), a take Zygmunt Dworzańczyk

(Wielki Sekretarz).

Loa została utworzona przez omiu dowiadczonych

wolnomularzy, o bogatej i ciekawej przeszłoci. Wielu z nich

przetrwało w nazwach łódzkich ulic i szpitali (np. Stanisław

Wickowski, Seweryn Sterling czy Zygmunt Lorentz).

Na pierwszy plan wysuwa si Stanisław Więckowski.

Z wykształcenia lekarz, członek PPS, ołnierz Legionów

Polskich, a póniej równie wykładowca oddziału Wol-











m A r c i n m ę c i n A



































W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

                

nej Wszechnicy Polskiej w Łodzi. W latach 1940-1942

wykładowca na tajnym Uniwersytecie Warszawskim.

Aresztowany 9 sierpnia 1942 r., wywieziony i rozstrzelany

w Auschwitz-Birkenau . Wickowski był aktywny równie

jako lekarz i działacz społeczny. Niestety, nie wiadomo nic

o jego przeszłoci jako wolnomularza. Zwaywszy jednak,

i nie został on inicjowany w łódzkiej loy, a był jednym

zjej współzałoycieli, musiał mie co najmniej kilkuletnie

dowiadczenie i stopie mistrza, wyniesione z innej pla-

cówki wolnomularskiej. Przez cały okres funkcjonowania

loy sprawował funkcj Czcigodnego Mistrza. Z jego

inicjatywy bracia podjli wiele aktywnoci społecznych,

majcych na celu podniesienie kwalikacji dorosłych

obywateli miasta lub ochron zdrowia mieszkaców re-

gionu. Jako przykład poda mona zaangaowanie braci

przy tworzeniu wieczorowego gimnazjum dla dorosłych,

czy gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej.

Podobnie jak Wickowski i inni bracia, wykładał na Wol-

nej Wszechnicy Polskiej take Seweryn Sterling. Według

powojennej relacji Witolda Giełżyńskiego, Sterling był

Czcigodnym Mistrzem łódzkiej loy wolnomularskiej

jeszcze przed 1918 rokiem. W młodoci działacz Zwizku

Młodziey Postpowej, Postpowej Demokracji, a nastpnie

Ligi Pastwowoci Polskiej. W okresie dwudziestolecia

midzywojennego współorganizator wielu towarzystw

owiatowych. Zmarł w 1932 roku.

Czsty współpracownik Wickowskiego przy wielu

projektach realizowanych na terenie miasta, Wincenty

Tomaszewski, był jednym z kilku lekarzy zasiadajcych

w loy. Tomaszewski pełnił funkcj Naczelnego Lekarza

Kasy Chorych w latach 1925-1930. Współorganizator

łódzkiego Klubu Demokratycznego. Po wojnie został wy-

brany wiceprzewodniczcym Miejskiej Rady Narodowej.

Z racji podobnego wykształcenia, jak i identycznego

nazwiska, Antoni Tomaszewski bywa czsto mylony

zWincentym. Z cał pewnoci był on jednak członkiem

loy Gabriel Narutowicz, a obok Seweryna Sterlinga,

członkiem loy przed 1918 rokiem, w której piastował

funkcj Mówcy. Za udział w wydarzeniach 1905 roku został

aresztowany przez władze carskie. Ordynator oddziału

chirurgicznego w Publicznym Szpitalu Miejskim. Od

1945r. prezes Łódzkiej Izby Lekarskiej. Zmarł w 1949 r.

Wida wyranie, i w łódzkiej loy grono lekarskie było

godnie reprezentowane przez wyej wymienionych. Drug

grup stanowili pedagodzy (czasami jednak lekarze byli

równie wykładowcami, jak np. Stanisław Wickowski).

Naley tutaj wspomnie o Leonie Starkiewiczu, wielolet-

nim dyrektorze gimnazjum miejskiego, bracie dr.Szymona

Starkiewicza, dyrektora sanatorium „Górka” wBusku-

Zdroju, take wolnomularza z sosnowieckiej loy Staszic.

Drug wan postaci z gimnazjum był Zygmunt Lorentz

– nauczyciel w teje placówce, współzałoyciel Polskiego

Towarzystwa Historycznego oraz Towarzystwa Przyjaciół

Nauk, członek Kocioła ewangelickiego, wykładowca

Wolnej Wszechnicy Polskiej.

Kolejny wolnomularz, Sergiusz Hessen, syn Iwana,

przybył do Polski w połowie lat 20. Przed wojn był

wykładowc m.in. w Instytucie Pedagogiki Specjalnej i

Wolnej Wszechnicy Polskiej. W czasie wojny prowadził

tajne komplety nauczania w Warszawie. Po 1945 r. take

wykładowca na Uniwersytecie Łódzkim.

Wykładowc na Wolnej Wszechnicy Polskiej i bratem był

równie profesor Marian Gorotowski. Wczeniej członek

loży Wyzwolenie, a w dwudziestoleciu aktywny członek

Towarzystwa Kultury Polskiej. Po wojnie objł funkcj

wykładowcy na Uniwersytecie Łódzkim.

Członkostwo wyej wymienionych osób nie budzi wtpli-

woci lub s one szybko rozwiewane przez pozycje naukowe

dotyczce wolnomularstwa polskiego tego okresu. Co do

pozostałych osób, brak nam szerszych informacji. Ignacy

Landau – wymieniony przez Leona Chajna jako członek

loy Gabriel Narutowicz – przez Ludwika Hassa uwaany

jest jedynie za brata odwiedzajcego loe w Warszawie

zramienia Wielkiej Loy Wiednia. Nastpnie miał zosta

aliowany do loy Kopernik, a około roku 1935 do loy

Przesd Zwyciony.

Prawdopodobnie w marcu 1931 r. kandydatur do

Wielkiej Loy Narodowej zgłosił doktor Józef Kugel.

Z polecenia centrali, łódzka loa miała zaj si owym

kandydatem, nie wiadomo jednak, czy doszło ostatecznie

do jego inicjacji.

Kontrowersje budzi równie domniemana przynaleno

do loy Stefana Kopcińskiego, wybitnego pedagoga powi-

zanego z wolnomularstwem lub organizacjami, w których

wolnomularze zajmowali kierownicze stanowiska. Z tego

wzgldu te czsto utosamiano owe instytucje z loami,

co nie odpowiadało faktom, dlatego te przynaleno

Kopciskiego jest wtpliwa. Moliwe, i padł oar nagonki

owych czasów, co nie wyklucza jego powiza z łódzkim

gronem pedagogicznym zaangaowanym w działalno

wolnomularsk.

* * *

owyszych kontrowersji chyba ju nie da si roz-

strzygn. Dokumentacja w tej sprawie nie istnieje

lub jest niezwykle uboga. Relacje ustne, które czsto

stanowi nieocenione ródło informacji, nie zachowały

si w formie pisemnej, a autorzy tyche wypowiedzi

ju nie yj. To jednak, co wiemy o stanie osobowym

loy Gabriel Narutowicz, jak i o samych jej członkach

musi nam wystarczy. Zreszt, uczestnictwo w pracach

loy tak znamienitych ludzi, o zaangaowaniu wrcz

inspirujcym powinno napawa dum nie tylko łodzian,

lecz równie wszystkich sympatyków i członków Sztu-

ki Królewskiej w Polsce. A co do samego prezydenta

Narutowicza – w Łodzi oczywicie istnieje ulica jemu

powicona. Sama loa nie przetrwała. Wydaje mi si

jednak, e byłby dumny wiedzc, jakiego formatu ludzie

tworzyli lo jego imienia. Uniemiertelnili oni siebie

i porednio równie jego. #

                                   

26           

anusz Korczak, właciwe nazwi-

sko Henryk Goldszmidt, jedna

z najwikszych postaci XX wieku,

urodził si w 1887 r. w Warszawie,

w zasymilowanej rodzinie ydowskiej.

W opracowaniach encyklopedycznych

na ogół jest przedstawiany jako lekarz,

pisarz, pedagog, lantrop i działacz

społeczny. Mało kto wspomina o tym,

e był take wolnomularzem. Studio-

wał medycyn w Warszawie, Berlinie

i Paryu. Naleał do cisłego krgu

warszawskiej inteligencji przełomu

XIX i XX wieku.

 osoby, których zainteresowania,

pasja, powołanie, ujawniaj si

stosunkowo wczenie, a konsekwen-

tnie realizowane stanowi o sensie

iwielkoci ich jednostkowego ycia.

Do takich osób z pewnoci naley

Janusz Korczak. Jego powołaniem był

wiat dziecka, któremu powicił ycie

w sensie przenonym i dosłownym.

Korczak ju w czasach studenckich

interesował si warunkami ycia dzieci

biednych, opuszczonych i osieroconych.

Starał si im pomaga – roznosił prezen-

ty, opowiadał bajki, pomagał w nauce.

Podjł take działalno w Warszaw-

skim Towarzystwie Dobroczynnoci.

Po ukoczeniu medycyny na Uniwersy-

tecie Warszawskim, w 1903 r. rozpoczł

prac w warszawskim szpitalu dziecicym

na stanowisku pediatry. W wieku około

trzydziestu lat podjł decyzj o tym, e

nie załoy własnej rodziny. Odnalazł

swoje powołanie – chciał pomaga tym

dzieciom, które nie mog liczy na adn

pomoc. Jego decyzja wymagała wielu wy-

rzecze oraz takich powice, na które

nie kady mógłby si zdoby. Aby móc je

realizowa, rozpoczł działalno w To-

warzystwie Pomocy dla Sierot. Wkrótce

zamieszkał w warszawskim domu sierot

i objł posad dyrektora tej placówki. To

tam zaczł opracowywa swój własny

system wychowawczy, oparty na własnej

pracy i własnych badaniach.





anusz Korczak był pedagogiem nie-

zwykłym, którego działalno od

pocztku skierowana była na ukształ-

towanie nowego człowieka aw rezul-

tacie nowego społeczestwa.

Stworzył prekursorsk teori pedago-

giczn uznajc autonomi i godno

dziecka – teori nowego wychowania.

Jego istot jest poszukiwanie gwarancji

dla ludzkiej, a nade wszystko dziecicej

wolnoci i dla sensu ludzkiego ycia.

Podstawa tej pedagogiki to szacunek

dla dziecka jako podmiotu, który roz-

wija si dziki własnej aktywnoci oraz

zasada partnerstwa dziecka w procesie

wychowania. Korczak uwaał, e dzie-

cko ma takie same prawa jak dorosły.

Dlatego wielokrotnie powtarzał w swo-

ich pracach, e: „Błdem jest sdzi,

e pedagogika jest nauk o dziecku,

a nie o człowieku”. Doktor był take

człowiekiem cenicym podstawowe

ludzkie wartoci: sprawiedliwo, god-

no, pikno, prawd, szacunek i miło

do bliniego. Z tych wartoci wyrastał

jego stosunek do dziecka i jego walka

opodstawowe prawa najmłodszych,

midzy innymi prawo do miłoci, do

bycia szanowanym, do samostanowie-

nia osobie, do posiadania własnych

tajemnic etc. Dopominał si o te war-

toci w apelach do wychowawców,

artykułach ipogadankach w polskim

radio. Z tego powodu jest uznawany

za prekursora walki o prawa dziecka.

Działał na rzecz całkowitego równo-

uprawnienia maluchów. Wprowadził

samorzdy wychowanków. Zainicjował

równie pierwsze pismo wydawane

przez dzieci. Był pionierem działa

w dziedzinie resocjalizacji nieletnich

iopieki nad dzieckiem trudnym.



anusz Korczak pozostawił po sobie

bogat spucizn w postaci litera-

tury o dzieciach i dla dzieci. Poród

JANUSZ KORCZAK



























W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

          

licznych opowiada i ksiek najbar-

dziej znana jest zekranizowana ba-

niowa powie dla młodziey o Królu

Maciusiu I, napisana w 1923 r. Akcja

ksiki rozpoczyna si na pocztku lat

30. XX wieku, w krainie kcyjnej, ale

podobnej do kraju w Europie rodko-

wej. 10-letni chłopiec obejmuje rzdy

po mierci swojego ojca – króla.

Maciu to sierota, jest samotny.

Wchodzi w dorosły wiat, gdzie rzdzi

kłamstwo, podło i zło. Jest jednak

bogaty w marzenia. Jako królewicz

buduje raj na ziemi, poznaje pik-

n ksiniczk, kochaj go podda-

ni. Bajka nie ma jednak pomylnego

zakoczenia. Królewicz przegrywa

wcałoci, wdaje si w wojny, konikty,

traci przyjaciół. Głównym proble-

mem przedstawionym w powieci

jest kwestia odpowiedzialnoci ludzi

sprawujcych władz. Przekaz etyczny

zawarty w tej powieci to konstatacja,

e w polityce nie zawsze obowizuj

zasady sprawiedliwe i szlachetne, pod-

czas gdy jedyn gwarancj stabilnoci

w pastwie jest lojalno i uczciwo,

obowizujca zarówno rzdzcych,

jak i rzdzonych. Korczak przyznawał

dzieciom prawo do wypowiadania si

we własnym imieniu, ale jednoczenie

uczył je odpowiedzialnoci, samo-

dzielnoci, tolerancji i partnerstwa.

Pogldy Janusza Korczaka na sta-

łe wpisały si w polsk pedagogik.

W1946 r. powstał Komitet Korczakow-

ski, a setna rocznica urodzin Starego

Doktora, jak go równie nazywano,

została zapisana przez UNESCO do

kalendarza pamitnych dat. Stary

Doktor wielokrotnie powtarzał, e

„nie wolno zostawia wiata, jakim

jest”. Miał immanentnie wbudowan

potrzeb doskonalenia siebie i wiata,

naprawiania krzywd i zła. Realizował j

w dziedzinie wychowania małego czło-

wieka, w przekonaniu, które głosił, e

„trzeba najpierw pozna samego siebie,

zanim pozna si i zrozumie dziecko”.

Korczak uwaał, e moemy zmie-

nia wiat, zaczynajc od naprawiania

spraw dzieci, czemu musi równolegle

towarzyszy samodoskonalenie, praca

duchowa nad własnym charakterem

czy osobowoci osób dorosłych.

Jego pogldy były idealnie wpasowa-

ne widee i zasady wolnomularskie.

Dlatego wolnomularstwo stanowiło

dla niego naturalne rodowisko.



anusz Korczak był masonem. War-

tociami, które wcignły Korczaka

do grona polskiej masonerii była idea

skupienia ludzi wszystkich ras, religii

inarodowoci, którzy chc wpływa na

moraln odbudow, w przekształcenie

złego wiata w wiat lepszy. Ojego

drodze wolnomularskiej wiemy jednak

niewiele. Mimo e wszystkie powane

prace o polskiej masonerii informuj,

NIE MOGĘ INACZEJ

Nie trzeba się bać – mówił – na rozdrożu

poplątanych słów trzeba szukać śladów i potem

zostawić własny niezatarty

Uczył odwagi i życia

w zgodzie wiedział jak to się robi jak trwać ufać

i trwać i ufać i trwać i stawać się i być i trwać

Uczył chronić kruchy oddech wypełniać

siłą wiary walki o każdy sens

Dobro – mówił – musisz obronić

Nauczył życia i umierania

I jestem i nie mogę inaczej mimo że

widziałam

Widziałam. Widzę. Wciąż widzę jak

idą idą… buzie oczy czyste buciki skrzypią

idą misie laleczki…Widziałam jak idą laleczki.

Widzę wciąż marsz martwych laleczek.

Cisza każdego kroku dudni w pękający

czuł sens zgody.

Bolały oczy od suchych łez martwych spojrzeń

zabrakło łez a wody jak na lekarstwo a wciąż płyną

suche łzy wciąż bolą łzy…

I już nic zupełnie nic?

Nie! Nic nie istnieje! Istniejesz ty! Ty! – słyszę

jego głos…mówi – miłość jest miłość trwa mimo

wszystko pamiętaj miłości nie zniszczy

ostatni marsz milczącej nienawiści.

Mówi w milczeniu – nie bój się

trzeba odwagi pamiętaj – i uśmiecha się łagodnie

i tyle wie rozumie

Mój Stary Doktor.

Strażnik. Zostawił niezatarty ślad

własny niezatarty zostawił na rozdrożu

słów poplątanych

Nie umiem myśleć o Nim inaczej

Nie mogę. xyz

                                   

28           

e Korczak naleał do wolnomular-

stwa, adna z jego biograi nie porusza

tego wtku. Aby to zrozumie, ko-

nieczne jest uwzgldnienie społeczno-

politycznego klimatu wokół masonerii

w Polsce.





naszym kraju do dzi słowo

„masoneria” nie ma najlepszych

konotacji. W powszechnej wiado-

moci zakorzenione jest przekona-

nie, e to midzynarodowy spisek

bezboników, którzy chc opanowa

wiat i wypleni z ludzkich umysłów

wiar chrzecijask, moralno i pa-

triotyzm. Duy udział w budowaniu

tego stereotypu ma Kociół katolicki,

który zarzucał masonerii, e walczy

zBogiem. Podejrzliwo budziła take

aura tajemnicy otaczajca masonów.

W takie tło trudno jest wkomponowa

korczakowsk legend, wic te wtki

jego yciorysu s skrztnie pomijane.

No a yd i mason w jednej osobie? To

ju wielka komplikacja w przyjciu

tego „wieckiego witego” do naro-

dowego panteonu.

Janusz Korczak ył na przełomie wie-

ków. Był dorosłym mczyzn, kiedy

Polska w 1918 r., wraz z kocem I woj-

ny wiatowej, odzyskała niepodległo

po 123 latach zaborów dokonanych

przez Austri, Prusy iRosj. Dla Polski

był to czas nadziei, nadziei na zbu-

dowanie na nowego społeczestwa.

Pierwsz lo wolnomularsk

wPolsce proklamowano w Warsza-

wie w1920 r. Była to loa Kopernik,

naleca do Wielkiej Loy Narodowej.

W1924 roku zaczł działalno w Pol-

sce Zakon Mieszany Le Droit Humain,

nie uznawany przez tradycyjn maso-

neri, bo wbrew obowizujcym wniej

zasadom przyjmował kobiety. Nie były

to liczne organizacje. Szacuje si, e

wokresie midzywojennym do Le Dro-

it Humain naleało około 300 osób. Do

ló Zakonu naleała prawie wyłcznie

inteligencja, działacze organizacji spo-

łecznych i instytucji wojskowych oraz

ocerowie WP.

Wysokie predyspozycje moralne

sprawiły, e Korczak wstpił do wol-

nomularstwa. Stało to si najprawdo-

podobniej w 1926 r. Inicjowany był

wLoy Gwiazda Morza na Wschodzie

Warszawy Midzynarodowej Federacji

Le Droit Humain, powołanej po to,

aby „pogodzi wszystkich ludzi, któ-

rych dziel bariery religii, i poszukiwa

prawdy przy zachowaniu szacunku dla

drugiego człowieka”.





oanna Olczak-Roniker – autorka naj-

nowszej biograi Korczaka wydanej

w 2012 r. – piszc o jego przynalenoci

do wolnomularstwa, stawia pytanie: jak

to si stało, e Korczak ironista, racjo-

nalista i sceptyk, podporzdkował si

hermetycznej, ezoterycznej doktrynie?

I odpowiada: właciwie, dlaczego nie?

Korczak, wychowany w religijnej pustce,

szukał jakiej uniwersalnej PWDY,

a kodeks etyczny masonerii kierował

si wartociami, które sam wyznawał.

Z chrzecijastwa czerpał ide miło-

ci bliniego, z judaizmu przejł wiar

wPrawo i Słowo. Zainteresował si take

teozo – kompilacj teorii opartych na

lozoi buddyzmu, staroytnego Egiptu

oraz Wschodu. Teozoa, czyli „boska

mdro”, która głosiła, e nasze istnie-

nie wpisane jest w jaki uniwersalny

plan Wszechwiata, to przechodzenie

jednego bytu w drugi, póki nie osignie

si owiecenia, stała si w owym czasie

niezwykle popularna. W roku 1921

w Warszawie, po długiej przerwie, za

spraw Wamdy Dynowskiej wznowiło

















rasa wiodła do Menina, niewielkiej nadbuaskiej

miejscowoci, połoonej w Ziemi Łosickiej, o której

Janusz Korczak w jednym ze swoich listów pisał jako

o„głuchej wiosce na Podlasiu”. Cztery samochody sunły

z prdkoci „wiatła” na spotkanie miejsca, w którym

autor Króla Maciusia I spdzał kilkakrotnie wakacje

iorganizował kolonie dla dzieci w latach trzydziestych

ubiegłego stulecia.

Uroczysko Menin, piknie połoone nad Bugiem,

oczarowało nas. Mimo widocznej bezstylowoci, opusz-

czonego i całkowicie zrujnowanego dworu, jego poło-

enie wród starodbów, z łagodnie obniajc si ku

brzegowi rzeki skarp, miało w sobie magiczny urok...

Moja wyobrania zaczła pracowa, przywołujc mimo-

chodem obrazy, znane z opisów wieczornych spotka

iobrzdów wypoczywajcych tu teozofów i masonów.

Abyło to przecie miejsce wakacyjnych spotka działaczy

Polskiego Towarzystwa Teozocznego i wolnomularzy

z Zakonu Mieszanego Le Droit Humain a take wy-

znawców Liberalnego Kocioła Katolickiego. Bywali tu





W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

          

nie tylko Janusz Korczak (1878-1942) i gen. Michał

Karaszewicz-Tokarzewski ( 1982-1964), ale take Wła-

dysław Bocheński (190-1997) z loy „Orzeł Biały”

– jeden z najwybitniejszych wolnomularzy 33. stopnia

wtajemniczenia, z on Elżbietą Bocheńską, Janina

Broniewska (1904-1981) – pisarka i ona poety Wła-

dysława Broniewskiego, Halina Krzyżanowska (1889-

1951) – Wielki Kanclerz Rady Narodowej Zakonu Le

Droit Humain, Wanda Dynowska (1888-1971) – jedna

z najbardziej znanych postaci polskiej teozoi i masone-

rii, Zoa Małynicz (1905-1988) – aktorka, masonka

zloy Orzeł Biały, Irena Neo (1900-1992) – aktorka

lmowa i teatralna, teozoa i masonka, Kazimiera Broel

-Plater (1869-1949) – ziemianka z arystokratycznym

rodowodem, zwizana z lo Orzeł Biały od powstania

załoycielskiego Trójkta w 1925 roku. Bywało te wielu

innych znamienitych wolnomularzy i znanych postaci,

nie zwizanych z wolnomularstwem, jak Igor Neverly

czy Wanda Wasilewska.

W Meninie nie tylko przyroda była niezwykła, ale

te i ludzie, których spotkalimy. Po „majtku” oprowa-

dzał nas pan Dariusz – nauczyciel z okolicznej szkoły

podstawowej w Platerowie, która w 1991 roku wybrała

na swego patrona Janusza Korczaka. Szkoły, która nie

tylko przechowuje pami o nim, ale twórczo rozwija

jego nowatorskie metody pedagogiczne.

Pan Darek z erudycj i pieczołowitoci badacza opo-

wiadał nam o yciu codziennym goci dworu. Dwór

działalno Polskie Towarzystwo Teozo-

czne. Jednym z najbardziej aktywnych

członków Towarzystwa został generał

Michał Tokarzewski-Karaszewicz,

piłsudczyk, legionista, uczestnik walk

o Wilno i Lwów. Towarzystwo posta-

wiło sobie cele prowadzenia studiów

porównawczych nad nauk, lozo

i religiami, badanie nieznanych praw

natury i ukrytych sił przyrody, realizo-

wania braterstwa bez rónicy rasy, naro-

dowoci, płci i wykształcenia. Podobny

system Korczak próbował realizowa

wdomu sierot. Załoenia wychowawcze

brzmiały: „Organizujemy społeczno

dziecic na zasadach sprawiedliwoci,

braterstwa, równych praw i obowiz-

ków”. Zamiast karnoci – ład. Zamiast

przymusu – dobra wola. Zamiast mo-

rałów – samodoskonalenie.





1926 r. główni działacze Towa-

rzystwa Teozocznego, przede

wszystkim Wanda Dynowska i Michał

Tokarzewski-Karaszewicz powołali do

ycia Midzynarodowy Zakon Miesza-

ny Le Droit Humain. Zakon stał si od

razu popularny nie tylko wród ludzi

o ezoterycznych zainteresowaniach,

ale take wród tych, którzy podzielali

podobny etos. Miał na celu – jak głosi-

ła deklaracja ideowa – skupienie pod

jednym sztandarem ludzi wszystkich

ras, religii i narodowoci, którzy chc

podj wysiłek wewntrznego rozwo-

ju, działa dla dobra społeczestwa.

Był to program jakby zrodzony z ma-

rze Korczaka. O inicjacyjnej drodze

Korczaka nie ma adnej wzmianki ani

w ksikach Ludwika Hassa, ani u jego

biografów. Nie wiemy, jakie stopnie

wtajemniczenia osignł, ani jaka była

jego aktywno loowa. Nieco wicej

wzmianek znajdujemy o jego poby-

tach w tajemniczym Meninie nad

Bugiem, miejscu spotka teozofów

i masonów.



roczysko Menin – bo tak okre-

lane jest to miejsce we wspo-

mnieniach i literackich wzmiankach

– to resztki dawnego majtku ziem-

skiego na Podlasiu, midzy Drohi-

czynem a Siemiatyczami, w pobliu

wsi o takiej samej nazwie. W 1925 r.

włacicielem meniskiego dworu

iparku stało si Polskie Towarzystwo

Teozoczne. Nie wiemy dokładnie,

czy otrzymało ono dobra w darze, czy

odkupiło od poprzednich włacicie-

lek, azarazem członki Towarzystwa:

Kazimiery hr. Broel-Plater i jej córki

Heleny Potulickiej. Historia transakcji

jest niejasna. Teozofowie załoyli na

tych malowniczych terenach Spół-

dzielni Kultury Rolnej i Kolonii Let-

nich. Według Daniela Bargiełowskie-

go, autora trylogii ogenerale Michale

Tokarzewskim-Karaszewiczu, kapitał

zakładowy na ten cel pozyskano od

samej marszałkowej Aleksandry Pił-

sudskiej (Maria Podwysocka, jedna

zczłonki Towarzystwa, była zaprzy-

janiona z pani marszałkow). Bar-

giełowski pisze: „oczywicie Piłsudska

wiedziała, e Podwysocka i jej m s

teozofami i członkami loy masoskiej

Le Droit Humain. Co wicej, według

dyskrecjonalnie przekazanej wiado-

moci, pienidze pochodzi miały od

samego Marszałka”. Pono Piłsudski

zawsze był yczliwy temu nieortodok-

syjnemu odłamowi wolnomularstwa.

Meninie, co roku pod koniec

czerwca, organizowano paro-

dniowe zjazdy wszystkich polskich ló

zakonu pod egid loy-matki Orzeł Biały

(podaj za D. Bargiełowskim i J. Olczak

-Roniker). W sali dworu odbywały si



                                   

zebrania rytualne. Na piknej polanie,

pod sosnami spotykano si ju niefor-

malnie, omawiano biece problemy

natury politycznej, ideowej i społecznej,

podejmowano decyzje organizacyjne.

Letnisko od razu stało si popularne. Za-

rzdzała nim Halina Krzyanowska, teo-

zoa – Wielki Kanclerz Zakonu. Pewne

opisy wieczorno-nocnych, czerwcowych

meniskich spotka w plenerze wywo-

łuj skojarzenia z dobrze nam znanymi,

rodzinnymi wypadami masonów w teren,

organizowanymi co roku z okazji prze-

silenia letniego. Olczak-Roniker pisze:

„Mieszkacy okolicznych wsi opowiadali

o nocnych pochodach, w białych, długich

szatach ze wiecami, o ołtarzach, o dziw-

nych naboestwach.” A moe to były

po prostu obrzdy i ceremonie Janowe?

Amoe to tylko moja wyobrania?

Do najczstszych goci Menina

naleeli: Władysław Bocheński –

Prezydent Federacji Polskiej Zakonu

Wszechwiatowego Zjednoczonego

Wolnomularstwa z on Elżbietą Bo-

cheńską, generał Michał Tokarzew-

ski-Karaszewicz, członek loy wity

Graal, noszcy zakonne nazwisko „brat

Torwid”, Wanda Dynowska – Prezes

Polskiego Towarzystwa Teozocznego,

Irena Neo – aktorka Reduty, Janina

i Ewelina Karasiówny oraz Wanda

Dziewońska – teozoi i masonki.

Bardzo lubił odpoczywa w Menie-

nie Janusz Korczak. Tam znalazł przyja-

zne miejsce na kolonie letnie dla swoich

podopiecznych – dzieci ydowskich

z najuboszych rodzin. Tam stworzył

jedn z najbardziej popularnych swoich

powieci radiowych Gadaninki Starego

Doktora. Olczak-Roniker, na podstawie

relacji wiadków, pisze, e Korczak

medytował wspólnie zTokarzewskim

i prowadził z nim długie dysputy. On,

zagorzały pacysta (zwojskow prze-

szłoci), pono robił wyjtek dla

Tokarzewskiego, którego lubił i cenił.

Korczak pozostał w masonerii do czasu

jej upienia w Polsce. Wlistopadzie

1938 r. masoneria polska, wobec spo-

dziewanej decyzji władz o delegalizacji

ló masoskich, sama podjła decyzj

o rozwizaniu si. Dziewi miesicy

póniej rozpoczła si wojna.



anusz Korczak znany jest na wie-

cie przede wszystkim z mczeskiej

ibohaterskiej mierci w obozie zagła-

dy w Treblince. Zginł wraz ze swymi

wychowankami, wywieziony z gea

w 1942 r. Mimo e miał moliwo

ucieczki, nie skorzystał z pomocy iod-

mówił ratowania go przez organizacje

podziemne. W chwili ostatniej próby

nie zostawił swoich wychowanków sa-

mych. Towarzyszył im a do koca, a

do mierci w komorze gazowej. Janusz

Korczak prowadził przez trzydzieci

lat (od 1912-1942) roku dom sierot

– dla dzieci ydowskich w Warszawie.

Wczasie okupacji nazistowskiej dom

ten znajdował si na terenie tzw. ma-

łego gea. Rankiem 5lub 6sierpnia

1942 r. obszar gea został otoczony

przez oddziały SS. Korczak z dzie-

mi z domu sierot wyruszył wswoj

ostatni drog Według jednej z relacji

– zpamitnika Abrahama Lewina –

wwymarszu wziło udział 192 dzieci

i 10 opiekunów. Dzieci maszerowały

czwórkami i niosły ag Króla Ma-

ciusia I . Kade dziecko miało ze sob

ulubion zabawk lub ksik. Według

innych relacji, dziecicy pochód szedł

osamotniony, w milczeniu i głbo-

kiej apatii. Korczak szedł obok nich

smutny i samotny, nikt do niego nie

podchodził, zaległa cisza. Podczas

marszu dzieci złamały szyk, zaczły i

gsiego. Kolumn prowadził SS-man.

          

był mały, miał zaledwie kilka pokoi, które nie były w

stanie pomieci wszystkich tam przybywajcych, wic

kiedy tylko pogoda sprzyjała, ci szczególni letnicy spali

pod gołym niebem, pod sosnami, dbami, wtapiajc si

wharmoni przyrody. Poranne kpiele w Bugu, posiłki

i dysputy na dworze, noclegi w wiklinowych chatkach

teozofów porozstawianych w parku, wszystko to było

emanacj wyznawanej doktryny teozocznej, która za-

kładała jedno człowieka z natur. We dworze, jako

nieliczni mieszkacy pensjonatu, mieli swoje pokoje:

Janusz Korczak – w prawym skrzydle gen. Michał To-

karzewski w lewym.

Kiedy weszlimy do opuszczonego dworu, zwiedzajc

zaledwie szkielety tych pomieszcze, stpajc po skrzy-

picych reszkach podłogi, w jaki szczególny, mistyczny

sposób czulimy ich obecno. Wzrok mój przykuła waliza,

a raczej kufer podróny na półce pod pował. Do kogo

naleała? Ludzie odchodz, pozostaj po nich rzeczy...

Wojenne losy dworu były tak smutne jak losy kraju. Na

balkonie budynku zawisła swastyka, a dwór został zajty

na wartowni posterunku andarmerii. Po wojnie maj-

tek, który wczeniej naleał do Polskiego Towarzystwa

Teozocznego, przejła Wojewódzka Rada Narodowa

w Warszawie. Przez jaki czas w budynku mieciła si

szkoła podstawowa. Od 1993 roku cało wraz z dworem

i ogrodem stała si własnoci gminy, która nie miała

niestety adnych rodków na odrestaurowanie zabytku.

Aktualnie cało majtku przeszła w rce prywatne.

Pogreni w zadumie, przysiedlimy poród dbów na

małej polance, wspominajc losy, dokonania i zasługi dla

wolnomularstwa, kraju i ludzkoci naszych braci isióstr,

którzy w niepodległej Polsce, tak jak my dzisiaj, próbowali

podj dzieło budowy wityni Ludzkoci w oparciu

oidee Wolnoci, Równoci i Braterstwa.

Na zakoczenie pobytu w meniskim dworze, od-

wiecznym zwyczajem wolnomularz, stanlimy w bra-

terskim krgu. ONI byli wród nas. CI, co pracowali

przed nami na rónych Wschodach, a których dzieło

kady wolnomularz, na miar swoich moliwoci, usi-

łuje kontynuowa.

Izis

IZIS

W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

                       







c z ę ś ć i i



















Rocznicowe imprezy sprzyjaj

szerszym kontaktom, take

midzy wolnomularskimi obe-

diencjami. Traf sprawił, e na spot-

kaniu mistrzów Wielkiego Wschodu

Polski i Le Droit Humain znaleli si

wybitni weterani wolnomularstwa:

Elbieta Bocheska, b. Czcigodny

Mistrz w latach 30. ubiegłego wieku

loy Radosna Przyszło i członek Ka-

pituły Róanego Krzya Le DH, oraz

jej m Władysław Bocheski, b. Re-

prezentant na Polsk Rady Najwyszej

Le DH a do 1938 r. Ci bliscy współ-

pracownicy wolnomularza 33. stopnia,

Marszałka Areopagu przedwojennej

Federacji Le DH, czyli generała Mi-

chała Tokarzewskiego-Karaszewicza,

wypełnili symboliczny, duchowy, ale

jake wany, bo ywy przekaz dzie-

jów midzy przedwojenn struktur

Le DH, a powojenn Federacj Le

DH w Polsce, biorc osobisty udział

wpracach Loy Pierre et Marie Curie

na Wsch:. Warszawy na przełomie lat

1993/94, czyli a do swojej mierci.

Moje spotkanie z Bocheskimi, apo-

tem liczne z nimi rozmowy, pozwoliły

mi pozna z ich relacji i wskazanej

lektury dokumentów oraz literatury,

w jaki sposób członkowie rozwizanej

w 1938 r. Federacji Polskiej Miesza-

nego Zakonu Wolnomularskiego Le

DH wykazali ogromny patriotyzm,

powicenie i wspaniał postaw

w najtrudniejszym dla Ojczyzny

czasie – II wojny wiatowej i walce

o Niepodległo.

1. Michał Tokarzewski – generał

WP, pseudonim wolnomularski

„Torwid”, Marszałek Areopagu

Le DH, Wielki Mistrz, to twórca

ipierwszy komendant Słuby Zwy-

cistwu Polski, dowódca 3.Kor-

pusu WP na Bliskim Wschodzie,

generał broni i a do mierci Ge-

neralny Inspektor Sił Zbrojnych

na Obczynie.

2. Wanda Dynowska – Czcigodna

Mistrzyni Sz.’. L.’. Orzeł Biały, cał

wojn przebywała w Indiach, opie-

kujc si dziemi i sierotami, które

gen.Andersowi udało si wyprowa-

dzi z Rosji, a po 1959 r. zorganizo-

wała w Daramsali orodek pomocy

dla dzieci, uchodców z Tybetu na

czele z młodocianym Dalaj Lam.

3. Ewelina Karasiówna – członek

Areopagu Federacji Le DH, członek

Władysław Szpilman zapisał, e „SS-

manowi spodobał si mały chłopczyk

i kazał mu gra na skrzypcach”. Po

załadowaniu do wagonu transport

dzieci pojechał do Treblinki. Korczak

był z nimi. Do ostatniej chwili potrał

da tym biednym, niepotrzebnym

nikomu sierotom poczucie człowie-

czestwa i godnoci ludzkiej. I z tym

poczuciem zginł razem z dziemi.

Dwa dni wczeniej zanotował w Pa-

miętniku: „Nikomu nie ycz le. Nie

umiem. Nie wiem, jak to si robi”.



Niezwykła posta Janusza Kor-

czaka doczekała si uznania

i upamitnienia na całym wiecie.

W Jerozolimie, w Yad Vashem stoi

pomnik wyrzebiony przez Borisa

Saktsiera Korczak i Dzieci Gea.

WWarszawie istniej obecnie cztery

pomniki Janusza Korczaka. WNiem-

czech w1978 r. powstał Midzynaro-

dowy Komitet im. Korczaka. WMu-

zeum Historycznym wWarszawie

iw kibucu Beit Lohamei Hagetaot

(Dom Bojowników Gea) istnie-

j archiwa Korczakowskie. Ulice

polskich miast, szkół i sierociców

nosz jego imi. Istniej instytuty,

muzea i nagrody literackie odwołuj-

ce si do dorobku jego myli i nowa-

torskiej, humanistycznej pedagogiki.

Idee korczakowskie podjli take

wolnomularze. Były one kontynuo-

wane zwłaszcza przez siostry i braci

działajcych wMidzynarodowej

Kapitule Orderu Umiechu, a przede

wszystkim przez jego inicjatora, or-

ganizatora idługoletniego Kanclerza

– p. brata Cezarego Leżeńskiego.

IZIS

Czcigodna Mistrzyni Loży Gaja

Aeterna na Wsch:. Warszawy

Tekst wygłoszony na pracach lóż:

Konstytucja 3 Maja na Wsch:. War-

szawy le Droit Humain oraz Pro-

metea na Wsch:. Warszawy GLFF,

Wolność Przywrócona na Wsch:.

Warszawy WWP, Wrota Kosmosu

na Wsch. Paryża.

                                   

32                        

pierwszej grupy kobiecej wSłubie

Zwycistwu Polski, łcznik Komen-

danta Generała MTK, a potem

wKomendzie Głównej AK.

4. Janina Karaś – członek Areopagu

Federacji Le DH, została majorem

AK i członkiem Komendy Głównej

jako szef konspiracyjnej łcznoci

ikierownik sekretariatu Komendan-

ta Głównego AK, a potem uczest-

niczka powstania warszawskiego.

5. Halina Krzyżanowska – kanclerz Fe-

deracji Le DH, była skarbnikiem Ko-

mendy Głównej Słuba Zwycistwa

Polski – Zwizku Walki Zbrojnej, a

jej siostra, Aleksandra Krzyanow-

ska, major WP, ona dowódcy AK

na Wileszczynie, działała w SZP

ju od 30 wrzenia 1939 r.

6. Janusz Korczak – członek Loy

Gwiazda Morza, major WP w walce

z bolszewikami w 1920 r., a nastp-

nie przez reszt swego ycia opie-

kun i lekarz ydowskich sierot a do

wspólnej z nimi mierci w Treblince.

Ju tylko dla porzdku wymieni

siostr Elżbietę Bocheńską, kuriera

Generała MTK, sieranta podchor.

w armii Andersa, brata pułkownika

Kazimierza Chodkiewicza, majora

Marię Trojanarska czy siostr ppłk

Antoninę Płońską z Wojsk Słu-

by Kobiet.

Cze wic i chwała wolnomularzom,

naszym siostrom i braciom z LDH,

weteranom walk o niepodległo oraz

pomnikowym symbolom najwyszego

powicenia, jak Janusz Korczak czy

Wanda Dynowska.

Elbieta Bocheska i Władysław

Bocheski byli aresztowani przez

Urzd Bezpieczestwa w latach 50.,

ale nie wydali bezpiece przechowy-

wanych przez siebie dokumentów

wolnomularskich dotyczcych prac

gen. Tokarzewskiego-Karaszewicza.

Skorzystał z nich potem obszernie

br.Daniel Bargiełowski w swym fun-

damentalnym dziele o generale pt. Po

Trzykroć Pierwszy.

rzypominajc zaangaowanie

w walk o woln Polsk wolno-

mularzy, zwizanych z „Torwidem”

Tokarzewskim-Karaszewiczem, chc

przywoła posta prof. Zbigniewa

Gertycha, członka Prezydium PAN,

wicepremiera i ambasadora Polski

wLondynie, wieloletniego wolno-

mularza, a w latach 2001-2004 Wiel-

kiego Mistrza Wielkiego Wschodu

Polski. Współpracowałem z nim nie

tylko na niwie wolnomularskiej, ale

te w organizowaniu pomocy dzie-

ciom – sierotom podczas wojny na

Bliskim Wschodzie.

Podczas jednego ze spotka, gdy

rozmowa dotarła do udziału masonów

w wojnie wiatowej, brat Zbigniew

wycignł z biurka dokumenty i wo-

jenne odznaczenia. Okazało si, e

obydwaj bylimy w 1944 r. nie tylko

ołnierzami Armii Krajowej Okrgu

Kraków, ale słuylimy w ssiadu-



... Zbigniew GrabowskiNadzieja... Alicja Dworak

...... 

... ... 



W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

                       

jcych ze sob o 15 km oddziałach

partyzanckich. Zbigniew Gertych,

podchory „Dbrowa”, wyrónił si

dzielnoci – uhonorowan Krzyem

Walecznych – w bitwie z Niemcami

swego oddziału Partyzanckiego AK

„Skała” w dniu 30 sierpnia 1944 r.

wokolicy Sadek k. Piczowa. W czasie

tych walk został ranny.

e wojenne wspomnienia naszych

braci kombatantów z Małopolski,

z Wileszczyzny i tych z powstania

warszawskiego wyranie zacieniły na-

sze wizy i skłoniły, by w masoskiej,

uniwersalnej tradycji powicenia dla

ludzkoci akcentowa wyraniej do-

bro swego narodu i ojczyzny. Zmarły

wroku 2006 znakomity literat i publi-

cysta, autor wielu ksiek o tematyce

wojskowej i odznaczony Krzyem

Walecznych, powstaniec warszawski

brat Cezary Leeski do czsto su-

gerował mi, bymy w naszych pracach

masoskich czciej nawizywali do

wkładu wolnomularzy w napraw

Rzeczypospolitej.

Std zrodziła si

nasza wspólna ini-

cjatywa aliacji do

Loy Orzeł Biały

w obediencji Le

Droit Humain, ana-

stpnie, wraz z 12

brami i siostrami

teje loy, załoenie

nowej – „Konsty-

tucja 3-go Maja”,

której Czcigodnym

Mistrzem został br.

Cezary. Tak wic

udało si przywró-

ci w nazwie no-

wego masoskiego

warsztatu wany

element polskiej

wiadomoci spo-

łecznej i testament

narodowy, w któ-

rym ginca Rzecz-

pospolita przeka-

zała nastpnym

pokoleniom sw

ostatni wol ina-

kaz walki oniepod-

legło. Wypada w tym miejscu przy-

pomnie, e prawie wszyscy masoni

– bo a 74 – znaleli si wpierwszych

szeregach posłów Sejmu Wielkiego

przygotowujcych i uchwalajcych

Konstytucj 3-go Maja, nie mówic

o głównych autorach tekstu, z których

trzech, na czele z królem Stanisławem

Augustem Poniatowskim, było wol-

nomularzami.

Jako wieloletni mówca loy Konsty-

tucja 3 Maja z satysfakcj podkrel

jej dynamiczny rozwój, cho i ona

przeszła swoje wzloty i upadki. Za-

wsze jednak troszczyła si o jedno,

budujc własny, czsto odmienny od

innych ló egregor.

Pami o ideach, pracach i postawach

naszych poprzedników w ruchu wol-

nomularskim jest bardzo ywa, a wy-

razem tego były nie tylko spotkania z

weteranami naszego ruchu – Boche-

skimi, deski o tematyce historycznej,

ale take uroczyste, z kwiatami, wizyty

delegacji Loy K3M i Federacji LDH

pod przewodnictwem br. Cezarego

Leeskiego w miejscu spoczynku na

Powzkach dowódców SZP, ZWZ iAK

na czele zgen. M. Tokarzewskim-Kara-

szewiczem, naszym Wielkim Mistrzem

Wolnomularskim (patrz fot. 4).

To nie tylko traf losu, ale i podobie-

stwo działa na rzecz kraju sprawiły,

e niewiele lat po powyszych uroczy-

stych dowodach pamici spotkalimy

si znów na powzkowskim cmentarzu

(grudzie 2006 r.), by w Panteonie

ołnierzy Polski Walczcej poeg-

na na wieczn wart do Wiecznego

Wschodu ppłk Cezarego Leeskiego,

powstaca warszawskiego, b. Czci-

godnego Mistrza Loy K3M, a take

w latach 1998-2006 Prezydenta Fe-

deracji Polskiej Midzynarodowego

Mieszanego Zakonu Wolnomular-

skiego Le Droit Humain.

Okres współpracy z bratem Czar-

kiem, take w Radzie Federacji LDH,

wspominam z satysfakcj, bo był to

czas rozwoju naszej organizacji, jej

materialnej bazy, a przede wszyst-

kim pogłbienie wolnomularskiego

wtajemniczenia poprzez utworzenie

i zapalenie wiateł Loy Doskonałoci

i Kapituły Róanego Krzya. Tak, po-

damy wci do przodu, cho – jak

to bywa w Polskim yciu – czasem

zygzakami.

iło mi było spojrze na liczne

grono znajomych wolnomula-

rzy z kilku polskich obediencji, przy-

byłych 22 czerwca b.r. na otwarcie

masoskiej wystawy w salach Pa-

stwowego Muzeum Etnograczne-

go. Miło te było zauway, jak wiele

sióstr działa ju w ruchu wolnomu-

larskim, take w całkowicie kobie-

cych loach Prometei i Gai Aeternie.

Gdy zaczynalimy w 1990 r. nie było

przecie w Polsce ani jednej, cho

przed wojn do 1938 r. Zakon Mie-

szany Le Droit Humain inicjował

kobiety, z których kilka wybitnych

z dum powyej przedstawiłem.

Dlatego załczam okolicznociowy

znaczek (fot. 5), aby przypomnie,

e minło ju 120 lat od dnia, kiedy

Georges Martin inicjował pierwsz

kobiet – Marię Derasmes i utworzył

wParyu pierwsz lo mieszan, na







                                   

34                        

bazie której powstał Midzynarodo-

wy Mieszany Zakon Wolnomularski

Le Droit Humain. Ju w 1926 r. naro-

dziła si w Polsce jego pierwsza loa

Orzeł Biały, a nastpnie dalsze sze,

z których w 1934 r. utworzono Fede-

racj Polsk LDH.

Wielki Wschód Polski dopiero w 2008

r. na swym dorocznym XII Konwencie

zdecydował, e obok ló z rytem fran-

cuskim mog w jego strukturze działa

loe mieszane. Dlatego cieszymy si,

e ronie liczba kobiet-wolnomularzy

wstrukturach mieszanych, a fakt, e

s ju dwie Polskie Loe – Wielkiej

eskiej Loy Francji, wspomniane

Prometea i Gaja Aetrna, interesujco

działajce (mdre deski, ciekawy, ory-

ginalny rytuał) – sprawia nam, starym

wolnomularzom, autentyczn satys-

fakcj.

a zakończenie wypada podzie-

lić się reeksjami. Chyba daje

si odczu, e maleje w społeczestwie

obskurantyzm w ocenie naszego ru-

chu. Wcielanie w ycie humanizmu,

masoskie idee uniwersalizmu staj

si przedmiotem szerszego zainte-

resowania, które w publikacjach in-

ternetowych staramy si uzupełnia.

Myl e powołanie Instytutu Sztuka

Królewska w Polsce wychodzi naprze-

ciw temu trendowi.

jednak kto ze starych działaczy

powiedział mi, e ideały wolno-

mularskie spełniły swoj wielk rol

w XVIII i XIX wieku, jako forpoczta

stara o rozszerzenie wolnoci i praw

człowieka, a obecnie społeczne zaan-

gaowanie, trosk o dobro wspólne

mona realizowa w dziesitkach par-

tii i organizacji społecznych. Niechaj

struktury wolnomularskie skupiaj

si na sprawach doskonalenia swoich

członków, pogłbianiu ich etycznych

postaw i wszechstronnym rozwoju

intelektualnym. Niechaj loe zamkn

swe podwoje dla wszelkich dyskusji

orzeczywistoci społecznej. Ja nie

mog akceptowa tej postawy zako-

rzenionej w ortodoksyjnej interpretacji

rytuałów pracy, zamykajcej moli-

wo ujawniania iprezentowania opinii

wolnomularzy, nawet w sali wilgotnej.

Oczywicie, niemoliwe jest uprawiane

polityki wbiecych pracach loy, ale

na poziomie Federacji podane jest

kształtowanie stanowiska wwanych

sprawach społecznych. Słuy temu

praktyka tzw. tematów rocznych,

przygotowywanych w formie desek

przez poszczególne loe, a ostatecznie

prezentowane na konwencie rocznym

Federacji celem ostatecznego zatwier-

dzenia treci iustalenia kierunku dal-

szego jej rozpowszechniania.

Dlatego bardzo na czasie było opubli-

kowanie w 50. numerze „Wolnomularza

Polskiego” bardzo mdrej deski, opra-

cowanej w loy Wolno Przywrócona

przez br. Kamila Racewicza, konsul-

towanej z prof. Albertem Hercekiem.

Myli, tezy i wnioski tam zawarte cał-

kowicie popieram, a jedn z nich po-

zwalam sobie zacytowa: „Izolowanie

wolnomularstwa od zaangaowania

społecznego, od dyskutowania najy-

wotniejszych problemów, jakimi yje

społeczestwo – pozbawia ruch wol-

nomularski najcenniejszych umysłów

współczesnoci oraz wielu jednostek

społecznie zaangaowanych”.

Wydaje mi si, e i ja w tym tek-

cie przypomniałem wiele pik-

nych sylwetek sióstr i braci społecznie

i patriotycznie zaangaowanych. Có

wic chciałbym na koniec powiedzie,

jakie przekaza polskim braciom prze-

słanie po 22 latach pracy w poszuki-

waniu zagubionego słowa?

Podajmy sobie ręce!

Dlaczego po piknych wielu latach

współpracy, wspólnych witojaskich

spotkaniach, pracach i dyskusjach, nie

ma wszystkich ogniw wponadobedien-

cyjnym łacuchu jednoci? Dlaczego

tym symbolem naszej szczerej łcz-

noci s tylko Spotkania pod akacją,

zinicjatywy brata Adama Wysockiego

i siostry Mirosława Dołgowskiej-Wy-

sockiej? Niechaj Braterstwo stanie si

autentycznym faktem, wyrazem naszej

serdecznej łcznoci i przyjani, a nie

czsto zawołaniem bez pokrycia!

Życzę tego nam wszystkim najgo-

ręcej, z całego serca!

Józef Ż., RYCERZ DOSH,

30 st.



......





W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

                   

















raz z nastaniem Oświecenia u wielu myślicieli pojawiła

się wiara w nieograniczony Postęp (miały go hamować

religijne zabobony) i panowanie Rozumu. Chociaż

odcinali się od tego, co uznawali za wsteczne czyli tradycyjnej

religii, to jednocześnie tkwili w pułapce życzeniowego myślenia.

Możemy ich usprawiedliwić, jeszcze przez cały XIXwiek, ana-

wet sporą część XX wieku chrześcijaństwo miało silną pozycję

wEuropie. Jednakże o ile możemy zrozumieć ówczesną „świecką

wiarę” w Postęp i Rozum (budowano nawet świątynie Rozumu),

to dzisiaj powinniśmy czerpać nauki z historii. Otóż ideologie

wodzą na pokuszenie, zastępując religię, przebierając się w

szaty nauki i mogą prowadzić ku zgubie zarówno wierzących,

jak iniewierzących. Pozostajemy wszak zawsze tylko ludźmi.

Zwrócił na to uwagę brytyjski myśliciel polityczny John N.

Gray w swej książce pt. „Black Mass”: Apocalyptic Religion

and the Death of Utopia (w polskim wyd. „Czarna Msza”).

Poddał on w niej krytyce Oświecenie jako kontynuację chrześci-

jańskiej eschatologii – wiary w apokalipsę i nadejście królestwa

niebieskiego – w nowym świeckim wydaniu. W jego opinii taką

apokalipsą może być rewolucja ancuska, czym bowiem były

polowania na kontrrewolucjonistów i terror jakobinów, jeśli nie

polityczną krucjatą? Jak bowiem z rąk Kościoła katolickiego ginęli

w Langwedocji albigensi, tak później w imię już nie Boga, lecz

I Republiki rozprawiono się z lojalnymi wobec ancient regime’u

chłopami w Wandei. A dążenia radykalnych hebertystów czy

„wściekłych”, którzy uważali, że zbudują nowe społeczeństwo

mordując duchowieństwo, arystokrację i zamożne warstwy burżu-

azji oraz przeprowadzając dechrystianizację? W chrześcijańskiej

apokalipsie stoczona ma być ostatnia walka między siłami Boga

i Szatana – w przypadku ideologii rewolucyjnych w rolę bogów,

mesjaszy czy kapłanów wcielali się przywódcy polityczni, partie

i dyktatorzy (rewolucjoniści chętnie uznają Chrystusa jako ich

protoplastę). Rolę antychrysta narzucano papieżowi, monarsze,

wrogiej klasie społecznej lub rasie. Ruchy totalitarne, zarówno

nazizm czy komunizm, nawet jeśli zawierały sojusz z religią, to

tylko taktyczny, by po swoim triume ostatecznie rozprawić się

z konkurencją.

Totalitaryzmy bowiem były utopijnymi projektami – z jednej

strony, jak komunizm, odrzucały Boga i kierowały się w stronę

materializmu; z drugiej, przypisywały ludzkiej woli wszechmoc

i chciały ufundować człowiekowi ziemski raj, wcześniej jednak

krwawo „oddzielając ziarna od plew”. Historia dość jasno po-

kazuje, że jak religie ze swoimi wzniosłymi hasłami mogły być

wykorzystywane do czynienia zła przez wiernych, tak i wzniosłe

idee głoszące prawa człowieka, równość lub wolność mogły nieść

bliźnim śmierć i terror także z rąk niewierzących.

Człowiek został sklasykowany jako Homo sapiens, czyli czło-

wiek rozumny. Od królestwa zwierząt odróżnia nas posiadanie

tego, co nazywamy samoświadomością, wolną wolą i rozumem.

Możemy powiedzieć, że tylko gatunkowi ludzkiemu udało się

osiągnąć tak wiele dzięki własnej ciekawości i pragnieniu od-

nalezienia prawdy. Nasz mózg jest sukcesem ewolucyjnym, ale

jest wiele „ale”. Archeolodzy, prowadząc badania, zauważyli,

że odkąd pojawił się na Ziemi człowiek współczesny, towa-

rzyszyły mu kulty religijne. Jak twierdzi prof. Jerzy Vetulani,

polski neurobiolog – jesteśmy nie tylko istotami społecznymi

irozumnymi, ale także jako jedyny gatunek religijnymi (zapra-

szam do odnalezienia w internecie wykładu, pt.„Neurobiologia

ireligia”)! Z jakiegoś powodu w drodze ewolucji ujawniła się

w nas skłonność do metazyki. Neurobiolodzy, ale i genetycy

potwierdzają, że każdy człowiek ma mniej lub bardziej roz-

winiętą tzw. duchowość. Po drugie tzw. neuroscience dowiodły

jednego – nasz mózg, nawet tak wysoko rozwinięty, nadal jest

tylko narzędziem służącym przetrwaniu gatunku. Jeśli człowiek

wyzdrowieje dzięki efektowi placebo, nie jest ważne, że było

to wprowadzenie w błąd chorego, ważny jest jego pozytywny

skutek. Organizm przeżył dzięki pożytecznemu kłamstwu

(może nim być przecież wiara w religijne cuda). Włoska neu-

rolożka Rita Levi-Montalcini przyznała, że wczłowieku kryje

się bestia – dominuje u nas wciąż pierwotna, mniej rozwinięta

ewolucyjnie część mózgu. To ona zawsze odpowiadała za nasz

instynkt przetrwania i mroczne uczynki, a żadna ludzka siła

jeszcze długo tego nie zmieni.

Trudno zrozumieć zaciekłość „apostołów ateizmu”, którzy

zapominają, że wytępienie wszystkich religii na świecie nie

zmieni natury człowieka. Religia stała się świeckim „szatanem”,

z którym walczą (często wzbudzającym ich nienawiść). Nie

zlikwidują w ten sposób zła i nie uczynią świata królestwem

nie-Boskim. Fanatyzm jednych nie może być odpowiedzią

na fanatyzm drugich, a przecież Singapur będący tyglem

religii (buddyzm, hinduizm, islam, chrześcijaństwo, ateizm)

inarodowości jest dowodem na to, że możemy bez względu na

różnice światopoglądowe szanować się i budować pokojowe

społeczeństwo. Pamiętać należy przy tym, że państwo musi

zachowywać świecki charakter i wszystkich swoich obywateli

traktować równorzędnie i sprawiedliwie. #

Ateizm, ideologiA, mózg

A r I E l M . r A s h E d

36               

iedy na niebie dogasaj blaski słoca, z ziemi wy-

nurza si zmierzch. Zmierzch – wielka armia nocy

o tysicach niewidzialnych kolumn i miliardach

ołnierzy. Potna armia, która od niepamitnych czasów

pasuje si ze wiatłem, pierzcha kadego poranku, zwycia

kadego wieczora, panuje od zachodu do wschodu słoca,

a w dzie, rozbita, chowa si po kryjówkach i czeka.

Czeka w górskich przepaciach i miejskich piwnicach,

wgszczu lasu i w głbi ciemnych jezior. Czeka, kryjc si

w przedwiecznych jaskiniach ziemi, w kopalniach, po ro-

wach, w ktach domów, w załamkach murów. Rozproszona

i na pozór nieobecna, wypełnia jednak wszystkie skrytki.

Jest w kadej szczelinie kory drzew, w fałdach ludzkiego

odzienia, ley pod najmniejszym ziarnem piasku, czepia

si najcieszej nici pajczej i czeka. Wypłoszona z jednego

miejsca, w okamgnieniu przenosi si na inne, korzystajc

z lada sposobnoci, aby powróci tam, skd j wygnano,

wedrze si na nie zajte stanowiska i zala ziemi.

Kiedy ganie słoce, armia zmroków gstymi szeregami

wysuwa si ze swych ucieczek, cicha i ostrona. Zapełnia

korytarze domów, sienie i le owiecone schody; spod szaf

i stołów wypełzuje na rodek pokoju i obsiada ranki; przez

luy piwnic i szyby okien wysuwa si na ulice, wgłuchym

milczeniu szturmuje ciany i dachy i zaczajona na szczytach,

cierpliwie czeka, a na zachodzie zbledn róowe obłoki.

Jeszcze chwilka i nagle zerwie si olbrzymi wybuch ciem-

noci sigajcej od ziemi do nieba. Zwierzta skryj si po

legowiskach, człowiek ucieknie do domu; ycie, jak rolina

bez wody, skurczy si i pocznie usycha. Barwy ikształty

rozpłyn si w nicestwie; trwoga, błd i wystpek obejm

panowanie nad wiatem.

W takiej chwili na pustoszejcych ulicach Warszawy

ukazuje si dziwna posta ludzka, z drobnym płomykiem

nad głow. Szybko biegnie przez chodnik, jakby j cigały

ciemnoci, przy kadej latarni zatrzymuje si na mgnienie

i roznieciwszy wesołe wiatło, znika jak cie.

I tak kadego dnia w roku. Czy na polach wiosna dyszy

zapachem kwiatów, czy sroy si lipcowa burza, czy rozhu-

kane na ulicach jesienne wichry miotaj tumanami kurzu,

czy w powietrzu kłbi si zimowe niegi – on zawsze, skoro

tylko nadejdzie wieczór, ze swym płomykiem przebiega

miejskie chodniki, roznieca wiatło, a potem znika jak cie.

Skd si ty bierzesz, człowieku, i gdzie kryjesz si, e

nie znamy twoich rysów ani słyszymy głosu? Czy masz ty

on albo matk, która czeka twego powrotu? Albo dzieci,

które, pozostawiwszy w kcie twoj latark, wdzieraj ci

si na kolana i obejmuj ci za szyj? Czy ty masz przyja-

ciół, którym opowiadasz swoje pociechy i zgryzoty, albo

cho znajomych, z którymi mógłby porozmawia bodaj

o codziennych zdarzeniach?

Czy ty w ogóle posiadasz jaki dom, w którym by ci

znale mona? imi, którym mona by ciebie zawoła?

potrzeby i uczucia, które by ci robiły takim jak my czło-

wiekiem? Czyli te jeste naprawd istot bezkształtn,

milczc i nieujt, co ukazuje si tylko o zmroku, roznieca

wiatło, a potem znika jak cie?

Odpowiedziano mi, e jest to naprawd człowiek, ana-

wet dano jego adres. Poszedłem do wskazanego domu

izapytałem stróa:

- Czy u was mieszka ten, co zapala latarnie po ulicach?

- U nas.

- A gdzie?

- W tamtej komórce.

Komórka była zamknita. Spojrzałem przez okno, alem

tylko zobaczył tapczan przy cianie, a obok niego na wy-

sokim kiju latark. Latarnika nie było

- Powiedz mi przynajmniej, jak on wyglda?

- Kto go tam wie – odparł stró wzruszajc ramionami.

- Sam go nawet dobrze nie znam – dodał – bo po dniu

nigdy w izbie nie siedzi.

W pół roku przyszedłem drugi raz.

- A dzi nie ma w domu latarnika?

- Oho! – rzekł stró – nie ma i nie bdzie. Wczoraj go

pochowali. Umarł. Stró zamylił si. Zapytawszy o kilka

szczegółów, pojechałem na cmentarz.

- Pokacie mi, grabarzu, gdzie tu wczoraj pochowano la-

tarnika?

- Latarnika?... – powtórzył. – Kto go tam wie! Trzydziestu

pasaerów było wczoraj.

- Ale on pochowany w oddziale najuboszych.

- Takich zwaliło si dwudziestu piciu.

- Ale on leał w niemalowanej trumnie.

- Takich zwieli szesnacie.

Tym sposobem nie poznałem ani twarzy, ani nazwiska, ani

nawet nie widziałem jego grobu. I został tym po mierci,

czym był za ycia: istot widzialn tylko o zmroku, niem

i niepochwytn jak cie.

W pomroce ycia, gdzie po omacku błdzi nieszczs-

ny rodzaj ludzki, gdzie jedni rozbijaj si o zawady, inni

spadaj w otchła, a pewnej drogi nikt nie zna, gdzie na

skrpowanego przesdami człowieka poluje zły przypa-

dek, ndza inienawi – po ciemnych manowcach ycia

równie uwijaj si latarnicy. Kady niesie drobny płomyk

nad głow, kady na swojej ciece roznieca wiatło, yje

niepoznany, trudzi si nieoceniony, a potem znika jak

cie... #



b o l e s Ł A W P r u s

                                   

W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

              

pozycja dnia i nocy, a przede

wszystkim kontrast wiatła

iciemnoci s dla wolnomu-

larstwa pierwsz i absolutnie podsta-

wow par symboli. Kiedy mieszka-

łem w Warszawie, w ciepłe jesienne

wieczory bardzo lubiłem spacerowa

razem z Monik wzdłu ogrodzenia

parku w Łazienkach Królewskich.

Spowite mrokiem ulice rozwietlały

ognie gazowych retrolatarni, tworzc

niezapomniany nastrój przypominaj-

cy obrazy starej Warszawy, jakie znamy

z płócien i rysunków: Władysława

Podkowiskiego, Xawerego Pilaiego

czy Józefa Ejsmonda.

Pierwsze gazowe owietlenie w gu-

bernialnej Warszawie zainstalowano

wzdłu Traktu Królewskiego pod

koniec grudnia 1856 roku. „Kurier

Warszawski” z dnia 28 grudnia 1856

r. tak opisał inauguracj owietlenia

głównej ulicy miasta: „Tysice osób

przechodziło tłumnie po chodnikach,

przypatrujc si temu jeszcze jednemu

wicej przedsiwziciu, jakie uwie-

czyło rok biecy, z tak korzyci

dla mieszkaców, z tak ozdob dla

miasta. Przeliczne, czyste i srebrzy-

ste wiatło rozlewało tak nocny blask

naokoło, e ponad ulicami, którymi

przebiegały zapalone promienie gazu,

najjaniejsza biła łuna, jakby od jakie-

go poaru”. Ju pod koniec XIX wieku

owietlenie gazowe było stopniowo

zastpowane elektrycznym. Bolesław

Prus pisał w 1897 roku: „Nareszcie de-

mon elektryczny stał si na tyle tanim,

e o posiadaniu go mogła pomyle

nawet uboga Warszawa”.

Siostry i Bracia, zapraszam Was dzi

w podró ulicami Warszawy, takiej,

jak widział j Bolesław Prus. Odb-

dziemy razem symboliczn wypraw

w czasie, podczas której przewodni-

kiem bdzie wybitny polski pisarz

pozytywista, a uliczne gazowe latarnie

stanowi bd punkty orientacyjne na

mapie naszej podróy.

Kiedy nad miastem nastał wieczór:

„na pustoszejcych ulicach Warsza-

wy ukazuje si dziwna posta ludzka,

z drobnym płomykiem nad głow.

Szybko biegnie przez chodnik, jakby j

cigały ciemnoci, przy kadej latarni

zatrzymuje si na mgnienie i roznie-

ciwszy wesołe wiatło, znika jak cie.

I tak kadego dnia w roku. Czy na

polach wiosna dyszy zapachem kwia-

tów, czy sroy si lipcowa burza, czy

rozhukane na ulicach jesienne wichry

miotaj tumanami kurzu, czy w po-

wietrzu kłbi si zimowe niegi – on

zawsze, skoro tylko nadejdzie wie-

czór, ze swym płomykiem przebiega

miejskie chodniki, roznieca wiatło,

a potem znika jak cie.

Skd si ty bierzesz człowieku,

igdzie kryjesz si, e nie znamy two-

ich rysów ani słyszymy głosu? Czy

masz ty on albo matk, która czeka

twego powrotu? Albo dzieci, które

pozostawiwszy w kcie twoj latark

wdzieraj ci si na kolana i obejmuj

ci za szyj? Czy ty masz przyjaciół,

którym opowiadasz swoje pociechy i

zgryzoty, albo cho znajomych, zktó-

rymi mógłby porozmawia bodaj

ocodziennych zdarzeniach?

Czy ty w ogóle posiadasz jaki dom,

w którym by ci znale mona? Imi,

którym mona by ciebie zwoła? Po-

trzeby i uczucia, które by ci robiły

takim, jak my człowiekiem? Czyli te

jeste naprawd istot bezkształtn,

milczc i nieujt, co ukazuje si tyl-

ko o zmroku, roznieca wiatło, apotem

znika jak cie?

Opowiedziano mi, e jest to napraw-

d człowiek, a nawet dano jego adres.

Poszedłem do wskazanego domu iza-

pytałem stróa:

- Czy u was mieszka ten, co zapala

latarnie po ulicach?

- U nas.

- A gdzie?

- W tamtej komórce.

Komórka była zamknita. Spojrza-

łem prze okno, alem tylko zobaczył

tapczan przy cianie, a obok niego

na wysokim kiju latark. Latarnika

nie było.

- Powiedz mi przynamniej, jak

on wyglda?

- Kto go tam wie! – odparł stró,

wzruszajc ramionami. – Sam go na-

wet nie znam – dodał – bo po dniu

nigdy w izbie nie siedzi.

W pół roku przyszedłem drugi raz.

- A dzi nie ma w domu latarnika?

- Oho! – rzekł stró – nie ma i nie

Mały Książę przyjrzał się Latarnikowi i poczuł sympatię dla

tego człowieka (…). „Tym człowiekiem pogardzaliby wszyscy,

i Król, i Próżny, i Pijak, i Bankier. Mimo to on jeden nie wydaje

mi się śmieszny. A to prawdopodobnie dlatego,

że nie zajmuje się tylko sobą.”

(Antoine de Saint-Exupéry)



                                   

38               

bdzie. Wczoraj go pochowali. Umarł.

Stró zamylił si.

Zapytawszy o kilka szczegółów, po-

jechałem na cmentarz.

- Pokacie mi grabarzu, gdzie tu

wczoraj pochowano latarnika?

- Latarnika?... – powtórzył. – Kto

go tam wie. Trzydziestu pasaerów

było wczoraj.

- Ale on pochowany w oddziale na-

juboszych.

- Takich zwaliło si dwudziestu pi-

ciu.

- Ale on leał w niemalowanej trum-

nie.

- Takich zwieli szesnacie.

Tym sposobem nie poznałem ani

twarzy, ani nazwiska, Ani nawet nie

widziałem jego grobu. I został tym

po mierci, czym był za ycia: isto-

t, widzialn tylko o zmroku, niem

iniepochwytn, jak cie.

W pomroce ycia, gdzie po oma-

cku błdzi rodzaj ludzki, gdzie jedni

rozbijaj si o zawady, inni spadaj

wotchła, a pewnej drogi nikt nie

zna gdzie na skrpowanego przes-

dami człowieka poluje zły przypa-

dek ndza i nienawi – po ciemnych

manowcach ycia równie uwijaj si

latarnicy. Kady niesie drobny płomyk

nad głow, kady na swojej ciece

roznieca wiatło, yje niepoznany,

trudzi si nieoceniony, a potem znika,

jak cie…”.

Odczytawszy fragment noweli

Prusa w perspektywie wolnomular-

skiej rzeczywistoci, odnajdujemy

we fragmencie pozytywistycznej

prozy liczne analogie. Niekształtny

i milczcy latarnik jest amorczny

niczym nieociosany kamie, zupełnie

tak jak ucze wolnomularski, który

na mocy inicjacji otrzymał wiatło

i pokonał ciemnoci. Kady mason,

bez wzgldu na posiadany stopie,

pomny swojej inicjacji, wierny złoo-

nej przysidze, jako człowiek wolny

od przesdów, ma obowizek chroni

wietlisty dar i przekazywa go dalej.

ycie pokazuje, e nie jest to wcale

zadanie łatwe. Chcc wnie w wiat

profaski wicej wiatła, naraamy si

na niezrozumienie, odrzucenie, pogar-

d i niewdziczno. Wielu młodym

Uczennicom i Uczniom wyda si to

nierealne, wszak cigle jeszcze prze-

ywacie pozytywne emocje: eufori,

fascynacj, zachwyt, dum tak wielk,

e chcielibycie oswoim szczciu

powiedzie krewnym, znajomym, na-

pisa o tym na blogu itp. Przysiga

nakłada obowizek milczenia, acnota

pokory nakazuje nie aszowa si wol-

nomularsk przynalenoci.

Siostry i Bracia, za moment nasz

Warsztat zakoczy intensywne kil-

kudniowe prace i przyjdzie nam wra-

ca do domu, rodziny, do naszych

codziennych zaj i ról społecznych.

Za drzwiami na Zachodzie wityni

panuj ciemnoci wiata profanów.

Nadeszła pora, by zabra swój promyk

wiatła i zanie go tam, gdzie panuje

egoizm, głupota, kult pienidza i kon-

sumpcyjny styl ycia, nietolerancja,

niewraliwo na bied, cierpienie,

odrzucenie i wykluczenie.

W drog, Wolnomularki i Wolnomu-

larze! Odwagi, Latarnicy XXI wieku!

Powiedziałem

P... M...

Wygłoszona dn. 30 września 2012

na pracach Sz... L... Witelon na

Wsch... Warszawy

Autor graki - Andrzej Msianis - www.masianis.pl

W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

               



ortal Fronda.pl zamiecił wywiad ze znanym badaczem wolnomularstwa dr. Norbertem Wójtowiczem.

Z panem Norbertem znamy si od lat kilkunastu. Spotykał si z nami od lat 90. u nas na Nowym wiecie

i rozmawiał z mem o masonerii. Z rk na sercu mog powiedzie, e dla dr. Wójtowicza było to zawsze i nie-

zmiennie zainteresowanie naukowca. Sam studiował teologi, nie ukrywał przed nami, e idee masoskie nie s jego

ideami, ale robił to w sposób przyjty wród ludzi kulturalnych na całym wiecie. I włanie za ten obiektywizm, za

dociekliwo badacza, umiarkowanie sdów dostał w 2005 r. od „Wolnomularza Polskiego” nagrod w postaci Złotego

Pióra. Bardzo podoba nam si tytuł wywiadu. Pan Norbert sugeruje, aby nie walczy na cepy czy kłonice, lecz wybra

szermierk kropidłem. Czemu nie? Mog by powicon masonk. Umawiałam si nawet z Nim ostatnio na głbok

rozmow teologa z masonk, doktorem nauk politycznych, tak, abymy znaleli punkty wspólne nas łczce. Jeden

jest: i on, i ja jestemy ludmi dobrej woli. To dobry punkt wyjcia. Mirosława Dołęgowska-Wysocka

Episkopat w Paragwaju zajął stanowisko w sprawie

masonerii. Widzi w niej, jak i w sektach, przeszkodę

dla ewangelizacji w tym kraju. Czy masoneria jest

dziś szkodliwa dla katolików?

Jeli przyjmiemy, e wolnomularstwo jest nurtem religijno

-lozocznym, gdzie jest pewna koncepcja wiata i abso-

lutu i koncepcje te s niezgodne choby z chrzecijask

wizj Boga, to rzeczywicie masoneria stanowi zagroenie































z .



                                   

40                

dla Kocioła. Niektórzy porównuj wolnomularstwo do

religii, cho ona w cisłym tego słowa znaczeniu ni nie

jest. Nawet jeli nie jest religi, to z jej strony działanie

ofensywne, samo propagowanie odmiennych systemów

wiatopogldowych moe ju wiza si z rozmywaniem

pewnych wartoci, o których naucza Kociół.

Biskupi paragwajscy piszą: „Masoneria nie

uznaje boskości Jezusa Chrystusa i proponuje

mieszaninę lozoi i lantropii sprzeczną

zchrześcijańską wiarą”.

Ale co to znaczy, e nie uznaje ona boskoci Jezusa Chry-

stusa? To zdanie mona interpretowa w dwojaki sposób...

Dla niektórych sformułowanie takie mogłoby oznacza, e

masoneria wyranie zaprzecza boskoci. Kto inny mógłby

natomiast odczyta to jako efekt braku zainteresowania

przez masonów osob Jezusa Chrystusa. Który z tych

dwóch punktów widzenia przyjmuje Pan jako podstaw

do dalszych rozwaa?

Jezus nie jest dla masonów Bogiem jedynym, nie stoi

w centrum, nie oddaje mu się chwały.

Ok. Ale podkrelajc, e „Jezus nie jest dla masonów

Bogiem jedynym, nie stoi w centrum, nie oddaje mu si

chwały”, musielibymy zauway, e nie jest to tylko i wy-

łcznie domen masonerii. Tu jednak pojawia si pytanie,

czy pojmowane w ten sposób nieuznawanie boskoci jest

tosame z jej zaprzeczeniem? Wszak np. Polski Zwizek

Filatelistów te nie uznaje boskoci Jezusa. Nie stoi On

w centrum ich zainteresowa. Nikt jednak nie ma do

jego członków o to pretensji. Dlaczego? Ano dlatego, e

tego rodzaju oczekiwania byłyby zasadne w stosunku do

religii chrzecijaskiej, ale na pewno nie moemy tego

oczekiwa wszystkich form stowarzyszania si. Masoneria

bywa czasem przez niektórych autorów kojarzona z religi

czy swoistym Kociołem. Ale jest to pewne uproszczenie.

Raz jeszcze podkrelam, e jest to pewien nurt religijno-

lozoczny, ale nie religia w cisłym tego słowa znaczeniu.

Filateliści nie są jednak towarzystwem religijno-

lozocznym. Nie mają swoich rytów, nie tają

swojej przynależności. Czy można powiedzieć, że

masoneria zwalcza Kościół?

Nie sposób jednoznacznie odpowiedzie na to pytanie.

S tacy wolnomularze, którzy do ostro wypowiadaj

si przeciw Kociołowi, ale s równie tacy, którzy takich

działa nie podejmuj. Masoneria rozwijajca si w krajach

anglosaskich daje nam szereg dowodów na koegzystencj

kociołów chrzecijaskich i obediencji wolnomularskich,

wystarczy spojrze licznych duchownych protestanckich

funkcjonujcych w loach.

W Kościele katolickim jest to nie do pogodzenia.

Masoneria i katolicyzm idą zupełnie

innymi drogami.

Tak, dla Kocioła katolickiego sprawa jest jednoznaczna.

Nie mona by jednoczenie katolikiem i wolnomularzem.

I jest to zasada generalna, niezalenie od istniejcego

wwolnomularstwie zrónicowania. W ostatnich wypowie-

dziach Stolicy Apostolskiej jest to równie podkrelane.

Argumentem za tym zakazem nie jest stwierdzenie, e

masoni prowadz aktywn agresywn polityk przeciw

Kociołowi. Argumentem jest równie to, e s to dwa

wiatopogldy nie do pogodzenia. W tej sytuacji nie mona

by jednoczenie katolikiem i wolnomularzem, podobnie

jak nie mona by równoczenie katolikiem i muzułmani-

nem, katolikiem i buddyst itd.

Masoneria jest dziś na tyle silna, że realnie

szkodzi Kościołowi?

Czy szkodzi? Tak jak wspomniałem, w obrbie masonerii

jest wiele nurtów. Z reguły problemem nie jest dzi jaka

szczególna agresywno w stosunku do Kocioła. Problem

tkwi w czym innym. Jeli prezentowana w wypowiedziach

wolnomularzy wizja Boga jest inna ni ta, z któr mamy

do czynienia w chrzecijastwie (czy w szczególnoci

wkatolicyzmie), to propagowanie takiej wizji mona

odebra jako zagroenie. Fakt, e wród wolnomularzy

s nauczyciele, wykładowcy wyszych uczelni czy wycho-

wawcy – rodzi to okrelone nastpstwa. To oni kształtuj

kolejne pokolenia młodych ludzi, pokazujc im swoj

wizj wiata, ich uczniowie mog mie potem poprzez to

wykrzywion optyk. To jest zagroenie.

Kościół w Polsce powinien zabierać głos

wtej sprawie?

To wynika z misji Kocioła. Dlaczego wic ma milcze?

Prosz mi poda chocia jeden powód, dlaczego Kociół ma

nie zabiera głosu w sprawach, które s zwizane zreligi.

Ja takich powodów nie dostrzegam.

Jeśli polscy biskupi zabraliby głos, liberalne media

zaraz by ich ośmieszyły, że to spiskowa teoria

dziejów, że tropią masonów itd. Biskupi paragwajscy

przestrzegają np., aby nie posyłać katolickich dzieci

do masońskich szkół. Jak być tu skutecznym?

Naley postrzega zagroenia istniejce we współczesnym

wiecie, nie lekceway ich, ale te nie demonizowa ponad

miar. Masoneria moe dla katolików stanowi pewne zagro-

enie. Naley o tym mówi, tak jak i o innych zagroeniach.

Demonizowanie nie jest dobre ani postrzeganie wiata przez

pryzmat wszechobecnej masonerii, która swoimi mackami

opasuje cał ziemi. Wprawdzie zawsze mona wzi maczug

i macha ni na olep, ale miejmy wiadomo, e czsto nic

z tego nie wynika, a poprzez takie działanie tylko stajemy si

mieszni. Istnieje te inna metoda. Zamiast wali na olep,

mona stara si na wzór szermierza zadawa precyzyjne

pchnicia. Tak naley przyglda si konkretnym proble-

mom i tak naley stara si zwalcza istniejce zagroenia.

To powinna by bardziej szermierka kropidłem.

W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

               

Na jakim polu, pana zdaniem, masoneria w Polsce

jest dziś najbardziej skuteczna ze swoim przekazem?

Edukacja, media, polityka?

W USA masoneria jest organizacj masow, w Polsce

z załoenia jest bardziej elitarna. Te elity w jaki sposób

kształtuj mylenie szerszych rzesz. Wspomniałem o edu-

kacji, bo jest to bezporednie działanie. Media pewnie

te, cho nie kojarz zbyt wielu czynnych dziennikarzy,

o których wiadomo, e s w strukturach wolnomularzy.

Nikt się też się tym jakoś specjalnie nie obnosi.

A w polityce? Ma pan przecież swój „ltr” badacza.

Nie ma Pan w Polsce wielu czynnych polityków, którzy

by si przyznawali do bycia wolnomularzami. Mało kto

obnosi si dzi z tak przynalenoci. Skoro jednak wiemy,

e w przeszłoci równie ten wiatek był reprezentowany

w loach, to dlaczego mielibymy zakłada, e dzi takie

zwizki z lo nagle si uciły. Politycy bywali w loach,

wic pewnie s w nich równie dzisiaj. Co istotne, patrzc

na pogmatwane losy wolnomularstwa, zauwaymy, e byli

tam tacy ludzie, jak Aleksander Małachowski, Jan Olszew-

ski czy Bronisław Wildstein. Barwy polityczne tych osób

były wic bardzo zrónicowane. A jak jest dzisiaj? Kiedy

pewnie o tym usłyszymy...

Rozmawiał Jarosław Wróblewski





hp://www.onda.pl/a/kosciol-a-masoneria-to-powinna

-byc-szermierka-kropidlem,23689.html



Profesor wciska jakieś banialuki. Wiedze o masonerii

zapewne czerpie z „Wolnomularza Polskiego”. Żal! Proszę

pogrzebać w necie, panie profesorze, zwłaszcza pod hasłem

„illuminati”.



Bezwartościowy artykuł, wybielający masonów i przedsta-

wiający ich jako nieszkodliwych dziwaków. Przeczytajcie

Krajskiego „Masoneria polska 2012”, gdzie jest naukowe

pokazanie tego zła. Tu mamy bla, bla, bla.



Oczywiście, że masoneria nie szkodzi Kościołowi! Jak mogła-

by szkodzić własnej organizacji, która jest najskuteczniejszym

sposobem przekonania najzajadlejszych wrogów masonerii

do wolnomularstwa? Ustawili sie w Kościele, usadowili ele-

gancko i pod płaszczykiem ekumenizmu oraz Vaticanum II

promują wolnomularstwo wśród wiernych, którzy myślą, że

wspierając Vat. II, stoją twardo przy Kościele i w Kościele ido

tego są antymasońscy. Przecież Kościół to najlepszy środek

rozpleniania wolnomularstwa! A Profesor z artykułu to gada,

jakby miał pod marynarką fartuszek. Kościół kiedyś nauczał,

że masoneria to hierarchiczny Kościół szatana, w którym

oddaje mu się cześć. Że prawdziwym bogiem masonerii jest

tylko i wyłącznie Lucyfer. Do dziś obowiązuje ekskomunika

na katolików przystających do organizacji masońskich. No, ale

dla takich, co się boją ekskomuniki, mamy Vat. II, ekumenizm,

nowinki, błogosławieństwa par pedalskich... Niech sobie też

pobędą masonami, choćby wbrew własnej woli.



Św. MAKSYMILAN KOLBE widział zagrożenie ze strony

masonerii i sięgnijcie po Jego zdanie na ten temat. Lat temu

kilka byłam w Kanadzie ...samochody masonów

oznaczone są ich symbolem, zawsze przyciągali ludzi

BOGATYCH i wpływających na losy świata, też bogate

media. Nie będę odnosić się do lekkich i bez wiedzy wte-

macie komentarzy.



Frondo! Co to ma znaczyć? Kto wpuścił tu tego profesora?

Masoneria jest i zawsze była wrogiem Kościoła. Koniec

ibez dyskusji.



Masoneria to ogon szatana! Słowa św. Maksymiliana Kolbe.



Artur Leśnodorski, gdyby nie kilku masonów, prawdopodobnie

nie mówiłbyś dziś po polsku. Takie to było zagrożenie, że ruch

patriotyczny rodził się wokół Dąbrowskiego, Karaszewicza

-Tokarzewskiego czy Śmigłego bądź Sikorskiego. Korczak

pomagał dzieciom. Bonapertemu też coś zawdzięczamy. Nie

wspominając o Kościuszce. Może właśnie dlatego masoneria

w większości praworządnych krajów nie jest penalizowana.

Zagrożenie, które jest, dotyczy sfery duchowej i Zbawienia, a nie

państwowości. Przynajmniej jeśli chodzi o tzw. loże narodowe.

Musisz się dokształcić u podstaw, jeśli chcesz skutecznie kryty-

kować. To nie atak, to sugestia. Wójtowicz jest prawdziwym

naukowcem, który bada za i przeciw, a nie zakłada „a priori”,

przeciw, bo tak jest wygodnie z punktu widzenia określonych

środowisk, jak np. mogłaby to czynić GW. To czyni z niego

wiarygodnego naukowca, który, jeśli mówi o zagrożeniach, to

dokładnie je wskazuje i uzasadnia, a nie czyni z tego religię,

„bo to jest złe, bo tak”. Masoneria zrobiła kiedyś wiele dobrego

dla Polski, ale to są już dawne czasy. Dziś zbyt mało mówi się

oroli Kościoła i na nim się należy skupić. #



                                   

42            

ego rodzicami byli bałtycki Nie-

miec Wilhelm Berthold Schwarz

i bawarska Serbka Maria Bostu-

nicz. Takie włanie oryginalne po-

chodzenie sprawiło, e kontakty mło-

dego Grigorija z niemczyzn zawsze

były ywe. Po ukoczeniu studiów

prawniczych na Cesarskim Uniwer-

sytecie w. Włodzimierza w Kijowie

został dziennikarzem i krytykiem te-

atralnym. W 1910 r. z sukcesem zajł

si wydawaniem własnej gazety „Der

Süd Kopeken”, która ukazywała si

do wojny, do dobrze wpisujc si

w zapotrzebowanie rynku. Było to

tanie apolityczne pismo przekazu-

jce najnowsze plotki i uzupełnione

sentymentalnymi powieciami w od-

cinkach.

ybuch I wojny zastał go w ba-

warskim Bad Kissingen, gdzie

został internowany i skd deportowa-

no go do Rosji. W zwizku z narasta-

niem antyniemieckich nastrojów w

1915 r., zrusykował swoje nazwisko,

wystpujc od tej pory jako Grigorij

Wasiliewicz Bostunicz. Przez nastp-

ne lata wykładał histori literatury i

teatru w instytucie teatralnym Łysenki,

tworzc równoczenie sztuki teatral-

ne, opowiadania i farsy. Wybuchłe w

1917 r. rewolucj lutow, a nastpnie

padziernikow, traktował jako efekt

„wiatowego spisku ydowsko-ma-

soskiego”. Brał czynny udział w walce

z bolszewikami, aprzedostawszy si

na tereny zajmowane przez białych,

został agitatorem wsłubie generałów

Antona Iwanowicza Denikina, a nastp-

nie Piotra Nikołajewicza Wrangla. W

listopadzie 1920 r. z ocalałymi kadrami

wojsk białych ewakuował si z Krymu

do Gallipoli, skd nastpnie przeniósł

si do Bułgarii i Serbii.









d r n o r b e r t W ó j t o W i c z















W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

           

ak zauwaał, charakteryzujc Bostu-

nicza, Nicholas Goodrick-Clarke:

„bezporednie dowiadczenie rewo-

lucji nadało jego myli zjadliwie anty-

bolszewicki charakter połczony z nie-

złomn wiar w ydowsk konspiracj

wiatow”. Jeszcze w czasie pobytu

na Bałkanach w 1921 r. opublikował

on ksik Масонство и русская

революция. Правда мистическая

иправда реальная. Po raz pierwszy

zostały w niej wyraone jego przemy-

lenia na temat „wiatowego spisku

ydowsko-masoskiego”. Po wyjedzie

w 1922 r. do Niemiec jego działalno

na tej płaszczynie od samego poczt-

ku uległa nasileniu. Tak w Serbii, jak i

w Niemczech wkładał wiele wysiłku

w propagowanie Protokołów Mędrców

Syjonu i głosił wykłady powicone

wiatowemu spiskowi. W 1923 r. na-

pisał seri artykułów powiconych

wojnie domowej w Rosji, obwiniajc

za wszelkie zło z ni zwizane ydów

i masonów. W tym okresie Bostunicz

dokonał równie znaczcych zmian

w swoim yciu osobistym. W 1924

r. został naturalizowany i formalnie

zmienił nazwisko na dwuczłonowe

Schwartz-Bostunitch, a rok póniej

oenił si z Fried Wol.

d wczesnych lat Bostunicz był

pod silnym wpływem nurtów

mistycznych, teozoi, antropozoi

iariozoi. W trakcie pobytu na emi-

gracji wspominał o majcych miej-

sce w latach 1917-1918 na Kaukazie

spotkaniach z jakim nauczycielem,

który przez niektórych autorów

identykowany jest jako grecko-or-

miaski mistyk Georgij Iwanowicz

Gurdijew. Jeszcze w 1919 r. Bo-

stunicz był członkiem Towarzystwa

Teozocznego wKijowie, a nastpnie

zwizał si zbułgarskimi teozofami.

WNiemczech zetknł si z ruchem

antropozoicznym, za w 1923 r. poznał

Rudolfa Steinera i przez najblisze

lata pozostawał w krgu jego myli

inauczania. Zmiana nastpiła w 1929

r., kiedy to oskarył zwolenników

Steinera o pomocnictwo ydowskim

konspiratorom i zwrócił si przeciwko

antropozofom. Konsekwencj tego

było opublikowanie w 1930 r. pra-

cy Doktor Steiner, ein Schwindler wie

keiner ein Kapitel über Anthropolo-

gie und die geistige Verwirrungsarbeit

der Falschen Propheten. Pod koniec

lat 20. zwizał si z Towarzystwem

Ariozocznym, na potrzeby którego

wystpował jako ekspert w sprawie

sił tajemnych i ponadnarodowych.

W latach 30. był jednym z autorów

powstałego na bazie teozocznego

„Zum Licht” hanowerskiego perio-

dyku „Asgard”, majcego w podtytule

znamienny dopisek „Kampla für

die Göer der Heimat” („Pismo wal-

czce za bogów ojczyzny”).

eszcze w 1923 r. Bostunicz został

mówc partii nazistowskiej w Ba-

warii, a nastpnie brał czynny udział w

wielu spotkaniach partii nazistowskiej,

gdzie spotkał m.in. Adolfa Hitlera,

Maxa Erwina von Scheubner-Rich-

tera, Heinricha Himmlera i Alfreda

Rosenberga. W tym czasie pracował

w agencji informacyjnej „Weltdienst”

Rosenberga, a od 1925 publikował

wnajwaniejszej (mona by rzecz

wrcz agowej) nazistowskiej gazecie

„Völkischer Beobachter”. W 1926 wy-

stpił na konferencji NSDAP w Mo-

nachium, a rok póniej otrzymał tytuł

„Reichsredner der NSDAP”. Prowadził

oywion działalno agitacyjn, je-

dc po całym kraju i wygłaszajc dla

członków partii odczyty powicone

ydostwu, masonerii, okultyzmowi i

spiskom. Dziki wsparciu nansowe-

mu partii wydawał kolejne ksiki po-

wicone tej problematyce. Opus mag-

num – Die Freimaurerei. Ihr Ursprung,

ihre Geheimnisse, ihr Wirken (1928),

Die Bolschewisierung der Welt (1929),

Jüdischer Imperialismus − 3000 Jahre

hebräischer Schleichwege zur Erlan-

gung der Weltherrscha (1935) iJude

und Weib eorie und die Praxis des

jüdischen Vampyrismus, der Ausbeu-

tung u.Verseuchung der Wirtsvölker

(1939). W 1931 r. został członkiem

partii nazistowskiej, a nastpnie wst-

pił do SS. Od kwietnia do padziernika

1935 r. był kierownikiem oddziału

„Wolnomularstwo” V wydziały SD

ikuratorem muzeum masonerii w Ber-

linie. Na potrzeby SD przygotował

szereg wewntrznych analiz, raportów

i memorandów, wktórych wskazy-

wał na złowrog rol masonerii, ale

równie antropozoi i teozoi, nie

wspominajc o swoim wczeniejszym

zaangaowaniu w te nurty. Wkrótce

został odwołany na wniosek Rein-

harda Heydricha, który wykazał jego

                                   

44         

niekompetencj. Wyran niech

do obsesyjnych pogldów Schwarz-

Bostunitscha mona zauway nawet

raporcie wewntrznym SD z 3 listo-

pada 1938 r., w którym Hans Richter

dokonał zjadliwie krytycznej analizy

ksiki Die Freimaurerei. Wskazywał

on, e ksika ta jest pełna błdów i

fałszu, co moe wprowadza odbior-

ców w błd i jest wrcz

niebezpieczne. Mimo

tego w 1942 r.,

wuznaniu jego

pracy na temat

j u da i z m u

imasonerii,

Schwartz-

Bostunitsch

otrzymał

tytuł Ho-

norowego

Prof eso ra

SS. W listopa-

dzie 1944 r., na

skutek osobistej re-

komendacji Heinricha

Himmlera, otrzymał stopie

SS-Standartenführera.

Pod koniec wojny przez pewien czas

przebywał na zamku Erdmannsdorf

(Mysłakowice) na lsku, lecz wobec

zbliajcej si ofensywy Armii Czer-

wonej zbiegł na tereny zachodnich

Niemiec. W 1945 r. 62-letni wów-

czas SS-Standartenführer Gregor

Schwartz-Bostunitsch miał zosta

aresztowany przez Amerykanów

iprawdopodobnie w niedługi czas

póniej zmarł. Nie wiemy, co działo

si z nim póniej ani kiedy dokładnie

zakoczył ycie. Przez wiele lat wyda-

wało si, e wraz z jego znikniciem

zniknła równie jego propagandowa

publicystyka. Nic bardziej mylnego...

Prace tego typu zachowu-

j dług ywotno

i mimo upływu

czasu zaintere-

sowanie pub-

lic y st y k 

Schwartz

-Bostuni-

tscha nie

tylko nie

obumarło,

ale wrcz

p r z e  y -

wa ostatnio

wRosji swoi-

sty renesans. Ma-

jca ju 90 lat ksi-

ka Масонство и русская

революция wci cieszy si zaintereso-

waniem imiała w ostatnich latach kil-

ka wznowie (oskwa, wyd. ,

1995; Moskwa, wyd. ,

2006). Z pewnoci znaczna cz

zafascynowanych ni czytelników

nie zdaje sobie sprawy z burzliwych

losów autora. #

iele miesicy pracy, czte-

ry podróe zagraniczne

(wtym jedna do Wielkiej

Zjednoczonej Loy Anglii w Londy-

nie), dwie konferencje prasowe ikilka

wywiadów w prasie niemieckiej – tak

w wielkim skrócie wygldały przygo-

towania Rüdigera Templina, Wiel-

kiego Mistrza Zjednoczonej Wielkiej

Loy Niemiec (VGvD), do obcho-

dów jubileuszu 275-lecia masonerii

w Niemczech.

Z okazji rocznicy zapalenia wiateł

najstarszej niemieckiej loy Absalom

pod Trzema Pokrzywami na Wscho-

dzie Hamburga, zorganizowano szereg

imprez kulturalnych otwartych dla

publicznoci oraz uroczyste prace

dla ponad 1500 braci i sióstr z całego

wiata. Obchody zakoczył doroczny

Konwent VGvD.

Prace odbyły si w barokowym Ko-

ciele Głównym witego Michała,

jednej z najpikniejszych wity

ewangelicko-augsburskich w Niem-

czech, uznawanej za symbol Ham-

burga. Rzadki to widok – barokowy

kociół wypełniony po brzegi wol-

nomularzami w strojach rytualnych.

Obchodom patronował były bur-

mistrz Hamburga Ole von Beust

(CDU). Chocia sam nie nosi far-

tuszka, to, jak twierdzi, w masonerii

dostrzega ródło ducha obywatel-

skoci. Jubileusz spotkał si z duym

zainteresowaniem niemieckiej prasy.

Po konferencji z udziałem Wielkiego

Mistrza, artykuły dotyczce niemie-

ckiego wolnomularstwa ukazały si



W O L N O M U L A R Z P O L S K I                       

        

m.in. w „Hamburg Journal”, „Bild”,

„Berliner Morgenpost”, „Die Welt”

oraz „Hamburger Abendbla”.

Rüdiger Templin podkrelał w wy-

wiadach ch wikszego otwarcia

na wiat ruchu wolnomularskiego

w Niemczech. „Chcemy zaprosi do

otwartego, twórczego dialogu zoby-

watelkami i obywatelami, który bdzie

dotyczył człowieczestwa, humani-

zmu, tolerancji w stosunku do wszyst-

kich mieszkaców Niemiec, niezale-

nie od pochodzenia, wykształcenia,

wyznania, zawodu czy zasobnoci

portfela”. „Niemieccy wolnomularze

ju od 275 lat działaj na rzecz war-

toci humanistycznych i krytycznego

mylenia. Esencj wolnomularstwa

jest wiadomy, niezaleny rozwój oso-

bisty” – dodał Templin.

„W czasie kryzysu nansowego ob-

serwujemy nasilenie tendencji eks-

tremistycznych i ksenofobicznych”

– powiedział podczas konferencji

Ole von Beust. „Ludzie nadmiernie

koncentruj si na konsumpcji i na

tym, co materialne. Wolnomularstwo

wnosi do ycia społecznego reeksj

i pierwiastek humanistyczny” – pod-

sumował były burmistrz Hamburga.

Na pytanie, czy wolnomularstwo jest

potrzebne w XXI wieku, niemieccy

bracia jednogłonie odpowiadaj: tak.

Prowadzona konsekwentnie przez

Wielkiego Mistrza polityka otwarto-

ci i dialogu ze wiatem profaskim

zaczyna przynosi pierwsze efekty.

Wostatnich latach coraz czciej bra-

cia ujawniaj swoj przynaleno do

zakonu. Tak zrobił znany niemiecki

aktor Wolfgang Baro. W wywiadzie

dla „Bild” powiedział: „To włanie

masoneria nauczyła mnie tolerancji,

humanizmu, szacunku i braterstwa”.

Baro jest czeladnikiem w jednej z ber-

liskich ló.

AWZ



Sobota, 8 września

2012

„Co robi wolnomu-

larze?” – wykład i dys-

kusja.

15-30 września 2012

„275 lat masonerii

wHamburgu”– wy-

stawa w ratuszu.

20 września – 2 listo-

pada 2012

„Wolnomularstwo w

karykaturze” – wysta-

wa w Izbie Handlowej.

24-27 września 2012

„Praca na nieociosanym kamieniu”

– wystawa na wieym powietrzu.

30 września 2012

wiatowa premiera symfonii nr 1 na

podstawie „Natana Mdrego” Lessin-

ga na organy, orkiestr, chór i solistów.

Kompozytorka: Gloria Bruni.

23 listopada - 15 grudnia 2012

„Take rce mog widzie – sztuka

dla wszystkich” – wystawa w ratuszu.









                                   

46 N A R Y N K U

edakcja „Wolnomularza Pol-

skiego” otrzymała mił przesył-

k z Krakowa z dedykacj. Jest

to ksika pt. Masoneria polska wkraju

i na emigracji, wydana niedawno przez

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu

Pedagogicznego w Krakowie pod re-

dakcj Kazimierza Karolczaka i Łuka-

sza Tomasza Sroki. Jaka jest zawarto

publikacji?

Tadeusz Cegielski pisze o moliwoci

utworzenia Muzeum Wolnomular-

stwa w Polsce, traktujc masonica jako

cz kulturalnej spucizny narodowej.

W swoim artykule wspomina m.in.

dramatyczne dzieje walki o utworze-

nie Muzeum Polskiego Owiecenia

i Wolnomularstwa w Dobrzycy. Wy-

mienia te nazwisko badaczki, która

„udowodniła”, e Dobrzyca z masoneri nie miała nic

wspólnego. Chodzi o Różę Kąsinowską, historyczk

zWarszawy, autork monograi pt. Dobrzyca. Fortalicja.

Pałac. Muzeum (Dobrzyca 2008). „Na pozór bezbłdne

warsztatowo dzieło okazuje si by publikacj z wyran,

natrtnie z góry załoon tez. Cały wywód autorki prowa-

dzi bowiem do obalenia domniemania wolnomularskiego

rodowodu dobrzyckiego załoenia pałacowo-parkowego,

formułowanego przez licznych, zajmujcych si wczeniej

tym tematem, autorów”.

Roman Dziergwa omawia poznask lo witynia

Jednoci (Zum Tempel der Eintracht) z lat 1820-1938

wramach polsko-niemieckiego dziedzictwa.

Marek Rezler publikuje artykuł pt. Między Warszawą

i Poznaniem. O zaangaowaniu wolnomularzy w dzia-

łalno niepodległociow w latach dwudziestych XIX

wieku i wysnuwa niewesołe wnioski: „Próba powizania

wolnomularstwa z ruchem niepodległociowym w zabo-

rach pruskim i rosyjskim si nie powiodła. Z perspek-

tywy czasu mona stwierdzi, e nie została dogłbnie

przemylana, a jeszcze gorzej wykonana. Niewiele te

zmieniła ówczesne realia, a skoczyła si bardzo nieko-

rzystnie zarówno dla wolnomularstwa, jak i dla polskiego

ruchu niepodległociowego”.

Z kolei Władysław Masiarz zastanawia si nad wolno-

mularskimi zwizkami polsko-francuskimi od XVIII do XX

wieku, a Anna Kargol opisuje powojenne losy polskich ló

B’nai B’rith na emigracji.

Ostatnim szkicem jest praca Łuka-

sza Tomasza Sroki o metodach bada

masonologicznych na przykładzie prac

Ludwika Hassa. Jeli chodzi o tego

ostatniego, sylwetka profesora stoi mi

przed oczami, bywał bowiem nie tak

rzadkim gociem u nas na Nowym

wiecie, jako przewodniczcy Rady

Programowej „Wolnomularza Polskie-

go” a do swojej mierci.

Ł.T. Sroka pisze, e Ludwik Hass był

„w zasadzie przychylny” wolnomular-

stwu, cho nigdy nie wyrzekł si nauko-

wego krytycyzmu „właciwego kademu

rzetelnemu uczonemu. Przez wiksz

cz ycia znajdował si poza struktura-

mi masonerii. [...] Pod koniec XX wieku

wstpił do Universala Framasona Ligo

(Powszechna Liga Wolnomularska)”.

Jak to było z tym UFL? Otó byłam przy wrczeniu na

Spotkaniu pod Akacj prof. Ludwikowi Hassowi dyplomu

nadajcemu mu godno honorowego członka UFL – Polska.

Dyplom ten opublikowalimy w numerze 5 „Wolnomularza

Polskiego” (1995 r.) na str. 2. Oto jego tre: „W uznaniu

ogromnych zasług w upowszechnianiu rzetelnej wiedzy histo-

rycznej o Wolnomularstwie Polskim i Europejskim poprzez

liczne, znakomite publikacje ksikowe oraz krytyczn, obiek-

tywn publicystyk słuc urzeczywistnieniu szlachetnych

idei WOLNOCI, RÓWNOCI I BTATERSTWA, nadajemy

niniejszym Przewodniczcemu Rady Naukowo-Programowej

WOLNOMULARZA POLSKIEGO, szczeremu przyjacie-

lowi SZTUKI KRÓLEWSKIEJ prof. dr hab. LUDWIKOWI

HASSOWI godno honorowego członka UFL – Polska, co

potwierdzamy naszymi podpisami oraz pieczci: Adam W.

Wysocki, redaktor naczelny Wolnomularza Polskiego,

prof. dr hab. Zbigniew Gertych, wiceprezydent UFL Polska,

prof. dr hab. Andrzej Nowicki, wiceprezydent UFL Polska.

Na W:. Warszawy w dziewidziesit rocznic działalnoci

Uniwersalnej Ligi Masoskiej”.

I jeszcze na zakoczenie pewien drobiazg. W literaturze

przedmiotu, tak jak to czyni p. Sroka, czsto pisze si UFL,

czyli Powszechna Liga Wolnomularska. Otó w Polskiej

Grupie Narodowej UFL przyjło si od samego pocztku

uywa nazwy: Uniwersalna Liga Masoska. Tak jest we

wszystkich jej dokumentach i w wielu publikacjach (ród-

łowych) na łamach „Wolnomularza Polskiego”.

* * *

W sumie omawiana publikacja jest interesujca, rónorodna

i polecamy j wszystkim adeptom i przyjaciołom Sztuki Kró-

lewskiej w Polsce. Mirosława Dołęgowska-Wysocka

