W NUMERZE

Wiosna 2013

ISSN 1231-0115

cena: 20 zł

(w tym 5% VAT)

Klejnoty lożowe Wielkiej Loży Czechosłowacji - projekt Alfonsa Muchy

PISMO PRZYJACIÓŁ SZTUKI KRÓLEWSKIEJ • Adam W. Wysocki, Jezuici

i wolnomularze ................. str. 3

• List do Pawła VI............... str. 7

• Wokół dymisji papieża .... str. 8

• Czy duchowni w Watykanie należą do lóż? ..................str. 11

• Artyści i masoneria

przez 300 lat ....................str. 14

• WWF o eutanazji

i małżeństwach dla wszystkich

............................................str. 15

• Tajemnica masońska ......str. 16

• Postanowiłem wstąpić do

masonerii .........................str. 20• Nie taki farmazon

straszny .............................str. 22

• Masoneria to nie tylko

harcerstwo dla starszych panów,

rozmowa z Tadeuszem Cegielskim......................str. 23

• Andrzej Strug bez złudzeń ......................str. 27

• Jerzy Stefan Langrod,

życie jak lm ....................str. 31

• Loża żałobna mistrza Józefa Poniatowskiego ...............str. 38

W o l n o m u l a r z P o l s k i w i o s n a 2 0 1 3 • n u m e r 5 4

iedy Nagy został ju masonem wysokiej rangi, po

dwudziestu latach aktywnej działalnoci wolnomu-

larskiej, poegnał si z masoneri i napisał co, co

sam okrela jako „spełnienie swej yciowej misji”. Chodziło

mu o ujawnienie ludziom wieckim tego wszystkiego, co

sam poznał i przeył, bdc najpierw jezuit, apóniej

masonem. I co najwaniejsze, o prób odpowiedzi na

podstawowe pytanie: Czy po tym wszystkim, co zaszło

złego miedzy masoneri a Kociołem katolickim w cigu

ostatnich trzech stuleci, jakie porozumienie miedzy nimi

jest jeszcze moliwe?

Ksik dr. Nagya zamyka List Otwarty do Jego wito-

bliwoci Pawła VI, papiea, którego Nagy nie tylko znał

osobicie, ale i z którym cile współpracował w czasach,

gdy póniejszy Paweł VI był kardynałem w Kurii Rzymskiej.

W pierwszych latach powojennych jeszcze jako kardynał

Montini zlecał on jezuicie Nagyowi róne niezwykłe,

poufne misje, których pełnienie połczone było z wiel-

kim niebezpieczestwem i dostarczyło przygód, których

ojcu Nagyowi pozazdroci mógłby sam James Bond.

Zt wszake rónic, e pater Nagy mówi w swej ksice

tylko o faktach oraz dokumentach „AD MAIOREM DEI

GLORIAM” – „NA CHWAŁ WIELKIEGO BUDOWNI-

CZEGO WSZECHWIATÓW”, które to słowa widniej

jako moo jego ksiki.

JeZuiCi

W pierwszej czci swej ksiki, w rozdziale pt. „Jezuici”

Nagy z najdrobniejszymi szczegółami opisuje histori

swego wstpienia do Towarzystwa Jezusowego, zakonu

katolickiego uwaanego zawsze za najbardziej tajemniczy,

za rodowisko ludzi ogarnitych fanatycznie pojmowanym

posłannictwem, które spełniaj przy pomocy metod sekret-

l u d Z i e i i d e e

Adam W. Wysocki

JeZuiCi

i wolnomularZe

CZy poroZumienie KośCioła

Z masonerią Jest możliwe?

A d A m W . W Y S O C K I

– Musisz to koniecznie przeczytać! 

Jezuici i wolnoMularze

Jesuiten und FreiMaurer







p i s m o p r Z y J a C i ó ł s Z t u K i K r ó l e w s K i e J

nych i uznawanych czsto przez wieckich i duchownych

współwyznawców za co najmniej dziwne, jeli nie wrcz

godne potpienia! Nagy, posługujc si piórem niby chirur-

gicznym skalpelem, stara si oddzieli dobro od zła, obali

rozmaite mity, bajdy oraz uproszczenia, nie ukrywajc

tego, co w działalnoci i codziennej praktyce braci i ojców

jezuitów jest naganne i nie słuy chwale Kocioła. Nie

cofa si przed podaniem przykładów pospolitych intryg,

duchowej małoci, a nawet przykładów korupcji, jakie

obserwował i odnotował, przechodzc kolejne szczeble

jezuickiego wtajemniczenia. Jako Professus quauor voto-

rum solemnium, który to tytuł uzyskuj jezuici po złoeniu

czterech kolejnych uroczystych lubowa, pater Nagy

ujawnia, i tych lubowa zakonnych jest w istocie pi

iopisuje dokładnie, na czym polegaj.

JaK uwolniĆ świat

od JesZCZe JedneJ nienawiśCi?

Sdz jednak, e o wiele bardziej interesuje naszych Czy-

telników to, co były jezuita ma do powiedzenia na temat

wolnomularstwa, któremu powicił kolejnych dwadziecia

lat swego dorosłego ycia. Nagy opisuje dokładnie, niemal

dzie po dniu, jak po przybyciu do Argentyny i podjciu

tam pracy naukowej, próbował nawiza pierwsze kontakty

z masonami. Poniewa mimo wystpienia z zakonu czuł si

nadal jezuit, spróbował midzy innymi zasign poufnej

rady u swego byłego prowincjała, czyli przełoonego argen-

tyskich oo. jezuitów, ojca Moglii. Ten nie ukrywał swego

przeraenia pomysłem, który wyjawił mu Nagy iprzestrzegł

go przed prób zblienia do masonów, gdy s to – jak po-

wiedział – „najbardziej okrutni ateici”, którzy „mog nawet

zabi, gdy dowiedz si, i jest on byłym jezuit”. „Masoni

maj długie rce i potra zrobi krótki proces kade-

mu, kto nie jest po ich myli” – oto dosłowna wypowied

argentyskiego prowincjała zakonu.

Jak si dalej dowiadujemy z ksiki, ojciec Moglia udzie-

lił w kocu byłemu jezuicie zgody na prób dotarcia do

rodowisk wolnomularskich w Argentynie. Piszc o tym,

Nagy podkrela, e podejmujc decyzj o wstpieniu do

masonerii, postanowił, i bdzie kierowa si intencjami

równie szczerymi i uczciwymi, jak te, które powodowały

nim, gdy wstpił do zakonu jezuitów. Zastanawiał si nad

tym, czy uda mu si te tak skrajnie przeciwstawne moty-

wacje w jaki sposób ze sob pogodzi.

Przykładów zdrady i odstpstwa po obu stronach było

przecie mnóstwo. „Wyrzdziło to zarówno Kociołowi,

jak i masonerii wiele szkody” – zauwaa Nagy. Autorów

wielu „demaskatorskich” publikacji trudno uzna za wia-

rygodnych wiadków tego, co opisuj. Chcc bowiem, aby

im uwierzono, obrzucaj z reguły wszystko, w czym sami

wczeniej uczestniczyli, najgorszym błotem i pomówie-

niami. Wystpuje u nich take wyrana ch zysku, czyli

materialnych korzyci, które mona uzyska jako zapłat

za popełnione odstpstwo czy zdrad. Osoby tego pokro-

ju – konstatuje Nagy – mog take liczy na tani poklask

wród ludzi, którzy szukaj w ich relacjach potwierdzenia

słusznoci oraz ródeł swej wynaturzonej nienawici.

„Gdyby okazało si, e wolnomularze s tak okrutni i po-

zbawieni skrupułów, jak twierdzi Kociół, to powinienem

liczy si z tym, e bd zgubiony, oraz e pewnej ciemnej

nocy podern mi gardło. Ale przynajmniej bd miał

okazj ich w kocu pozna!” – pisze Nagy. Jeli jednak

okae si, e nie s oni a tak li, to podjta przeze mnie

próba moe mie jednak pewne znaczenie. Bd mógł w ten

sposób przyczyni si do sprostowania wielu fałszywych

opinii po obu stronach. Kto wie, czy nie uda mi si w ten

sposób uwolni wiat od jeszcze jednej nienawici? Ten

zamysł wydał mi si wart podjcia ryzyka” – wspomina.

pierwsZe KontaKty Z masonami

Pater Nagy przystpił do realizacji swojej dobrowolnie

przyjtej misji w sposób, jakiego nauczył si, bdc jezu-

it. Zaczł od gruntownego wertowania w bibliotekach

oraz czasopismach wszelkich dostpnych mu ródeł do-

tyczcych masonerii. Robił take naukowe kwerendy

w rónych rodowiskach, gdzie spodziewał si tra na

masonów, októrych mówiło si przecie, e s „dosłownie

wszdzie”. Zwłaszcza za tam, gdzie zapadaj kluczowe

decyzje wsprawach polityki, pastwa, nauki, kultury oraz

wielkich pienidzy. Nagy poczł wic kry, nawizywa

znajomoci, przepytywa przyjaciół i znajomych, zagl-

dajc do najbardziej wpływowych instytucji i urzdów,

z prezydenckim i premierowskim włcznie. Wszdzie

l u d Z i e i i d e e



W o l n o m u l a r z P o l s k i w i o s n a 2 0 1 3 • n u m e r 5 4

l u d Z i e i i d e e

bez skutku. Stwierdził jedynie, i jeli masoni s istotnie

„wszdzie”, to w takim razie potra si znakomicie ma-

skowa. Amoe ich „wszechobecno” to tylko jeszcze

jedna „czarna legenda”? – rozwaał...

A przecie wystarczyło tylko sign po... ksik telefo-

niczn – wspomina Nagy po wielu latach – i ju mona było

bez trudu znale telefon i adres ocjalnej siedziby wolno-

mularzy Argentyny w Buenos Aires: Cangallo 1242. T.E.

Mona było pój tam po prostu i wystpi z wnioskiem

o przyjcie. „Ale po tylu strasznych opiniach o masonach,

które usłyszałem – wspomina Nagy – co tak prostego nawet

we nie nie przyszłoby mi wówczas do głowy”.

Jak to czsto bywa, w nawizaniu pierwszej znajomoci z

„ywymi” masonami dopomógł mu przypadek. Bywajc u

pewnej zamonej rodziny kupieckiej, dowiedział si zust

pani domu, i jej m w kady trzeci pitek w miesicu bywa

nieobecny w domu po południu i wieczorem, poniewa

wtym czasie „uczestniczy w pracach swojej loy masoskiej”.

Gdy Nagy rozmawiał póniej z gospodarzem, ów nie tylko

potwierdził ten fakt, ale na pytanie, czy on take mógłby

zosta masonem odpowiedział: „Oczywicie, tak. Jeli ja

za pana porcz”.

To, co długo wydawało si wrcz niemoliwe, okazało si

wic niemal dziecinnie proste. Zwłaszcza gdy wyszło na jaw,

i ów znajomy kupiec jest osobistoci wielce wpływow

iznan na ulicy Cangallo, gdy piastował w swoim okrgu

funkcj Wielkiego Sekretarza. I on to włanie z radoci

zarekomendował go i wprowadził Nagya do jego pierwszej

loy ESTRELLA DE ORIENTE, oznaczonej numerem 27.

BłĘdy są po oBu stronaCH BaryKady

Zostawmy na boku bardzo szczegółowe opisy zarówno

inicjacji, jak i zdobywania poszczególnych stopni wta-

jemniczenia wolnomularskiego a do najwyszego 33-go,

i przejdmy do sedna sprawy. A mianowicie do podjtej

przez Nagya próby odpowiedzi na postawione w tytu-

le pytanie: czy w wietle tego, co sam przeył i poznał

przez tyle lat po obu wrogich sobie stronach, uwaa, i

porozumienie midzy masoneri a Kociołem jest jeszcze

wogóle moliwe?

Nagy twierdzi w swej ksice, napisanej i opublikowanej

na pocztku lat szedziesitych, e mimo wszystko s

jeszcze sprzyjajce ku temu przesłanki. Ogrom zwizanych

ztym przeszkód i barier, które trzeba na tej drodze pokona,

jest jednak dla niego równie oczywisty.

Jako przykład przytacza take swoje własne wolnomu-

larskie dowiadczenia. Kiedy podczas prac jednego zma-

soskich zgromadze „Roque Perez” wygłosił odczyt o

moliwoci zblienia z Rzymem i wskazał na wane impulsy

dochodzce z Watykanu, a bdce pochodn silnego

wówczas trendu do dialogu i porozumienia zinnowier-

cami, Nagy spotkał si ze strony swych braci zobjawami

prawdziwego zdumienia. Jego zdaniem było to zrozumiałe,

poniewa nie wiedzieli oni o jezuickiej przeszłoci swego

współbrata. Dlatego te jego wysiłki, aby przekona człon-

ków loy o tym, e kontynuowanie wzajemnych ataków

nie ma wikszego sensu oraz zakoczy si moe czym,

co okrelił jako circulus vitiosus, nie zmieniły negatywne-

go stanowiska wikszoci masonów wobec moliwoci

dialogu z Kociołem.

Wielu – jak wspomina – zapłonło wrcz gniewem iza-

atakowało go w ostry sposób, co on sam wolał pomin

milczeniem. Krytyka, jak napotkał, wychodziła z krgu

tych masonów, którzy obnosz si ze swoim antyklerykali-

zmem z tak dum, jakby to było wiadectwo szlachectwa.

Podkrelali oni, i trwaj w swej nienawici do Kocioła,

poniewa nie mog wybaczy licznych przeladowa,

jakich doznała od kleru masoneria.

Słyszc takie opinie, pater Nagy nieraz bliski był załama-

nia, poniewa w jego głbokim przekonaniu i jedni, i drudzy

nie mieli racji. „Bliski byłem rezygnacji z mojej misji, która

polegała przecie na tym, aby stworzy pomost pomidzy

dotychczasowymi wrogami” – pisze Nagy, podkrelajc

jednoczenie, i obie strony ponosz win za to zaostrza-

nie wzajemnych stosunków. Nagy wyraa przekonanie, i

„Papie Benedykt chyba nie ogłosiłby swojej bulli prze-

ciwko masonerii, gdyby jakim cudem mógł przeczyta

encyklik Pacem in terris Jana XXIII. Ba, gdyby tylko znał

choby jeden z dokumentów II Soboru Watykaskiego.

(...) Rónice midzy wiatem Benedykta XIV i Pawła VI

sigaj nieba. Pierwszy z nich potpił bowiem wolnomu-

larzy dokładnie za to, do czego drugi zachca katolików

na całym wiecie. I trzeba przy tym uwzgldni, e nie

chodzi tym razem o jak teori dotyczc ruchów ciał

niebieskich, ale o problemy moralne takiej wagi, których

warto jest ponadczasowa, a za których stróa uwaa si

Kociół. Jak mona na takich podstawach utrzyma eks-

komunik?” – zadaje ojcom Kocioła dramatyczne pytanie

były jezuita i nadal gorco wierzcy katolik-wolnomularz.

„Przecie Kociół wie dokładnie, i pewnego dnia bdzie

musiał ten niesprawiedliwy wyrok uchyli. Dlaczego wic

zwleka z tym zbyt długo?”.

JaK ZnaleŹĆ nową FormułĘ

poroZumienia?

Zdaniem Nagya jest tylko jedno rozsdne wyjcie zpo-

wstałej sytuacji. Pisze o tym na stronie 488, w kocowym

rozdziale ksiki: „Rozwizanie polega moe na tym,

aby pogrzeba przeszło i znale now formuł poro-

zumienia, bez brania pod uwag tego wszystkiego, co

spowodowało cał lawin, gdy przyczyny jej powstania

i tak ustali trudno”.

p i s m o p r Z y J a C i ó ł s Z t u K i K r ó l e w s K i e J

6l u d Z i e i i d e e

Nagy w oparciu o bogate dowiadczenia swego ycia re-

prezentuje pogld, i Towarzystwo Jezusowe, czyli zakon

jezuitów, „jest blisze wolnomularstwu ni pozostały Kociół.

Jezuici nie bez racji nazywani s masonami Kocioła.

Podstawowa analogia polega na tym, i obie te instytucje

zakonne przepojone s niezwykłym duchem postpu. Ta

cecha jest u wolnomularzy naturalna, natomiast u jezuitów

uzna j trzeba za wielk zasług, poniewa zawsze musieli

przeciwstawia si konserwatywnemu stanowisku Kocioła”.

Według Nagya „oba zakony – wolnomularze i jezuici

– wswych pryncypialnych deniach stosuj podobne

metody walki, poruszajc si ostro na granicy tego, co

dozwolone. Nie marnuj sił na drobnostki, lecz skupiaj

na tym, co najistotniejsze. Próbuj zajmowa pozycje

kluczowe. Jedni pragn by ministrami u boku władcy,

drudzy jego spowiednikami. Oba zakony stawiaj wysokie

wymagania kandydatom wstpujcym w ich szeregi. Oba

maj rozbudowany system informacji i odrzucaj tych,

którzy nie odpowiadaj wymogom. W obu zakonach

decyduje nie ilo, lecz jako”.

Reasumując: obie struktury to dwie „niezwykłe i wybitne

instytucje, z wysokiej rangi celami natury etycznej, oparte

na analogicznych systemach. A mimo to s one dla siebie

przeciwnikami. Dlaczego nie próbuj dy do zawieszenia

broni i wzajemnego dialogu, który mógłby doprowadzi

do zblienia oraz wzajemnego szacunku?”.

Pater Nagy pisał te słowa w dniach, kiedy trwały jeszcze

obrady Vaticanum Secundum, które wzbudziły tak wiele

niespełnionych do dzisiaj oczekiwa i nadziei. On sam nie

miał złudze, i jego niezwykła ksika spotka si z ostr

krytyk z obu stron, a wic zarówno ze strony konserwa-

tywnej czci hierarchii kocielnej, jak i niemałej czci

tradycyjnie nastawionych wolnomularzy.

W słowie kocowym „Pro domo” owiadcza, i nie było

jego zamiarem poszukiwanie sympatii i aplauzu. Chciał

tylko słuy idei, któr uznał za słuszn. Zdawał sobie przy

tym spraw, e jeszcze par dziesicioleci wczeniej jego

ksika bez dokładnego przeczytania znalazłaby si auto-

matycznie na kocielnym indeksie. Wiedział równie o tym,

i nastawieni antyklerykalnie masoni powtpiewa bd

mocno w szczero intencji Kocioła, tak co do dialogu, jak

i porozumienia z nimi. Niektórzy z wolnomularzy wezm

te pewnie za złe, e z tak otwartoci opisuje on róne

wewntrzne ich sprawy. „A przecie – pisze Nagy – jest

to jedynie konsekwencj moich własnych dowiadcze,

których sum jest stwierdzenie, i najwiksz tajemnic

wolnomularstwa jest to, i tajemnica ta nie istnieje”.

* * *

W przypisach do ksiki Nagya Jezuici i Wolnomularze

znalazłem m. in. trzy interesujce przykłady, wiadczce

o istniejcych wówczas tendencjach do porozumienia:

• „Jego Eminencja Cushing, kardynał Bostonu, odwie-

dził w 1965 r. Wielk Lo swego kraju i wygłosił tam

odczyt o duchu porozumienia”.

• „W Buenos Aires doszło 12 kwietnia 1965 r. do bez-

przykładnego wydarzenia: Ojciec José Benesch wygłosił

na posiedzeniu Wielkiej Loy Argentyny porywajcy

wykład o nowoczesnych prdach w Kociele katolickim,

który zyskał ogromny aplauz”.

• „Członkowie Loży HIM w Puerto Rico w masońskich

strojach i insygniach rytualnych wzili udział w uroczy-

stej mszy odprawionej przez Ojca Antonio Hernandeza

w kociele pod wezwaniem witej Bernardey”.

P.S.

Przytaczajc wszystkie cytowane powyej fakty oraz

opinie wyraone przez dr. Töhötöma Nagya w połowie

lat 60-tych, redakcja WOLNOMULARZA POLSKIEGO

postanowiła nie opatrywa ich jakim własnym – czytaj:

współczesnym – komentarzem. Co z tego, o czym pisze

Nagy, zachowało nieprzemijajc aktualno i wieo,

a co jest ju jedynie echem prdów i nastrojów z rónych

powodów przebrzmiałych – niechaj rozstrzygn sami

Czytelnicy. #



W o l n o m u l a r z P o l s k i w i o s n a 2 0 1 3 • n u m e r 5 4

l u d Z i e i i d e e – d o K u m e n t a C J a

Ojcze Święty!

Z głęboką czcią i szacunkiem zwracam się do Waszej Świą-

tobliwości z prośbą, której wniesienie rozważałem przez wiele

lat. Bóg jest mi świadkiem, iż do kroku takiego skłaniają mnie

intencje najbardziej uczciwe oraz przeświadczenie o zawartej

w tym prawdzie. Dobrze znam katolickie dogmaty i będąc

odpowiednio do tego przygotowany, znalazłem możliwość drogą

moich własnych doświadczeń, aby zebrać także wiadomości o

istocie Wolnomularstwa, które poznałem we wszystkich jego

szczegółach. Jeśli zapewnię, iż Wolnomularstwo nie ma przede

mną tajemnic, to twierdzę tak nie w oparciu o lekturę książek,

które mogą zawierać treści nieodpowiedzialne, ale na podsta-

wie mego własnego praktykowania wolnomularstwa przez

dwadzieścia lat. Prowadząc w tym czasie życie wolnomularza,

czyniłem to, zachowując czujną uwagę jezuity.

W załączeniu mojej pracy Jezuici i Wolnomularze przedsta-

wiłem doświadczenie całego mego życia i prezentuję je z czcią

i zaufaniem Waszej Świątobliwości. [...]

Minęły dwa stulecia od czasu, gdy rozpoczęła się walka mię-

dzy Kościołem a Wolnomularstwem, co sprawiło, iż powstała

jeszcze jedna nienawiść więcej na Ziemi, przemienionej i tak

już w jedno pole bitewne. Ta walka, obejmująca początkowo

jedynie sfery ducha, przeobraziła się rychło w godne ubolewania

prześladowania natury prawnej i sądowej. Żadna ze stron nie

chciała przy tym ustąpić drugiej. Obie zapisały wiele tomów

wzajemnymi oskarżeniami. Wolnomularstwo zostało przez

Kościół wielokrotnie potępione. Ale ja, biorąc pod uwagę moje

własne doświadczenia, mogę zapewnić, iż te wyroki nie mają

już dzisiaj żadnego uzasadnienia.

Wolnomularstwo nie jest związkiem tajnym, ponieważ wszyst-

kie jego ryty i obrządki są publicznie znane, ponadto żadne

państwo nie ścierpiałoby istnienia takich tajnych związków.

Osobowość prawna masonerii jest pod kontrolą rządów i policji.

Masoneria regularna opiera się na wierze w Boga i wymaga tego

od swoich członków. Ponieważ sama nie uważa się za jakąkol-

wiek formę religii, zezwala więc swym członkom na swobodne

praktykowanie każdego wyznania. Jedynie tym spośród nich,

którzy są katolikami, sam Kościół zabrania integralnego wy-

znawania religii, nakładając na nich ekskomunikę. Encyklika

Pacem in Terris objawiła religijną tolerancję, która całkowicie

odpowiada Wolnomularstwu. Nie posuwa się ono bowiem dalej

niż te parae, które wspólnie z innymi Kościołami korzystają

ztych samych Domów Bożych.

Doszliśmy do punktu, w którym nie ma już żadnych podstaw

do ekskomuniki poza wspomnieniem o walkach religijnych.

Wolnomularstwo nie jest od Kościoła oddalone bardziej niż

wiele sekt religijnych o charakterze chrześcijańskim. Można więc

mieć nadzieję, że będzie ono traktowane wedle tej samej miary.

Tendencja do porozumienia z Kościołem jest w Wolnomu-

larstwie widoczna od kilku dziesięcioleci. Zostały już podjęte

konkretne kroki, a zainteresowanie tą sprawą rośnie. Sam

mogę poświadczyć, iż masa wolnomularzy przepojona jest

pragnieniem zawarcia pokoju. Tysiące uczciwych masonów

żyje w ciągłym konikcie sumienia, cierpiąc z powodu anatemy,

której przyczyn ze względu na swoją nieposzlakowaną posta-

wę nie może zrozumieć, a co jest powodem wielu poważnych

problemów i rozterek małżeńskich. Iluż to szczerych katolików

pozbawiono w ten sposób możności skorzystania z sakramentów!

Iluż własnych wyznawców odtrącił Kościół od siebie, choć byli

mu równie wierni jak inni! A wszystko z powodu ekskomuniki,

której przyczyny już dawno należą do przeszłości.

Dziś, gdy Kościół poddaje rewizji swe waśnie z braćmi odłą-

czonymi, nadeszła pora, aby gruntownie przebadać raz jeszcze

te pytania i wątpliwości, które wiążą się z Wolnomularstwem.

Uregulowanie tych spraw jest o wiele prostsze niż pogodzenie się

z sektami i byłoby o wiele bardziej produktywne, gdyż wywoła-

łoby pozytywne odczucia u wszystkich, którzy pragną wspólnie

z Kościołem działać na rzecz wytęsknionego powszechnego

pokoju. Oznaczałoby to przede wszystkim także stosowny gest

wobec braci protestantów, którzy, jak wiadomo, nie potępili

Wolnomularstwa. Wielu protestanckich pastorów i dostojników

kościelnych uczestniczy w pracach wolnomularskich, sprawując

w ten sposób swoistą kontrolę nad sprawami moralności i wiary

w środowisku masońskim. Kościół katolicki poprzez ekskomu-

nikę rezygnuje dobrowolnie z takiej możliwości oddziaływania,

choć istnieją tu analogiczne warunki, jak wkażdym innym

obszarze misyjnym.

Zwracam się do Waszej Świątobliwości, która objawiła się

światu jako Apostoł Pokoju, o spełnienie marzeń żywionych

przez miliony dusz! Niechaj Wasza Świątobliwość, która ztaką

miłością i zrozumieniem przyjęła tak wielu dotychczas potę-

pionych, rozważy okoliczność, iż jeszcze jeden wypędzony syn

oczekuje na wołanie ojca. Czy Wasza Świątobliwość mogłaby

zamknąć bramy ojcowskiego domu przed tyloma uczciwymi

iprzepojonymi dążeniem do pokoju synami?

Dziś, gdy w tak przerażający sposób rozpowszechnia się niewia-

ra, należałoby starannie rozważyć, czy trzeba odmawiać wstępu

do Miasta Boga tym, którzy tę wiarę wspierają. Są to członkowie

klasycznego Wolnomularstwa, którzy ozdabiają Biblią swoje

posiedzenia. Radość zapanuje w Niebie i na Ziemi, gdy ludzkość

poczyni dalszy krok w stronę pokoju powszechnego, który w tak

wielkim stopniu zależy od Waszej Świątobliwości. Świat stanie

się piękniejszy i czystszy, gdy zniknie jeszcze jedna nienawiść.

Pełen głębokiej Czci, proszę o Apostolskie Błogosławieństwo.

Oddany Waszej Świątobliwości w Chrystusie

Töhötöm NAGY.

list otwarty

do Jego świątoBliwośCi pawła Vi

p i s m o p r Z y J a C i ó ł s Z t u K i K r ó l e w s K i e J

8w o K ó ł d y m i s J i p a p i e ż a

Z B L O G A A S Z E R A , Ż O N A P A N A B O G A

nie sCHodZi siĘ Z KrZyża?

an Paweł II powiedział kiedy, e „nie schodzi si z krzya”. Czy Benedykt XVI abdykujc, to włanie zrobił? Zsza-

cunkiem przyjmuj t decyzj. Ks. Adam Boniecki, chyba jako pierwszy w naszym polskim Kociele, wygłosił

komentarz, błyskawicznie ogłoszony na Facebooku. Nazwał to precedensem (ostatnim papieem, który abdykował

był Celestyn V pod koniec XIII w., wtrcony potem przez nastpc do wizienia), za który powinnimy by papie-

owi wdziczni; papieowi, którego pontykat był zwieczeniem dzieła Jana Pawła II.

Zgadzam si z t opini i jednoczenie zastanawiam nad nastpc Benedykta XVI, Franciszkiem, jezuit, kardynałem

z Argentyny. Czy wprowadzi Kociół w XXI wiek? Czy ponownie nawie dialog ze wiatem na miar II Soboru

Watykaskiego? Czy wycignie rk do wszystkich ludzi dobrej woli, w tym wolnomularzy? Odpowiedzi nie znam,

mog tylko prosi: spraw to, Wielki Architekcie Wszechwiata.

asenata

Do decyzji Benedykta XVI podchodz ze zrozumieniem

i szacunkiem.

mr_Zet

„(…) Poufny okólnik generalnego inkwizytora w. O-

cjum kardynała Rafaela Monacco de la Valea do biskupów

zawierał konkretne instrukcje w sprawie zorganizowania

w zwizku z bull (Humanum genus – przyp. mr_zet)

szerokiej kampanii antywolnomularskiej. Przez Europ

przetoczyła si fala listów pasterskich.

Uwagi i myli bulli konkretyzowano w nich w zastoso-

waniu do warunków lokalnych.

Listy i bulle były odczytywane w kociołach, publikowane

w czasopismach i broszurach.

Po kilku kolejnych enuncjacjach przeciw loom Leon

XIII zwrócił si 8 XII 1892 r. z listem do narodu włoskiego.

Nawoływał do szerszej ni kiedykolwiek dotd ofensywy

przeciw tej sekcie: «nie do jest utrzymywa si wzgldem

niej na stanowisku obronnym, trzeba zstpi na plac boju

i wprost uderzy na wroga. Czycie to drodzy synowie,

przeciwstawiajc publikacje publikacjom, szkoły szkołom,

kongresy kongresom, działania działaniom».

Zalecał te formalny bojkot wolnomularzy, przestrzegał

przed przyjmowaniem w domu osób, co do których posta-

wy religijnej nie jest si dostatecznie poinformowanym, by

przez to «pod mask przyjaciela, nauczyciela czy lekarza

nie wpuci do siebie chytrego werbownika sekt». Kolejna

encyklika z 20 VI 1894 r. o jednoci chrzecijastwa Praeclara

gartulationis znów zawierała niesłychanie ostre ataki na sekt

masosk, która z niesamowit sił naporu (…) uderza

wnarody katolickie”. (L. Hass, Wolnomularstwo w Europie

Środkowo-Wschodniej w XVIII i XIX wieku). Współczesny

Kociół potrzebuje kogo na miar Leona XIII.

asZera

… który by nam, wolnomularzom pogonił kota. Mamy

jednym słowem absolutnie odmienne wizje przyszłego

papiea. Poyjemy – zobaczymy. Pono ju na wita

Wielkanocne nowy papie bdzie wybrany. Moe jedynie

moliwy, to jaki kolejny centrysta?

mgiełKa

Historia na naszych oczach… ale szanuj decyzj Papiea.

A co bdzie – czas pokae. Z pozdrowieniami.

ostateK

Jakakolwiek by nie była przyczyna rezygnacji (spekulacje

i domysły na pewno bd si mnoy)… papie Benedykt

XVI zyskał mój szacunek jako człowiek i mdrzec… nie

tylko lozof, intelektualista czy głowa KK. Chwil póniej

rzuciłam si jak hiena na półki w poszukiwaniu proroctw

w. Malachiasza, tego, który nazwał Celestyna V witym

z Pustelni – Ex eremo celsus, a JPII z trudu Słoca – De

labore Solis (urodził si w dniu zamienia słoca i pogrzeb

odbył si dniu zamienia). Nie dlatego, e wierz w prze-

powiednie, ale co szkodzi wiedzie, tak po babsku, eby

porównanie mie). Powtórki z historii (Leon XIII) nie

bdzie, mam nadziej. Tak czy owak… koniec wiata ju

był, w grudniu ub. roku.

asenata

Z krzya si moe i nie schodzi, ale te nie czeka si na

to, e cign ci z niego inni. Szczerze napisz, e lepiej

odej samemu (chyba?), czujc, e z rónych wzgldów

nie sprosta si stanowisku, ni trwa na nim, powoli stajc

si marionetk w rkach innych.

Licz na papiea bardziej otwartego na wymagania XXI wieku,

który bdzie miał sił wymie to, co pod dywanem zostało

skrztnie schowane. I wreszcie na zmian roli kobiet w Kociele.

Troch nie rozumiem, co wam masonom do wyboru Papie-

a?? Przecie po pierwsze – wy, masoni jestecie tak daleko

od Kocioła Rzymsko-Katolickiego, jak to tylko moliwe

[mimo to, jak na razie Pan Jezus wci cierpliwie czeka na

KOMENTARZE

W o l n o m u l a r z P o l s k i w i o s n a 2 0 1 3 • n u m e r 5 4

w o K ó ł d y m i s J i p a p i e ż a

wasz powrót], mona by nawet rzec, e stoicie kompletnie

po drugiej stronie barykady [gdy katolik NIE moe by

wolnomularzem, bo jak zapewne Pani wie, obłoone jest to

ekskomunik; czyli taka osoba dobrowolnie wyłcza si zMi-

stycznego Ciała Chrystusa, jakim jest Jego wity Kociół].

Między masonerią a KRK nigdy nie będzie PWDZIWE-

GO ekumenizmu, bo po prostu z natury rzeczy by go nie

moe. Piszc „prawdziwego ekumenizmu”, mam na myli ten

rzeczywisty i prawdziwy z punktu widzenia KRK [bo tylko

ten jest wany], nie waszego [czyli jak historia pokazuje, na-

rzucanie ustpstw KK w imi tak naprawd fałszywego i le

pojtego ekumenizmu]. Po drugie za, z denicji Papie ma

przewodzi tylko TOLIKOM [nie masonom, heretykom,

schizmatykom, etc.] i tym samym strzec ponad 2000-letniego

depozytu wiary [który usilnie staracie si zniszczy, ale liczymy,

e ju długo to nie potrwa], a nie si wam podoba [chyba

najwaniejsze, eby „podobał si” prawdziwym wiernym, a

nie tym, dla których jest np. niewygodny?], nie mówic ju

o wyciganiu do was rki w tym kontekcie, w którym Pani

mówi [bo i tak ju wystarczajco namieszalicie w tej sferze,

czego mamy serdecznie do]. I naprawd mam nadziej, e

taka herezja jak Sobór Watykaski II w historii Kocioła si

ju nie powtórzy (!), i e przyszły nastpca Benedykta XVI

jak najszybciej zrobi z tym porzdek. Poza tym, w. Celestyn

V nie był ostatnim papieem, który abdykował. Ostatnim był

Grzegorz XII, który abdykował 4 lipca 1415 r. (za w. Celestyn

V – bodaje 13 grudnia 1294 r.). I w przeciwiestwie do was,

katolicy modl si po pierwsze do osobowego BOGA, a po

drugie o to, by Stolic Piotrow objł włanie kto pokroju

w. Piusa X czy wspomnianego ju Leona XIII (na razie takim

nastpc wydaje si Albert Malcolm kard. Ranjith Patabendige

Don, pochodzcy ze Sri Lanki). Pozdrawiam i z modlitw.

ostateK

Z Grzegorzem XII nie do koca tak było. Tzw. schizma

zachodnia… dwóch a nawet trzech papiey jednoczenie:

Grzegorz XII, Benedykt XIII i Aleksander V a po rychłej

mierci tego ostatniego – Jan XXIII. To nie pomyłka,

włanie Jan XXIII, skrelony póniej z listy papiey; łatwo

sprawdzi. Po skłonieniu redniowiecznymi metodami

wszystkich papiey do abdykacji ups, w KK to si nazywa:

renuntiatio, papieem został wybrany Marcin V (1417-

1431). Marcin V pozostawił polski lad – do koca nie

wiadomo, czy rzucił kltw na Władysława Jagiełł, zagroził

rzucaniem, czy tylko interdykt to był. List do polskiego

króla skłania do zadumy.

asZera

Uf, dzikuj, e modli si Pan za mnie i pozdrawia,

bo mylałam, e yczy mi Pan stosu na ziemi i piekła

wpiekle. Ad rem: co nam masonom do wyboru papiea?

Nie wiem jak wszystkim milionom masonów na wiecie,

ale mnie to zajmuje. Od dłuszego ju czasu mówi ipi-

sz, e prawdziwym zagroeniem dla ycia człowieka na

naszej ziemi jest materializm i nansjalizacja stosunków

ekonomicznych, wiem o czym mówi, na co dzie pracuj

w ubezpieczeniach. Wszelkie religie, systemy duchowe,

osoby wyznajce humanizm i szacunek dla wszelkich

kulturowych dzieł człowieka s po jednej itej samej

stronie barykady w stosunku do bezdusznego nanso-

wego materializmu, do systemu, gdzie wszystko jest na

sprzeda. Poniewa papiee Kocioła katolickiego widz

w tak pojtym materializmie take grob dla duszy czło-

wieczej, no to wicej nas mimo wszystko łczy, ni dzieli.

Mam szacunek zatem i do papiea, jak do wszystkich

przedstawicieli innych wiatowych religii. Czy to jest

fałszywy ekumenizm. Myl, e Wielki Architekt, dla

Pana Pan Bóg, zna nasze serca i wie najlepiej, co o nas

sdzi. No wic jestem spokojna. I Pozdrawiam.

mr_Zet

Wielki Architekt to kryptonim operacyjny Lucyfera?

asZera

Wida panie zet, e antymasonolog z pana nietgi. Wy-

starczy troszk poszpera w internecie.

spomniany przeze mnie List jezuity – wolnomularza dr. Töhötöma Nagya do papiea Pawła VI, wysłany do

w trakcie trwania II Soboru Watykaskiego, spotkał si z wielkim zainteresowaniem w internecie. Zwróc

uwag na jeszcze jeden wany wtek. Otó Nagy, w kontekcie moliwego pojednania Kocioła katolickiego z wol-

nomularstwem porusza spraw protestantów, nazywajc ich „brami odłczonymi”. My, wolnomularze, nigdy nie

zapominamy, e twórc pierwszej, siedemnastowiecznej Konstytucji wolnomularskiej był pastor, James Anderson.

W „Wolnomularzu Polskim” poruszalimy te kwestie niejednokrotnie. Zamiecilimy m.in. wywiad z pastorem

Ake Eldbergiem, duchownym Luteraskiego Kocioła Szwecji, a zarazem aktywnym wolnomularzem, członkiem

Wielkiej Loy Szwecji (WP 52). W tym samym numerze wspominalimy za „Ars Regia” posta wielkiego polskiego

wolnomularza Karola Seriniego, duchownego luteraskiego, członka przedwojennej Wielkiej Loy Narodowej

Polski, autora cigle wanego dla masonerii tekstu o symbolu w wolnomularstwie. Wspomn tylko na marginesie,

e w rodowisku warszawskich wolnomularzy kiełkuje idea powołania kiedy loy imienia pastora Seriniego.

list JeZuity – masona do pawła Vi

p i s m o p r Z y J a C i ó ł s Z t u K i K r ó l e w s K i e J

10 w o K ó ł d y m i s J i p a p i e ż a

stan

Wolnomularstwo oparte jest na gnozie, czyli objawieniu

szataskim. Jeli protestanci nie potpiaj masonerii, nie

najlepiej to o nich wiadczy – w kocu to heretycy.

asZera

Mnie si okrelenie „heretycy” kojarzy – niestety – ze

stosami i wojnami religijnymi. Wtedy włanie narodziło si

wolnomularstwo ze swoimi ideami: Wolnoci, Równoci,

Braterstwa; aby człowiek był dla człowieka bratem (jak

uChrystusa), a nie „heretykiem” czy „papist”.

stan

Mnie z kolei idee „Wolnoci, Równoci, Braterstwa” ko-

jarz si z gilotyn, rzezi Wandei i zwierzc nienawici

do katolików.

asZera

Gilotyna cinała równo, take wolnomularzy. Jest w pami-

ci naszej to, o czym mówi w swoim licie b. jezuita Nagy:

pami o dawnym obcia obie strony sporu, a trzeba i

naprzód. Taka gruba kreska by si po prostu przydała, aby

zacz rozwizywa problemy współczesnego wiata, a nie

wypomina sobie: stosy (to ja) lub gilotyn (to Pan).

psyCHodeliC

Stan, jeli masz mózg, to si zastanów, jak katoliccy hierar-

chowie kocielni obraaj ludzi niewierzcych, twierdzc, e

ci s ludmi gorszej kategorii. To czysta demagogia twierdzi,

e osoba niewierzca ma szataskie oblicze. Ale na płytkie

postrzeganie rzeczywistoci ju nic nie poradz. Stan, czy

ksidz pedol, ksidz nacigacz czy ksidz sypiajcy z cudzy-

mi onami nie jest objawieniem szataskim według twojego

nazewnictwa? Obraasz wielu ludzi, których nie znasz.

aKesis

Nie zauwayłam, eby kto mówił o „szataskim obliczu”

– Stan nazwał tylko gnoz szataskim objawieniem. Mona

si z tym zgadza lub nie, ale nie przekrcaj słów swojego

wirtualnego rozmówcy. I prosz, przynajmniej staraj si

pisa poprawnie, zwłaszcza jeli wyraasz wtpliwo, czy

adwersarz ma mózg [pisowni poprawilimy do wydania

drukowanego, Aszera]. „Heretyk” po polsku znaczy po

prostu „odstpca”. Jest to kto kto odstpił od danej religii

czy wiatopogldu. Czy zrobił dobrze czy le – kady oceni

musi sam. Protestanci z naszego punktu widzenia s here-

tykami, poniewa ich Kociół powstał poprzez oddzielenie

si od naszego. To nie oznacza, e chcemy ich za to pali na

stosie! Natomiast oznacza, e sam fakt, i oni co robi, nie

stanowi dla katolików argumentu, e to jest dobre i słuszne.

Wracajc jeszcze do przytoczonych wyej stosów – owszem,

był taki czas, kiedy heretyków na nich palono. Protestanci

równie robili to katolikom w krajach, gdzie ich wyznanie

dominowało. A jeszcze przed tym wszystkim poganie rzucali

chrzecijan lwom na poarcie. No i ta nieszczsna gilotyna,

wspomniana wyej… A, i jeszcze ksia pedole, naciga-

cze i ci sypiajcy z cudzymi onami – bo jake tu mówi

o Kociele katolickim, nie wspominajc o nich. Moemy

tak si licytowa i atakowa si nawzajem, ale po co? Pani

Mirko – słusznie Pani mówi o grubej kresce, ale tak szczerze

mówic, to ze stosami troch Pani przesadziła. Rozumiem,

e to nic przyjemnego czyta komentarze takie jak ten Stana,

ale reagowanie w ten sposób nie słuy pojednaniu.

asZera

Z heretykiem ma Pani racj literalnie, ale nie potocznie.

Gdy kto mówi „ty heretyku”, to wkłada w to automatycznie

mnóstwo negatywnych emocji; co w ustach wielu jest obelg,

a nie konstatacj. Gdy w dziecistwie jakie dzieci nazywały

mnie ydówk, to wcale nie chciały powiedzie, e nale

do narodu wybranego, lecz e jestem obca i nie chodz na

religi tak jak wszyscy. Masoneria powstała włanie jako

protest przeciwko wojnom religijnym, którymi ogarnita

była Europa. Oczywicie, sama zrodziła potem swoich or-

todoksów, nieprzejednanych wrogów religii i Kocioła. S

nadal tacy wród nas, ale to nie jest wikszo. Ja – w imi

pojednania – nie mog robi nic innego, ni to co robi:

pisa jasno i otwarcie, e stare spory nie słu ju nikomu,

e czas z nimi skoczy, czas rozmawia, czas przyj, e

kto moe mie odmienne wizje Wiecznoci, Boga, Abso-

lutu iporozumie si co do funkcjonowania na Ziemi, t e j

Ziemi. No i tyle z rana. Pozdrawiam ciepło.

PS. W moim yciu były przełomy, na skutek których od-

rzuciłam siebie jako walczc ateistk, bardzo zbliyłam si

do Kocioła, a w kadym razie do niektórych jego przedsta-

wicieli, wic pisz to take dla nich i do nich.

aKesis

No dobrze, co do „heretyka”, faktycznie licz si take

intencje rozmówcy, przekonała mnie Pani. W sumie wy-

chodzi na to, e zgadzamy si co do tego, e spory nikomu

nie słu. #

Jak wida, punkty istniej. Trzeba tylko wierzy, e napisany pół wieku temu list b. jezuity kiedy znajdzie w Waty-

kanie zrozumienie. Czy za najbliszej kadencji? Nie sdz, cho chciałabym si myli. Wszelkie jednak ekumeniczne

gesty i kroki Kocioła bd obserwowa z najwyszym zainteresowaniem. Niedawno ukazała si na rynku ksika

znanego pisarza katolickiego Jana Grzegorczyka pt. Jezus z Judenfeldu, gdzie wtki ekumeniczne s nie tylko wi-

doczne, ale wrcz konstytuuj to dzieło. Oby było ono t jaskółk, która „uczyni wiosn”, a choby przedwionie...

KOMENTARZE

W o l n o m u l a r z P o l s k i w i o s n a 2 0 1 3 • n u m e r 5 4

K o n t r o w e r s J e

Jarosław Wróblewski: Egzorcysta

diecezji rzymskiej o. Gabriel

Amorth w książce Moje życie

w walce z Szatanem wyznał

wprost, że w Watykanie są obecni

sataniści, „Tak, są wśród nich

księża, prałaci i kardynałowie” –

powiedział. Te słowa powodują,

że nasuwa się np. pytanie o to, czy

duchowni w Watykanie należą do

lóż masońskich?

Dr Norbert Wójtowicz: Jak Pan

doskonale wie, ani duchowni, ani w

ogóle katolicy nie mog by członkami

ló wolnomularskich. Przynaleno

taka byłaby niezgodna z obowizuj-

cymi zasadami dyscypliny kocielnej.

Tak wic odpowied na pytanie o to,

czy duchowni w Watykanie nale do

ló masoskich moe by jedna – du-

chowni nie mog by w loach maso-

skich. Oczywicie zasada ta dotyczy

równie przywoływanej przez Pana

grupy „duchownych w Watykanie”.

A nieocjalne?

Pytanie bardzo niejednoznaczne,

bo có by to miało znaczy? Jak Pan

rozumie tak „nieocjaln przynale-

no”? Zgodnie z okrelonymi zasa-

dami wszyscy powinnimy nie robi

pewnych rzeczy. Wielu z nas stara si

na co dzie przestrzega obowizu-

jcych regulacji, ale przecie mamy

wiadomo, e czasem kto z jakie-

go powodu zde-

cyduje si je zła-

ma. Pyta Pan, czy

moliwa byłaby

taka sytuacja, e

kto ze wspomnia-

nych przez Pana

„duchownych w

Watykanie” przy-

naley do masone-

rii. Hipotetycznie

rzecz biorc, taka

sytuacja byłaby moliwa, ale równo-

czenie pragn podkreli, e tak jak

mało konkretne było Paskie pyta-

nie, tak te mało konkretna jest moja

wypowied. Ludzie niejednokrotnie

decyduj si złama lub nagina ja-

k zasad, wic hipotetycznie taka

sytuacja byłaby moliwa, ale jeli

oczekuje Pan odwołania si do fak-

tów, to odpowied brzmi – nie ma

ich potwierdzenia. Mówi o faktach,

a nie o spekulacjach.

Czy Pan jako historyk i specjalista

od masonerii ma informacje,

że loże sięgają do Watykanu,

mają dziś wpływ na działanie

Stolicy Apostolskiej?

Raz jeszcze powtarzam, nie ma

potwierdzenia takich faktów, cho

zarówno w publicystyce, jak i w Inter-

necie mona znale wiele spekulacji

na ten temat. Czym innym s jednak

spekulacje, a czym innym potwier-

dzenie tych faktów w dokumentach.

Ja o adnych dokumentach nie wiem.

Niektórzy powołuj si na włoskiego

kapłana, ks. Puiego, który na łamach

wydawanej przez siebie gazety opubli-

kował nazwiska kardynałów bdcych,

jego zdaniem, członkami masonerii.

Dzi lista ta została ju wiele razy

poszerzona. Mona znale rozma-

ite listy, w których kto wymieniał

nazwiska uczestników Vaticanum

II jako rzekomych wolnomularzy.

Zdaniem autorów tych spisów sam

fakt, e byli oni zwolennikami zmian

soborowych był niejednokrotnie wy-

starczajcym powodem, by ich tam

umieci. Czasem listy te wzbogaca-

ne s o jakie dodatkowe szczegóły,

niewerykowalne kryptonimy czy

niesprawdzalne daty wstpienia do

masonerii. Problem jednak w tym,

e zarówno sam ks. Pui, jak i jego



CZy duCHowni w watyKanie

należą do lóż masońsKiCH?











p i s m o p r Z y J a C i ó ł s Z t u K i K r ó l e w s K i e J

12 K o n t r o w e r s J e

duchowi nastpcy nie przedstawili

adnych dokumentów na poparcie

swoich hipotez. Co wicej, w wikszo-

ci s to listy ogłaszane anonimowo,

w aden sposób nieautoryzowane i

nieudokumentowane. Brak tam te ja-

kichkolwiek informacji pozwalajcych

na odwołanie do konkretnych ródeł,

a bez tego trudno oczekiwa jakiej

werykacji tych faktów. W dostpnej

literaturze znajdzie Pan wiele spekula-

cji na ten temat, ale ja si pod tym nie

podpisz. Przypuszczenia, domysły i

podejrzenia to dla historyka troch

za mało. Dziennikarz moe na tym

bazowa, historyk musi szuka dalej.

Czy w tych spekulacjach jest

ziarno prawdy?

Jeli si uprze, to pewnie „ziarno

prawdy” mona znale praktycznie

wszdzie. Istotne jest jednak nie to,

by znajdowa jakie „ziarno prawdy”,

lecz to, by wskaza fakty majce rze-

czywiste znaczenie dla istoty sprawy.

Jeli wic pyta Pan o prawdziwo

tych spekulacji, to historyk, nie majc

dokumentów, moe odpowiedzie

jedynie – nic mi na ten temat nie wia-

domo. I nie bdzie to jaka wykrtna

odpowied, tylko proste stwierdzenie

faktu.

Czy od czasów II wojny światowej

natrał Pan na dokumenty,

z których wynikałoby, że

dostojnicy Kościoła katolickiego

byli członkami lóż masońskich?

I tu wracamy do wczeniejszych py-

ta. Moja odpowied brzmi – nic mi

na ten temat nie wiadomo, ale… cht-

nie bym si czego o tym dowiedział.

Pod warunkiem jednak, e bdzie to

wiedza werykowalna.

Dużo komentarzy wywołało np.

to, że kardynał Dziwisz otrzymał

Międzyreligijną Nagrodę im.

Kardynała Augustyna Bei.

Odebranie przez kard. Stanisława

Dziwisza Midzyreligijnej Nagro-

dy im. Kard. Augustyna Bei wywo-

łało dyskusje z kilku powodów. Po

pierwsze jest ona przyznawana przez

ydowsk Lig Przeciw Zniesławia-

niu, która dawniej nosiła nazw e

Anti-Defamation League of B’nai

B’rith. Owo dopełnienie nazwy wi-

zało t struktur z organizacj e

Independent Order of B’nai B’rith,

okrelanym czsto mianem „masonerii

ydowskiej”. Drugim powodem kon-

trowersji moe by osoba patrona tego

wyrónienia. Kardynał Augustyn Bea

przyczynił si bowiem do powstania

trzech dokumentów Soboru Waty-

kaskiego II: Dekretu o ekumenizmie,

Deklaracji o stosunku Kościoła do reli-

gii niechrześcijańskich (Nostra aetate)

oraz Deklaracji o wolności religijnej.

Jest on z tego powodu umieszczany

czsto na wspomnianych powyej

rozmaitych listach osób, którym prze-

ciwnicy przypisuj przynaleno do

wolnomularstwa.

Biorc pod uwag powysze kon-

trowersje, naley jednak podkreli,

e ani B’nai B’rith nie jest struktur

wolnomularsk w cisłym tego słowa

znaczeniu, ani nikt nie udowodnił

przynalenoci kard. Augustyna Bei

do wolnomularstwa. Tak wic pytanie

o to wyrónienie dla kard. Stanisława

Dziwisza w kontekcie dyskusji o wol-

nomularstwie wydaje si by nie do

koca uzasadnione. Nagroda ta jest

nadawana dla podkrelenia wkładu

duchowiestwa w to, co wynika z so-

borowej Deklaracji o stosunku Kościoła

do religii niechrześcijańskich (Nostra

aetate). Kard. Dziwisz j otrzymał,

bo kto uznał, e udziela si aktywnie

na polu dialogu midzyreligijnego.

Nie jest to nagroda za działalno czy

aktywno masosk.

Ale czy pewne działania nie mogą

wskazywać na to, że ktoś ma

związek z masonerią?

Pewne działania mog wskazywa, e

kto moe mie zwizek z masoneri,

ale wcale nie oznacza to, e ma ten

zwizek rzeczywicie. Przesłanki dla

podejmowania takich działa mog

by zupełnie inne i przyczyny tego

tkwi zupełnie gdzie indziej. Prywat-

nie mog czasem si zastanawia, co

tkwi u przyczyny takich a nie innych

działa czy wypowiedzi pewnych

osób. Jednak jako historyk nie mog

opiera si na jakich domniemaniach

i takich przyczyn jednoznacznie po-

twierdzi.

Czy dostojnicy Kościoła ocjalnie

kontaktowali się z masonerią?

Pierwsze próby takich kontaktów po-

dejmowane były jeszcze w okresie mi-

dzywojennym. Warto tu wspomnie

choby działalno niemieckiego jezu-

ity Hermanna Grubera. Po Vaticanum

II, w nastpstwie przyjtych wówczas

dokumentów zaczto masowo „dialo-

gowa” z przedstawicielami innych

wyzna, innych religii i innych wia-

topogldów. W konsekwencji wla-

tach 1974-80 toczyły si rozmowy

pomidzy przedstawicielami Kocioła

i niemieckiego wolnomularstwa. Po-

wstała wtedy nieocjalna komisja,

majca za zadanie przeanalizowa trzy

pierwsze stopnie wtajemniczenia wol-

nomularskiego i wypowiedzie si na

temat moliwoci pogodzenia tych

dwóch wiatopogldów. Rozmowy

prowadzone były „w szczerej i przyja-

cielskiej atmosferze”, ale wobec braku

moliwoci ustanowienia wspólnego

stanowiska nie powstał wówczas aden

dokument. Efektem tych rozmów była

tylko jednostronna opinia Kocioła,

wskazujca, e te wiatopogldy nie s

ze sob do pogodzenia. Równoczenie

jednak dopuszczano w uzasadnionych

sytuacjach moliwo współpracy

winnych sferach, o ile nie podwaa

to doktryny Kocioła.

Może Pan podać taki przykład?

W Ameryce Południowej zdarzały

si przypadki, e miejscowy hierarcha

kocielny decydował si na dora-

n współprac z miejscow lo np.

w celu pomocy rolnikom, których

dotknła klska ywiołowa. Naley

jednak bardzo mocno podkreli, e

współpraca taka dotyczyła jedynie

pomocy socjalnej i w aden sposób

nie ingerowała w sfer doktrynaln

Kocioła. Co wicej, nie s to przykła-

dy masowe, a raczej wypadki jednost-

kowe. Kociół z zasady nie angauje

si w nic, co nie jest zgodne z jego

obowizujc doktryn.

Rozmawiał Jarosław Wróblewski

W o l n o m u l a r z P o l s k i w i o s n a 2 0 1 3 • n u m e r 5 4

r e F l e K s J e

aki czas temu na Facebooku

zobaczyłam genialny rysunek:

Ukrzyowany Chrystus, z któ-

rego obojga rk zwisaj wyładowane

torby z zakupami (obok moja nie-

udolna replika). O przeciwiestwie

konsumpcjonizmu i duchowoci

sporo rozmylam ostatnimi laty, pi-

sz o nim w felietonach

Trzecim Okiem w „Ga-

zecie Ubezpieczeniowej”.

Napisałam te artykuł na

ten temat do jesiennego

„Wolnomularza Polskie-

go” (Ziemia oazą w KOS-

MOSIE, czyli o konieczno-

ści zakopania toporów).

Jego sens sprowadza si

do tego, e wzajemne,

stare animozje masonów

i Kociołów schodz na

plan dalszy wobec naj-

wikszego zagroenia

dla człowieka w jego

nieziemskim wymiarze,

czyli włanie konsump-

cjonizmu.

tym wiksz uwag

przeczytałam felie-

ton w ARCE NOEGO

Jarosława Makowskiego

(GW 5-6 stycznia br.) pt.

Brawo biskupi. Makowski

koczy swoje rozwaania

nad biskupim listem do

wiernych z okazji dnia

witej Rodziny tymi

słowy: „Czyby biskupi, a wic iro-

dzima prawica, zrozumieli, e za-

groeniem dla budowania trwałych

i dobrych relacji midzyludzkich

nie jest kultura relatywizmu czy

zwizki partnerskie, ale kultu-

ra dzikiego kapitalizmu? Nie, a

tak naiwny nie jestem, by wierzy

w trwał przemian mentaln i in-

telektualn hierarchów. Jak wiemy,

jedna jaskółka wiosny nie czyni. Nie

zmienia to faktu, e dzi, gdy bisku-

pi słusznie mówi o zagroeniu dla

naszej duchowej kultury, jakim jest

konsumpcjonizm i ekonomizacja na-

szych relacji midzyludzkich, staj

z nimi w jednym szeregu”. I ja staj

take, cho a tak naiwna nie jestem,

by czeka na okrzyki radoci z tego

powodu z drugiej strony.

zacytowanym felietonie jest

jeszcze jeden akapit bliski

memu sercu. Sam Makowski z kolei

przytacza lozofa i rabina Abrahama

J. Herschela, który tak pisze o szaba-

cie: „Kto chce wkroczy w wito

dnia, musi wyrzec si przeklestwa

targowego zgiełku, jarzma trudu.

Musi oddali si od nerwowoci i sza-

łu zachłannoci, od zdrady, sprzenie-

wierzania si własnemu yciu. Musi

nauczy si rozumie, e wiat został

stworzony i przetrwa bez pomocy

człowieka. Przez sze

dni tygodnia usiłujemy

zapanowa nad wiatem,

w siódmym dniu próbuje-

my zapanowa nad sob”.

iele z tych słów

dałoby się zasto-

sować do tego, co robi-

my my, masoni podczas

prac w naszych lożach.

Wejcie w inny wymiar

czasu i przestrzeni,

oderwanie si od spraw

wiata profaskiego, „zo-

stawienie poza drzwiami

wityni metali”, rytuał

inny ni codzienny, na-

strój inny ni codzien-

ny. Posiedzenia loy to

jest włanie masoskie

wito, obchodzone nie

co tydzie, lecz co dwa

lub cztery tygodnie.

Wduej mierze tajem-

nica masoska odnosi

si do tych bardzo in-

tymnych, wzruszaj-

cych przey – indywi-

dualnych izbiorowych,

które maj wówczas miejsce. I nie

ma to nic wspólnego z poczuciem

wyszoci, wzgardy, knuciem czy

spiskowaniem. Najwiksz tajem-

nic masosk jest to, e nieraz na

chwil, nieraz na wieczno, stajemy

si lepsi, ale nie od innych, tylko od

siebie samych, tych „sprzed”...

ASZE

uKrZyżowany

na ZaKupaCH

p i s m o p r Z y J a C i ó ł s Z t u K i K r ó l e w s K i e J

14 C i C e r C u m C a u l e

uzeum Zjednoczonej

Wielkiej Loy Anglii

wporozumieniu z BBC i Pub-

lic Catalogue Foundation po-

stanowiła udostpni swoje

zbiory obrazów publicznoci

internetowej. Prace nad przygo-

towaniem fotogracznej doku-

mentacji trwały ponad dwa lata.

Tymczasem pod koniec lutego

w siedzibie Biblioteki i Muzeum

Masonerii w Londynie nastpi-

ło uroczyste otwarcie wystawy

„Spotkania: Artyci i masoneria przez 300 lat”. Ekspozycja

bdzie dostpna do 20 wrzenia 2013 r.

Wolnomularze czsto byli patronami artystów, a wartoci

isymbole zwizane z masoneri stanowiły inspiracj dla wielu

twórców. Na wystawie znajduj si równie prace satyryków,

takich jak William Hogarth czy Alvin Langdon Coburn.

Mona zobaczy szkice pomieszcze o rytualnym przezna-

czeniu. Jednym z najbardziej interesujcych eksponatów s

klejnoty loowe zaprojektowane przez secesyjnego czeskiego

artyst Alfonsa Muchę w 1920 r. dla nowopowstałej Wielkiej

Loy Czechosłowacji (patrz okładka).

Wirtualne zbiory Biblioteki i Muzeum Masonerii wLon-

dynie mona obejrze pod adresem:

hp://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/galleries/

locations/the-library-and-museum-of-freemasonry-7075 #

kronika

naJwyżsZa rada HisZpanii

otwiera siĘ na nowe media

Nie tylko jedn z najstar-

szych, ale i najbardziej ot-

wartych na wyzwania współ-

czesnoci masoskich Rad

Najwyszych jest z pewnoci

Rada Najwysza Hiszpanii.

Odkd na jej czele w 2012 r.

stanł Jesús Soriano Carrillo,

intensywno działa jeszcze

si zwikszyła. Rada komu-

nikuje si za porednictwem

Twittera i Facebooka. Na

uwag zasługuj równie te-

maty podejmowane przez Rad.

Wubiegłym roku zorganizowała

konferencj dotyczc roli kobiet w wolnomularstwie.

BĘdZie legalna loża w duBaJu?

Masoska Agencja Prasowa działajca w Rumunii otrzy-

mała informacj, jakoby emir Dubaju Mohammed bin

Rashid Al Maktoum wyraził zgod na powołanie loy

masoskiej w tym miecie. W wielu pastwach arabskich

masoneria jest albo całkowicie zakazana, albo przyna-

lee do ló mog jedynie cudzoziemcy. Obecnie loe

masoskie działaj m.in. w Tunezji, Egipcie, Maroko,

Libanie, Jordanii, Turcji.

instalaCJa wielKiego mistrZa

gHany

W maju 2013 r. odbdzie si uroczysta instalacja Ot-

wasuoma Osae Nyamponga VI, który obejmie funkcj

Wielkiego Mistrza Wielkiej Loy Ghany. Ceremonia od-

bdzie si w godzinach rannych w siedzibie tamtejszego

parlamentu w Akrze. Wielka Loa Ghany zrzesza obecnie

ponad 50 ló w całym kraju, w których pracuje około

1200 braci. Pierwsza tamtejsza loa powstała w 1924 r.

FederaCJa lóż meKsyKańsKiCH

w oBronie praw CZłowieKa

Federacja Ló Meksykaskich z Jaime Chalit Zarurem

na czele zaapelowała o respektowanie praw człowieka

wsprawie Florence Cassez, Francuzki oskaronej o po-

rwanie i nielegalne posiadanie materiałów wybuchowych.

Sprawa Cassez zakoczyła si pomylnie. Oskarona

została całkowicie oczyszczona z zarzutów. Pozwolono jej

równie na powrót do Francji. Cassez odwiedziła Meksyk

w 2004 r. jako turystka. Tam poznała Israela Vallart,

z którym potem zamieszkała. Vallarta był członkiem

gangu „Los Zodiaco”. W 2005 r. doszło do aresztowa

członków gangu. Wród aresztowanych znalazła si rów-

nie Cassez, chocia brakowało dowodów na jej udział

w przestpczym procederze. Francuzka została skazana

na 60 lat wizienia. W jej obronie stanła społeczno

midzynarodowa i organizacje bronice praw człowieka.

Głos zabrali równie meksykascy wolnomularze. #



artyśCi i masoneria prZeZ 300 lat

W o l n o m u l a r z P o l s k i w i o s n a 2 0 1 3 • n u m e r 5 4

C i C e r C u m C a u l e

wwF ZaCHĘCa tuneZyJCZyKów do

walKi o demoKraCJĘ

rod 6 lutego br. zo-

stał zabity tunezyjski

polityk opozycyjny Chokri

Belaid. Był liderem partii

Demokratyczni Patrioci.

Opowiadajc si za wie-

ckim pastwem i przepro-

wadzeniem reform w Tune-

zji, stał si obiektem ataków

przeciwników politycznych.

Wiele wskazuje na to, e jego mier nie była przypadkowa.

W Tunezji rzdzi ruch Ennahda, który dał si pozna jako

umiarkowany i daleki od religijnego ekstremizmu. Czy

tak jest w istocie, czy moe jest to wizerunek przyjty

taktycznie na uytek społecznoci midzynarodowej?

Takie pytania pojawiaj si w europejskiej prasie. Dwa

lata po Arabskiej Wionie atmosfera w Tunezji staje si

coraz bardziej napita, a poziom lku społecznego wzrasta

z kadym dniem. Zabójstwo opozycyjnego lidera było

kulminacj wydarze ostatnich miesicy.

W ocjalnym komunikacie Wielki Wschód Francji

wyraził poparcie i solidarno z Tunezyjczykami w ich

walce o demokracj i sekularyzm. Potpił równie wszelkie

akty terroryzmu. „Kraje ródziemnomorskie powinny by

przestrzeni wymiany myli i rozwoju braterstwa midzy

narodami, a nie obskurantyzmu i lekcewaenia uniwersal-

nych wartoci wolnoci, równoci i braterstwa” – czytamy

w komunikacie.

eutanaZJa i małżeństwa dla

wsZystKiCH

rzez Francj przetoczyły si na pocztku roku dwie

emocjonujce debaty. Jedna dotyczyła eutanazji,

adruga małestw dla wszystkich. W obu dyskusjach

stanowisko zajł Wielki Wschód Francji. Jego zdaniem

schyłek ycia naley rozpatrywa w wietle wartoci takich

jak wolno, równo, braterstwo, sekularyzm i godno

człowieka. Eutanazja jest naturalnym krokiem na ciece

postpu, dajc człowiekowi prawo do suwerennej decyzji

odalszym yciu w obliczu cierpienia, niedostatku i rozpaczy.

Zdaniem braci i sióstr z Wielkiego Wschodu człowiekowi

przynaley wybór tego, jak chce zakoczy swoje ycie.

Potrzebne s jasne ramy prawne, które dokładnie spre-

cyzuj, kiedy akt eutanazji jest dopuszczalny i które bd

gwarantowa poszanowanie woli osoby i bezpieczestwo

wszystkich. Pastwo powinno respektowa yczenia tych,

którzy decyduj si na mier z godnoci. WWF wyraził

zadowolenie po przyjciu przez francuski rzd ustawy

„Małestwa dla wszystkich”. „To wany krok, który od-

dziela cywiln umow małestwa od przekona i praktyk

religijnych”. WWF bdzie nadal wspierał inicjatywy, które

umoliwiaj wszystkim obywatelom korzystanie w pełni

ze swoich konstytucyjnych praw.

siostry i BraCia deBatuJą w paryżu

Paryu 15 stycznia 2013 r. odbyła si konferencja

prasowa, w której wziło udział piciu Wielkich

Mistrzów, deklarujcych ch powołania nowej masoskiej

konfederacji. Spotkanie było przygotowane przez Wielk

Lo Francji, Wielk Lo Tradycyjn i Symboliczn

„Opera” oraz Francusk Lo Narodow. Konferencji

przewodniczył brat Marc Henry. Zapowiedział aktywny

udział braci w publicznej debacie pt. „Europa Jutra”, która

odbdzie si 6 kwietnia. Pewnej pikanterii dodaje fakt, e

współorganizatork tego wydarzenia jest Wielka eska

Loa Francji. O przyszłoci Europy, obok braci i sióstr

wolnomularek, maj dyskutowa m.in. minister ds. euro-

pejskich w rzdzie francuskim oraz wiceprezydent Parla-

mentu Europejskiego. Kilka dni po konferencji prasowej

midzyobediencyjny lunch zorganizował z kolei Wielki

Wschód Francji. Na spotkanie zostały zaproszone siostry

z Wielkiej eskiej Loy Francji, eskiej Wielkiej Loy

Memphis-Misraim, oraz siostry i bracia z Droit Humain,

Wielkiej Loy Mieszanej Francji oraz Uniwersalnej Mie-

szanej Wielkiej Loy. Czy doczekamy momentu, kiedy

wjednym miejscu spotkaj si przedstawiciele wszystkich

francuskich obediencji?

masońsKa Ceremonia w pałaCu

papiesKim

połowie lutego 2013 r. w Pałacu Papieskim wAwi-

nionie, w Sali Konklawe miała miejsce ceremonia

konsekracyjna Tradycyjnej Wielkiej Loy Francji. Wiel-

kim Mistrzem został Jean-Luc Venturino, wczeniej

członek Wielkiej Narodowej Loy Francji. Nowa loa

powstała w wyniku secesji i konfliktów wewntrznych.

Uwaa si za regularn i dy do nawizania stosunków

z Wielkimi Loami Niemiec, Belgii, Szwajcarii, Luksem-

burga i Austrii. Warto przypomnie, e Pałac Papieski

to jeden z najwikszych i najznakomitszych zabytków

stylu gotyckiego. To tutaj w XIV wieku znajdowało

si centrum zachodniego chrzecijastwa. W murach

Pałacu odbyło si sze konklawe. Wybrano tutaj na

tron papieski Benedykta XII w 1335 r., Klemensa VI

w 1342 r., Innocentego VI w 1352 r., Urbana V w 1362

r., Grzegorza XI w 1370 r. oraz antypapiea Benedykta

XII w 1394 r. Teraz mieci si tu centrum konferencyjne

oraz hotel. #

p i s m o p r Z y J a C i ó ł s Z t u K i K r ó l e w s K i e J

16 s e K r e t y w a r s Z t a t u

estem w masonerii dwudziesty

rok, lecz jeszcze dłuej param si

dziennikarstwem – prawie 33lata.

Wiele lat z tego profesjonalnego

ycia spdziłam pod rzdami p. Cen-

zury (przy ul. Mysiej w Warszawie).

18lat temu z mem Adamem, od

40 lat dziennikarzem „ycia War-

szawy” i„Kuriera Polskiego”, take

masonem – wówczas w loy Wolno

Przywrócona na Wschodzie Warszawy

zWielkiego Wschodu Francji, po-

tem nalecej do Wielkiego Wschodu

Polski – zaczlimy wydawa pismo

„Wolnomularz Polski”. Do 2006 roku

ukazało si wsumie 49 numerów.

Wroku ubiegłym wznowilimy pismo,

które stało si regularnym rynkowym

kwartalnikiem. Jest to pismo, o czym

czytelników informujemy w podty-

tule, „Przyjaciół Sztuki Królewskiej”.

W roku 1993 był to drugi taki perio-

dyk w Polsce, obok – stricte naukowej

„Ars Regia”, wydawanej przez brata z

Wielkiej Loy Narodowej, prof.Ta-

deusza Cegielskiego od 1992 r. Po

ukazaniu si numeru pierwszego

redaktor naczelny „Wolnomularza”

Adam W. Wysocki otrzymał list od

Czcigodnych Mistrzów czterech ló

warszawskich, dystansujcych si od

taJemniCa

masońsKa

d R m I R O S ł A W A d O ł ę G O W S K A - W Y S O C K A





















W o l n o m u l a r z P o l s k i w i o s n a 2 0 1 3 • n u m e r 5 4

s e K r e t y w a r s Z t a t u

jego pisma. Chodziło głównie o „po-

lityk”, ale i o „moliwe” ujawnianie

przez nas tajemnic wolnomularskich.

Szykujc wówczas odpowied na te

zarzuty (i publikujc ten list na łamach

WP), znalelimy tekst ródłowy, odno-

szcy si do historii Wielkiego Wscho-

du Francji i tajnoci oraz jawnoci

działa masoskich ló i jej członków.

Otó Konstytucja Wielkiego Wschodu

Francji z 1865 r. pisze dosłownie: „Za-

leca się wszystkim wolnomularzom

propagandę słowem, pismem i do-

brym przykładem”. I dodaje dalej, jako

logiczn konsekwencj tego przepisu:

„Każdy wolnomularz ma prawo

ogłaszać swoje poglądy na sprawy

wolnomularskie” (podkr. wys.).

W swej ksice pt. FILOZOFIA

MASONERII, prof. Andrzej Nowi-

cki (1997), były Wielki Mistrz Wiel-

kiego Wschodu Polski wiele miejsca

powica polskiemu lozofowi z

XIX wieku, wybitnemu masonowi

Bronisławowi Ferdynandowi Tren-

towskiemu. Uderzyło mnie zdanie

Trentowskiego zjego pomiertnie

wydanej pracy, wcałoci powico-

nej masonerii, pt. Wolnomularstwo,

otym, co jest, jego zdaniem lozofa,

istot i o tym, co ni nie jest: „Jeśli

jednak idea masońska jest najbar-

dziej szczytną mądrością ludzką, to

utrzymywanie masońskiej tajem-

nicy, czyli ukrywanie tej idei, jest

największym nonsensem”. Był rok

1873, czyli upłynło 8 lat od powsta-

nia Konstytucji WWF.

Minło od tego czasu prawie 140

lat. Pojawił si lm, radio, telewizja,

Internet, Facebook, Twier. Na mo-

ich półkach stoi kilkadziesit ksiek

o wolnomularstwie. S i takie, które

opisuj nasze rytuały i wszystkie „ta-

jemnice”. Jest wród nich ksika brata

profesora Tadeusza Cegielskiego, pt.

Sekrety masonów. Pierwszy stopień

taJemniCa masońsKa według wiKipedii

Pojcie tajemnicy jest podstawowym elementem wolnomularstwa, po-

dobnie jak podstawowy jest podział ludzi na wtajemniczonych (braci)

oraz profanów (wiatowych). Prawdziwe lub rzekome tajemnice masoskie

s czci jego legendy. W zasadzie masoneria otacza tajemnic wszystko, co

dzieje si w loy od chwili jej otwarcia do zamknicia. W loach wygłasza si

tak zwane deski, czyli krótkie referaty na dowolny temat. W szczególnoci

tajemnicami s informacje przekazywane adeptowi w czasie podniesienia

do któregokolwiek stopnia wtajemniczenia.

Sekrety mona podzieli na kilka grup:

• słowa (hasła) uywane w loy – zwykle wypowiadane szeptem lub litero-

wane oraz gesty pozwalajce rozpozna braci,

• nauki moralne i historyczne, zwykle oparte na wtkach biblijnych,

• symbolikę architektoniczną opart na – jak si wierzy – budowie wi-

tyni Salomona,

• symbolikę narzędzi murarskich i kamieniarskich oraz czynnoci nimi

wykonywanych, tre przysigi składanej przez adepta i rodzaj kary grocej

za zdrad tajemnic.

W przeszłoci tajemnica była pojmowana bardzo szeroko: tajemnic była

budowa i układ loy, jej lokalizacja, a nawet istnienie, cały obrzdek, skład

personalny loy oraz wszelkie sprawy w niej dyskutowane. Obecnie „tajemnica

masoska” stanowi przede wszystkim element tradycji. Takie tajemnice doty-

czce masonerii, jak rytuały czy symbolika zostały opisane i s upublicznione.

Niektóre rytuały slmowano, a materiały udostpniono w sieci. #

wtajemniczenia, wydana przez Agen-

cj Omnipress przeszło 20 lat temu

(Warszawa 1992). We wstpie Tade-

usz Cegielski pisze na temat tajemnic

Sztuki Królewskiej: „Wbrew pokutu-

jcej tu i ówdzie opinii, loe masoskie

nie s organizacjami tajnymi. Wkra-

jach, wktórych działaj, podlegaj

ogólnym przepisom o organizacjach

społecznych lub religijnych. Jednak

idzi – tak jak w czasie narodzin ruchu

około połowy XVII w. – atmosfera

tajemniczoci otacza wolnomularstwo,

jego cele i zasady. Nic w tym dziwne-

go, skoro masoneria odgrodziła si

od profanów do szczelnym murem

dyskrecji i obowizku milczenia. Ta-

jemnica rozciąga się jednak jedynie

na niektóre wewnętrzne sprawy lóż

– na rytualną część zgromadzeń. Cała

reszta: składy osobowe lóż, struktu-

ra organizacyjna i zasady działania,

wreszcie fundamenty lozoczne

iprogramy działania należą do jawnej

sfery sztuki królewskiej (podkr. wys.)

– jak sami masoni nazwali swój ruch”.

Tyle Tadeusz Cegielski.

Z drugiej strony loa masoska

jest specyczn grup osób, któr

według współczesnej nomenklatury

terapeutycznej mona okreli jako

„grup wsparcia”. We wszystkich tego

typu grupach, na samym wstpie

podpisuje si kontrakt, i zacho-

wuje si w tajemnicy wszystko, co

wydarzyło si w trakcie spotkania.

Chodzi o bezpieczestwo psychicz-

ne uczestników, o klimat zaufania

i dyskrecji niezbdny wprocesie

leczenia. W przypadku masonerii

uywa si sformułowania „Egregor”

loy. Oczywicie w masonerii nikt

nikogo z niczego nie leczy, ale ogólne

zasady działania takiej grupy ludzi,

powierzajcych sobie nawzajem sie-

bie, swoje myli, uczucia, słowa, s

podobne. I o tych włanie uczuciach

i emocjach nie powinno si mówi

na zewntrz. I wiat zewntrzny nie

powinien naciska na ich ujawnienie.

Nale bowiem do naszej prywatno-

ci, chronionej we wszystkich de-

mokratycznych krajach normami

konstytucyjnymi. #

p i s m o p r Z y J a C i ó ł s Z t u K i K r ó l e w s K i e J

18 s e K r e t y w a r s Z t a t u

eli chodzi o to, co tradycyjnie w masonerii objte było

tajemnic masosk, czyli symbole i obrzdy, to wiele

z nich na przestrzeni wieków zostało opisanych i wyja-

wionych dla wiata profaskiego. Niemniej, to włanie na

tych elementach wci skupia si tajemnica masoska –

wzakresie bardziej zaawansowanej symboliki i rytuałów.

Natomiast w zakresie członkostwa masoni przyjmuj

zasady dyskrecji, pozostawiajc kwesti ujawnienia swej

przynalenoci do indywidualnego rozstrzygnicia przez

kadego brata. Teoretycznie wic kady mason moe

publicznie mówi o swej przynalenoci do loy, lecz e

tak bdzie si działo faktycznie mona jedynie oczekiwa

w społeczestwach, w których masoni zajmuj nalene im

miejsce (np. Anglia, USA czy Francja). W społeczestwach

niedojrzałych, gdzie wci silne s prymitywne czarne

legendy antymasoskie z okresu, kiedy ledwo wygaszono

stosy i kade odstpstwo od ortodoksji i przejaw nieza-

lenego mylenia były postrzegane bardzo wrogo i tako

karane, masoni i loe zachowuj duy zakres dyskrecji.

Dyskrecja nie jest zreszt wyłcznie domen masonerii.

W ramach publicznego Kocioła dzi funkcjonuje tak np.

Opus Dei. Opus Dei broni dyskrecji co do członkostwa

w swej organizacji tym, e członkostwo w OD to „oso-

bista droga do witoci”, sprawa czysto duchowa, która

jest czci prywatnego i intymnego ycia i nie stanowi

powodu do publicznych manifestacji. Na tych samych

zasadach wiat profaski musi zaakceptowa to, e masoni

na ogół nie manifestuj swej przynalenoci loowej –

loa to jest miejsce pracy nad sob, spotkania loowe s

czci prywatnego i intymnego ycia wolnomularzy.

Naley podkreli, e nie ma jednak czego takiego, jak

tajemne i skryte cele masonerii. To czysty wymysł ludzi,

których zła wola lub fantazja bior gór nad rozsdkiem.

Kamil Racewicz

Wirtualny Wschód Wolnomularski,

21 października 2005 r.

taJemniCa masońsKa według wirtualnego

wsCHodu wolnomularsKiego

Małym Słowniku Masonerii Nor-

berta Wójtowicza (Verbinum

2006) jest take hasło TAJEMNICA.

Oto fragment: „Niektórzy,

idc za myl Fichtego, uwa-

aj, e tak naprawd tajem-

nic wolnomularstwa jest to,

e nie ma ono adnej tajem-

nicy. Tym niemniej, biorc

od uwag dyskrecj wolno-

mularzy, mona wskaza, e

tajemnice wolnomularskie

obejmuj w zasadzie jedynie

dwie sprawy”. Tu sparafra-

zuj, e chodzi o tajemnice

personalne i rytualne oraz

symboliczn prac w loy.

Wracam do cytatu, bo bardzo

mi si podoba zakoczenie

hasła: „Jeden z polskich wol-

nomularzy uwaał wrcz, e

przeciwnikom wydaje si,

e tajemnica wie si z bliej

nieokrelonymi celami poli-

tycznymi, z jak form kon-

spiracji. A chodzi o ochron

przey równie intymnych,

jak ycie erotyczne”.

Pozostałe kwestie, moim zdaniem,

powinny by własnoci publiczn.

yjemy bowiem w czasach „trans-

parentnoci” ycia publicznego na

całym wiecie. My, masoni, nie tylko

nie mamy si czego wstydzi, ale mo-

emy by dumni z naszych

tradycji i ideałów, które

wjeszcze szerszym stopniu

winny przenika do wiata

profaskiego inascza go

ideami Wolnoci, Równo-

ci iBraterstwa.

I jeszcze słowo na koniec.

Nasi poprzednicy, masoni

operatywni, swoje rytuały,

słowa, ceremoniały utrzy-

mywali w tajemnicy, lecz

pozostały po nich wspa-

niałe gotyckie katedry,

wznoszce si do nieba,

wktórych ludzie modl

si do dzi. Nie tak dawno

mylałam o nich, kontem-

plujc w Paryu wntrze

katedry Notre Dame.

Co dla całej Ludzkoci

pozostanie po nas, wol-

nomularzach z XXI wie-

ku? #

mały słowniK masonerii

W o l n o m u l a r z P o l s k i w i o s n a 2 0 1 3 • n u m e r 5 4

s e K r e t y w a r s Z t a t u

milCZ i słuCHaJ

o, co dotyczy ucznia wol-

nomularskiego podczas

pierwszego roku po inicja-

cji – to zakaz komentowania tego,

co słyszy i widzi podczas spotka,

na których jest obecny. Zakaz

odzywania si jest tylko pierwsz

lekcj. Wiksz sztuk (i pewnie

dlatego okres uczniowski trwa rok)

jest wyłczenie wewntrznego ko-

mentatora i wiadome uczestni-

czenie we wszystkich rytuałach.

Milczenie moe by uznawane

za form ascezy, metod dosko-

nalenia wewntrznego. Takiego

włanie milczenia przez lat siedem

wymagali od swych adeptów pita-

gorejczycy, a pierwsza lekcja bud-

dyzmu brzmi: Niech cisza zapanuje

w Tobie, milcz i słuchaj!

Patrz i ucz si – nie komen-

tujc na bieco tego, co słysz

iwidz. To jeszcze nie milczenie,

tylko nie-mówienie. Przyszłam tu

ze wiata, w którym nauczyłam

si mówi, teraz musz nauczy

si milcze. To dopiero pocztek

drogi do wyciszenia, uspokojenia

myli, eby wiadomie uczestni-

czy w tym, co si dzieje wokół. Pocztek nauki symboliki

i rytów wolnomularskich, a take umiejtnoci uwanego

słuchania odczytywanych desek i toczcych si po nich

dyskusji. W milczeniu wyrabiam sobie własny pogld na

temat, o którym była mowa.

Milczc, słysz i poznaj lepiej sam siebie, swoje reakcje

i czasem nie do koca uwiadomione przewiadczenia

iuprzedzenia, sterujce reakcjami. Słuchajc i słyszc,

mam szans na pogłbienie myli, jasne zrozumienie tego,

co chc powiedzie, albo tego, czego oczekuj od innych.

Milczc, pozwalam drugiej osobie mówi, wyrazi siebie,

asobie samej pozwalam na to, by nie by przywizan jedynie

do własnych słów czy własnych idei, bez (czsto przesyconej

emocjami) wymiany myli. W ten

sposób otwiera si przestrze wza-

jemnego słuchania – najcenniejszy

i najtrudniej osigalny element

komunikacji. Cierpliwie milczc

i słuchajc, dokonuj wyboru,

kształtuj własne zdanie.

Czy milczenie zawsze prowa-

dzi do wyciszenia? Pewnie moe

prowadzi, ale moe te by wro-

gim milczeniem. Milczeniem,

które jest hamowaniem złoci,

tłumieniem agresji, blokowa-

niem emocji. Milczenie jest (lub

moe by) sposobem ukrywa-

nia cierpienia. I nie chodzi tu

tylko o „wielkie cierpienia”, ale

o subiektywne odczucia tylko

czasem „usprawiedliwione”

woczach innych.

W yciu codziennym milczc,

mona szkodzi lub pomaga in-

nym lub sobie. Dlatego milczenie

moe by istotnym narzdziem

zarówno walki, jak i współdzia-

łania. Milczenie osoby obraanej,

zniesławianej lub krzywdzonej

moe by wyrazem pogardy dla

przeladowcy, sposobem wytr-

cenia mu broni z rki, ale moe te by objawem strachu,

form kapitulacji i ucieczki. Milczenie moe by te do-

wodem heroizmu.

Czsto milczenie bywa warunkiem skutecznego działa-

nia… Milczenie bywa obowizkiem, bywa cnot i bywa

wystpkiem. Jest cnot, gdy nie jest obowizkiem, lecz

słuy jakiemu dobru moralnemu. Jest wystpkiem lub

win, gdy mówienie było obowizkiem.

Na rónych ciekach rozwoju wewntrznego rozmaite

rytuały oraz nakazane milczenie prowadz do uspokojenia

umysłu, kontemplacji, medytacji, spokoju, do ciszy, która

jest darem. Takiej ciszy, która jest przeyciem mistycznym

i ródłem siły. s... Magda Ś.













Janusz Koa w „Songu o ciszy” pisał:

Gdy kiedyś łomot umrze w dyskotekach

Do siebie nam dalej będzie niż do gwiazd

Zanim coś powiesz jak człowiek do człowieka

Cisza zgruchocze i wykrwawi wszystkich nas

Dlatego uczmy się ciszy i milczenia

To siostry myśli, świadomości przednia straż

Bo gdy się milczy, milczy, milczy

To apetyt rośnie wilczy

Na poezję – Co być może drzemie w nas

p i s m o p r Z y J a C i ó ł s Z t u K i K r ó l e w s K i e J

20 Z r e d a K C y J n e J p o C Z t y

postanowiłem

wstąpiĆ do masonerii

ak dobrze być wolnym człowiekiem bez uprzedzeń i fanaty-

zmu. Robić, co się chce, mówić, co się chce, zgodnie zzasadami

prawnymi obowiązującymi w danym kraju. Gdzie zatem

można znaleźć ludzi podobnie myślących, kierujących się ideałami

prawdziwie wolnymi? Jedynym ruchem, gdzie naprawdę człowiek

jest wyzwolony, jest wolnomularstwo. Postanowiłem więc pójść

drogą Mozarta, Muncha, Poniatowskiego, Narutowicza iwstąpić

w szeregi wolnomularzy.

Do tej złej i niedobrej masonerii. Pomijam tu fakt, że większość

społeczeństwa ma znikomą wiedzę o tym sekretnym stowarzysze-

niu. Ważne, że Żyd i mason to twój wróg, który knuje spiski. A ja

na przekór, wbrew większości. Ruchem wolnomularzy zacząłem

interesować się dawno temu. Dlaczego właśnie Sztuka Królew-

ska? Odpowiedź nie jest prosta. Nie chcę tutaj prawić banałów,

że zniechęciłem się do religii, w której zostałem wychowany. To

byłoby za proste.

Zrzeszenie wolnomyślicieli to coś więcej. Już same te dwa

pojęcia: wolność i myślenie wywołują u mnie radosny uśmiech

na twarzy. Bo czy nie jest wspaniale być wolnym od stereoty-

pów? Czy nie jest dobrze myśleć w tym świecie, gdzie głupota

i swoisty brak świadomości są w cenie? Gdy dodasz do tego

braterstwo braci i sióstr oraz równość ludzi względem siebie,

masz krótką odpowiedź. Uwierzcie lub nie, ale prosty kanał

YouTube też może wiele odkryć. Weźmy pod uwagę prof. Ce-

gielskiego, najbardziej bodaj znanego wolnomularza wPolsce.

Jego wystąpienia przed kamerą mogą być prawdziwą ucztą

dla oglądających.

To wszystko razem było przyczyną podjęcia decyzji o wstąpieniu.

I jeszcze jedna ważna rzecz – silna wola. Przekonanie, dokąd chce

się podążyć oraz dążenie do tego. Jeśli jesteś zamknięty w sobie,

nie chcesz poszerzać horyzontów myślowych, nie zadajesz sobie

pytań, dobrze ci w tym świecie, jaki on jest, nie masz czego szukać

w wolnomularstwie. Przez moją głowę ciągle przebiegają myśli

ipytania: czy dobrze robię? czy powinienem dążyć ku oświeceniu?

A może chcę wstąpić do organizacji przestępczej, satanistycznej?

Po dłuższym namyśle, racjonalne podejście wygrywa z irracjo-

nalnym. Przecież Puszkin, Voltaire, Poniatowski, Naruszewicz,

Wybicki, Dąbrowski oraz wielu innych anonimowych mularzy

nie interesowałoby się takimi organizacjami. Kontynuuję zatem

moją drogę ku światłu.

Kiedy po napisaniu do loży, dostaję odpowiedź od Czcigod-

nego Wielkiego Mistrza na temat daty rozmowy, adrenalina

podnosi się i kumuluje. Zaczynam szukać informacji o wielkich

masonach, przeglądam swój życiorys, czytam o symbolach.

Wpewnej chwili mówię „stop”. Nie tędy droga. I w końcu na-

stępuje ten dzień. Odpowiednio przygotowany z historii Sztuki

Królewskiej, ubrany nienagannie, zaczynam rozmowę, ważąc

słowa i starannie odpowiadając na zadane pytanie. Gdzieś

słyszałem, iż prawda nas wyzwoli i jeśli ktoś myśli, że kłamstwa

umkną uwadze wolnomularzy, grubo się myli. Ale prawdziwa

recepta na takie pierwsze spotkanie z wolnomularskim mistrzem

powinna wyglądać następująco: bądź sobą, podążaj drogą ku

ulepszaniu siebie. Niech ideały wolnościowe, braterskie oraz

równouprawnienie będą Ci bliskie. Kieruj się ogólnoludzką etyką.

Po rozmowie napięcie schodzi. I znowu czekam. Po kilku dniach

dostaję wiadomość o terminie kolejnego spotkania. Także i ten

nauczyciel jest przyjacielsko do mnie nastawiony.

Czy ani przez chwilę nie zwątpiłem lub byłem bliski rezygnacji

z aplikowania do loży? Nie, ani razu. Ośmielony, zaprzyjaźniam

się z moim pierwszym wywiadowcą. Rozmawiamy długie godziny.

Zadaję mu wiele pytań. On rozwiewa moje, choćby najmniejsze,

wątpliwości i wyjaśnia, czym jest ta tajemna lozoa życia.

Kiedy w pewnym momencie zauważam, że rozmowa z pytań

i odpowiedzi przekształca się w żywą konwersację, wiem, że to

jest droga ku ulepszeniu siebie i mojego Mistrza. To niesamowite,

ja, kamień nieociosany, człowiek z zewnątrz, ulepszam nauczy-

ciela! Tak jest w rzeczy samej, o czym mówi mi mój interlokutor.

Rozmawiamy o prawdzie, życiu, o zasadach, jakimi kierują sie

masoni. Zahaczamy o lantropię, mówimy o sprawach ważnych

dla świata. Z rozmowy na rozmowę rozkręcam się coraz bardziej.

Zaczynamy wymieniać poglądy na coraz trudniejsze tematy.

Czasem niewygodne, czasem dotykające sfery sacrum. Jak dobrze,

że mój przyjaciel jest otwarty i mówiąc o wielu sprawach, daje

wskazówki na przyszłość. Uczy, jak być lepszym człowiekiem

wtych trudnych czasach.

Kolejnego dnia otrzymuję wiadomość. Zostaję zaproszony

na zjazd sympatyków Sztuki Królewskiej celem poszerzenia

wiedzy o historii masonów spekulatywnych i operatywnych.

Na spotkaniu damy i dżentelmeni witają mnie uśmiechami

iz zaciekawianiem słuchają moich pytań. Pytam o historię,

osugerowane układy, zahaczam o wątki religijne. Na wszystkie

pytania otrzymuję satysfakcjonujące odpowiedzi. Jakoś nie widzę

u nich rogów i chęci odprawiania na mnie tajemnych rytuałów.

Zwykli sympatyczni ludzie.

Dni upływają, co jakiś czas przeprowadzam długie rozmowy

zmoim Mistrzem i czekam na spotkanie loży, w której będą ważyć

się moje losy. Aż w końcu Czcigodny Wielki Mistrz powiadamia

mnie, że na najbliższych pracach loży odbędzie się głosowanie nad

moją przyszłością. Po kilku godzinach odczytuję maila. TAK!

Wielki dzień, jestem szczęśliwy. Udało się po wielu miesiącach

oczekiwania oraz wielu latach zgłębiania wiedzy. Teraz czas

oczekiwania na inicjację.

MK, Irlandia

W o l n o m u l a r z P o l s k i w i o s n a 2 0 1 3 • n u m e r 5 4

w y d a r Z e n i a

Wspólne dobro jest trudne, zło i nienawiść przychodzą z łatwością

Bogowie

instruKCJa oBsługi

cigu dwóch ostatnich de-

kad dialog midzyreligijny

i europejska polityka wie-

lokulturowoci poddawane były wielu

próbom. Z trudem negocjowane zasa-

dy koegzystencji hartowały si w ogniu

czystek etnicznych, aktów terroryzmu

i zaciekłych koniktów wiatopogldo-

wych, którym towarzyszyła przemoc.

Wic kiedy dzisiaj, w Pastwowym

Muzeum Etnogracznym w Warsza-

wie, po piciu latach przygotowa,

zsatysfakcj inaugurujemy to wspa-

niałe przedsiwzicie wystawiennicze

i zarazem lekcj wiatłej tolerancji,

nie moemy ignorowa faktu, e wiat

wokół nas zmienił si, czsto na nie-

korzy, e o porozumienie w wielu

wypadkach trudniej, ni na pocztku

tej drogi, a wiele poj, zdawałoby si

oczywistych, wymaga zdeniowania

na nowo.

Tak wic ponownie pytamy o to,

czym jest laicko pastwa i jak

powinno funkcjonowa w nim społe-

czestwo obywatelskie. I nadal nosimy

w sobie pełn niepokoju wtpliwo,

czy ta wyjtkowa, zgodna, ale przecie

jake krucha koegzystencja milionów

mieszkaców Europy rónych religii

iwiatopogldów przetrwa prób cza-

su, czy te legnie w gruzach, jak wiele

poprzednich projektów politycznych,

znanych z historii tego kontynentu.

Lekcja wieloetnicznej cesarsko-kró-

lewskiej monarchii austro-wgierskiej,

w której kolebce, niedalekim Wiedniu,

zrodziła si hydra nazizmu, stanowi

dla nas wci czytelne memento.

ystawa „Bogowie – instruk-

cja obsługi”, autorskie dzieło

profesora Krzysztofa Pomiana i jego

współpracowników z brukselskiego

Muzeum Europy, tu zrealizowana

wspólnie z zespołem Pastwowego

Muzeum Etnogracznego w War-

szawie, uczciwie stawia pytania i nie

narzuca uproszczonych odpowiedzi.

Uwiadamia swoim odbiorcom, e

adna religia nie ma wyłcznego

prawa do dysponowania instrukcj,

która byłaby podstaw zgodnego

współistnienia rónych religii. A

jeli nawet taka instrukcja miałaby

powsta, to jedynie na drodze ne-

gocjacji, wzajemnych ustpstw oraz

wykształconej empatycznej zdolno-

ci rozumienia postaw i wraliwoci,

które wydaj si obce, dziwaczne,

czasem wrcz grone i niepojte.

ymagałoby to równie wia-

domoci faktu, e to, co

nam jest zabronione, a dozwolone

innym, samo w sobie nie jest złem

substancjalnym. Tora przecie nie

zabrania ydom jedzenia piachu,

lecz wieprzowiny, która z pewno-

ci jest wartociowym i smacznym

poywieniem, odpowie kady za-

pytany o to rabin. Lecz z drugiej

strony, spróbujmy wyobrazi so-

bie biesiadników rónych konfesji

ucztujcych przy tym samym stole.

Natychmiast zrozumiemy, e jeli





















p i s m o p r Z y J a C i ó ł s Z t u K i K r ó l e w s K i e J

22 w y d a r Z e n i a

wspólne menu miałoby odpowiada

wszystkim rytualnym wymogom tam

zgromadzonych, ze stołu musiałyby

znikn najbardziej cenione potrawy.

Ten przykład, którym posłuyli si

autorzy wystawy, dowodzi, e współ-

istnienie w przestrzeni publicznej

wieckiego pastwa, któr symbolizu-

je wspólna uczta, wymaga od wszyst-

kich jej uczestników mniejszych lub

wikszych ustpstw. Wymaga wic

wspólnie ustanowionego systemu

zakazów i nakazów, który dotyczyłby

tej szczególnej sytuacji – wspólnej,

publicznej sfery komunikacji. Widzi-

my wic, e współistnienie rónych

religii, nawet w warunkach pastwa

laickiego, to zadanie trudniejsze ni

organizacja festiwalu multikulturo-

wego. Wspólne dobro jest trudne, zło

i nienawi przychodz z łatwoci.

Złem jest te niewiedza, która rodzi

strach, poczucie obcoci i zagroenia.

Oryginalny tytuł wystawy opatrzyli-

my podtytułem „Sakralne i nieprze-

mijajce wartoci w yciu duchowym

mieszkaców Europy”, aby podkreli

to, co łczy nas, Europejczyków. Aby

jeszcze raz przypomnie, pokaza,

uzmysłowi...

zy mona zrobi co wicej? Zpew-

noci tak, niemniej jednak nasze

Muzeum, od 125 lat szczycce si misj

ochrony własnego dziedzictwa i jedno-

czenie jednania ze sob kultur, religii

inarodów wiata, na tym powinno po-

przesta – na przypominaniu i uzmysła-

wianiu nam, Europejczykom, potrzeby

wzajemnych wyrzecze i wspólnej troski

oprzestrze dialogu i współistnienia.

Dr Adam Czyżewski

Dyrektor Państwowego Muzeum

Etnogracznego w Warszawie

dlaCZego muZeum europy?

... zaangaowało si w wystaw na temat religii? Zadaniem Muzeum Europy jest badanie zjawisk spo-

łecznych i kulturowych, wanych dla cywilizacji europejskiej. Jedno z takich zjawisk to współistnienie i prze-

nikanie si rónych religii w miastach Europy. Zostało ono przyblione w duchu, który towarzyszy wszystkim

przedsiwziciom Muzeum Europy: chci poznania, woli zrozumienia, troski o otwarto, tolerancj i szacunek,

ale take bezkompromisowoci w obronie wartoci, jakimi s wolno i solidarno. Czy nie s to w swej istocie

wartoci europejskie? #

rzypomnijmy, e

eksponaty zwiza-

ne z masoneri mona

było oglda w Pastwo-

wym Muzeum Etnogra-

cznym w Warszawie

wczerwcu i lipcu 2012 r.

O tym wanym dla Przy-

jaciół Sztuki Królewskiej

wydarzeniu pisalimy

równie wielokrotnie na

łamach „Wolnomularza

Polskiego”, a w wydaniu

nr 52 umiecilimy ob-

szern fotorelacj.

W swoim artykule Paweł Matwiej-

czuk przypomina histori projektu

oraz opisuje jego realizacj. Opro-

wadza czytelnika przez poszczególne

sale: od Izby Rozmyla, przez sal

„biblijn”, rekonstrukcj wntrza loy,

a po sal z masoskimi pamitkami.

„Podstawowym celem niniejszej wy-

stawy była szeroko pojta edukacja.

Wolnomularstwo pokazano jako ruch

niejednolity administracyjnie (sze

niezalenych obediencji działajcych

w Polsce) i niejednorodny obrzdowo.

Widz miał moliwo pozna mity,

korzenie wolnomularstwa, jego dzieje,

obrzdowo, pamitki i dokumenty”

– pisze Paweł Matwiejczuk.

Materiał jest piknie ilustrowany

zdjciami z wystawy (jeszcze wicej

zdj znalazło si na pły-

cie CD dołczonej do

numeru) i zdecydowanie

warto go mie w swoim

domowym archiwum,

jako przypomnienie naj-

ciekawszego wydarzenia

kulturalnego zwizane-

go z masoneri w ostat-

nich latach.

Poniewa artykuł

opublikowany został

równoczenie w jzyku

polskim i angielskim, in-

formacja o wystawie tra równie poza

granice Polski. „Legenda Mistrza Hira-

ma” była sama w sobie dziełem sztuki,

tym lepiej spełniajc swoj misj edu-

kacyjn. Zaciekawiała zwiedzajcych,

wcigajc ich w swoj wielowtkow,

barwn opowie i przekonujc, e nie

taki farmazon straszny, jak go maluj...

Pomimo okresu wakacyjnego i

krótkiego czasu ekspozycji, wysta-

w odwiedziło bardzo wielu goci.

Pastwowe Muzeum Etnograczne

postawiło bardzo wysok poprzeczk.

Czy Muzeum Narodowe bdzie po-

trało stworzy co równie udanego?

O tym przekonamy si w przyszłym

roku, jeli projekt wystawy „Loa jako

obraz wiata” ujrzy wiatło dzienne.

Czekamy z niecierpliwoci.

Aleksandra Wysocka-Zańko

nie taKi FarmaZon

strasZny









W o l n o m u l a r z P o l s k i w i o s n a 2 0 1 3 • n u m e r 5 4

n a s z a r o z m o W a

masoneria

to nie tylKo HarCerstwo

dla starsZyCH panów

R O Z m O W A

Z P R O f . d R h A B .

T A d E u S Z E m C E G I E L S K I m

Adam Witold Wysocki: Szykuje się

jubileuszowy numer „Ars Regia”. Czego mogą

oczekiwać czytelnicy?

Tadeusz Cegielski: Okrągła rocznica powstania pisma

minęła 4 września 2012 r. Przed ponad dwudziestu laty

wCiążeniu nad Wartą, podczas spotkania wolnomular-

skiego zakończonego konferencją prasową, zaprezen-

towałem pierwszy numer czasopisma „Ars Regia”. Idea

naukowego magazynu poświęconego idei i historii „Sztuki

Królewskiej” zrodziła się w środowisku Uniwersytetu

Warszawskiego. Została też poparta, zarówno słowem, jak

i czynem, przez pracowników Biblioteki Uniwersyteckiej

w Poznaniu, przechowującej w Ciążeniu unikalne zbiory

druków masońskich. Wkrótce ukaże się jubileuszowy,





p i s m o p r Z y J a C i ó ł s Z t u K i K r ó l e w s K i e J

24 n a s z a r o z m o W a

dwudziesty zeszyt. Mam nadzieję, że Muzeum Historii

Polski, które podpisało umowę z wydawcą „Ars Regia”,

snalizuje swój projekt i udostępni zawartość wszystkich

zeszytów internautom. To część szerokiego projektu za-

tytułowanego „Otwórz książkę” (www.otworzksiazke.pl),

nansowanego przez Unię Europejską i koordynowanego

przez Bibliotekę Narodową w Warszawie. Projekt ma

na celu bezpłatne udostępnienie internautom pewnego

kanonu polskich tekstów historiogracznych. Aktualnie

lista obejmuje ponad sto pozycji o charakterze monograi

i syntez, książek, z których najczęściej korzystają studenci,

uczniowie i wszyscy miłośnicy historii.

Wspominałeś, że 20. numer „Ars Regia” będzie

ostatnim, który wydajesz osobiście.

- To prawda. Czasopismo w tej formie, z tym redaktorem

naczelnym i wydawcą kończy swoją działalność. Od począt-

ku staraliśmy się nadać mu atrakcyjną formę, nie obniżając

jego poziomu; było to niezmiennie czasopismo nauko-

we i popularno-naukowe. W Internecie funkcjonują dwie

niezależne instytucje monitorujące czasopiśmiennictwo

wolnomularskie. Jedną z nich, obejmującą ponad 8 tys. ty-

tułów, prowadzi pewien Norweg, a drugą (ok. 3,5 tys. ty-

tułów) znany portal angielskojęzyczny www.freemasonry.

fm. W obu monitoringach zajmujemy bardzo wysokie

miejsca: w pierwszej dziesiątce lub – jak w przypadku

www.freemasonry.fm – w pierwszej piętnastce, z dopiskiem

„excellent”! Na pierwszych miejscach plasują się takie

potęgi, jak „Renaissance Traditionnelle”, „Pietre-Stones

Review of Freemasonry”, „Franc-Maçonnerie Française”,

czasopisma z długoletnią tradycją i wysokimi budżetami.

Dodam, że bardzo nisko na tych listach znajdują się czaso-

pisma wydawane przez tradycyjne Wielkie Loże. Młodzi

recenzenci alergicznie reagują na konserwatyzm, z jakim

kojarzone są te periodyki. Spór ma naturę metodologiczną,

o czym długo by mówić. „Ars Regia” jest doceniana właśnie

za swoją nowoczesność metodologiczną – otwartą formę.

Co będzie dalej z „Ars Regia”?

- To wciąż kwestia otwarta. Powstaje Instytut „Sztuka

Królewska w Polsce”. Może w ciągu kilku lat, gdy nieco

okrzepnie kadrowo, nansowo i organizacyjnie, Instytut

będzie mógł powołać podobne czasopismo z nawiązaniem

do tytułu. Wtedy być może narodzi się „Ars Regia Nova” –

lub podobny tytuł. Chętnie będę służył radą czy pomocą,

na miarę moich sił. Tymczasem chciałbym się poświęcić

innemu zadaniu, jakim jest zagospodarowanie materiału,

który został opublikowany w ciągu minionych dwudziestu

lat. Marzy mi się, żeby opublikować streszczenia artykułów

w języku angielskim. Równolegle chciałbym uzupełnić

komplety „Ars Regia” w bibliotekach. Wartą rozważenia

ideą jest publikacja czasopisma w wersji cyfrowej lub

wmodelu „druk na żądanie”.

O czym będzie można przeczytać w 20. numerze?

- W zeszycie o numerze 20, datowanym już na 2013 rok,

rozwinięty zostanie temat powiązań masonerii z architek-

turą. Jednym z ciekawszych tekstów jest tu opis lożowego

kompleksu funkcjonującego w angielskim kurorcie Bath –

powstałym jeszcze w epoce rzymskiej i bardzo popularnym

w XVIII-XIX wieku. Będzie można tam znaleźć zarówno

szersze rozważania z dziedziny historii architektury, jak

ikonkretne opisy budowli projektowanych na potrzeby

mularzy. To nie tylko domy lożowe, ale również całe



W o l n o m u l a r z P o l s k i w i o s n a 2 0 1 3 • n u m e r 5 4

n a s z a r o z m o W a

kompleksy architektoniczne, których

twórcom przyświecały masońskie

idee. Przykładem takiego kompleksu

jest osiemnastowieczna Christiania,

obecnie dzielnica Kopenhagi. Kolejny

temat to nekropolie wolnomularskie,

na przykładzie rzymskim. Szczególnie

zaś polecam artykuł dr hab. Barbary

Arciszewskiej publikowany wjęzyku

angielskim. Warto wiedzieć, że profe-

sor Arciszewska dokonała międzyna-

rodowej rewolucji w historii sztuki.

Polacy nie przywiązują tak ogrom-

nego znaczenia do architektury, jak

na przykład Anglicy. Po ogromnym

pożarze Londynu w 1666 r., w któ-

rym spłonęło dwie trzecie budynków,

przystąpiono do odbudowy. Ówczes-

ny architekt królewski, Christopher

Wren, zrobił to wsposób całkowi-

cie genialny. Wbrew XVII-wiecznej

doktrynie, preferującej estetykę klasyczną, zdecydował

się zrekonstruować średniowieczne kościoły w stylu go-

tyckim. Ten historyczny pietyzm zasługuje na uznanie.

Królowa Anna, na której rządy przypadły czasy odbudowy

stolicy, ufundowała ze swojej prywatnej kiesy 50 świątyń.

Wspólnym wysiłkiem dokonano wskrzeszenia miasta. Ale

wróćmy do profesor Arciszewskiej i jej rewolucyjnej tezy.

Dowiodła ona, że palladiański styl w architekturze nie był

rdzennie brytyjski, lecz narodził się w Niemczech. Dla

nas może to nie jest wielka różnica, ale dla Anglików taka

teza była równoznaczna z tym, czym dla Polaków byłoby

uznanie Chopina za Francuza.

Czy odbudowa Londynu i wzrost znaczenia mularzy

operatywnych można jakoś powiązać z powstaniem

wolnomularstwa spekulatywnego?

- Ówcześni wybitni architekci i budowniczowie, tacy jak

sir Christopher Wren czy starszy od niego Inigo Jones, to

byli również uczeni i myśliciele. Dzięki nim wykształciło

się kilka pokoleń światłych ludzi. Warto dodać, że oprócz

cechów zaczęły na ziemiach anglosaskich powstawać

różne organizacje „nieoperatywne”. Oprócz lóż wolnych

mularzy narodziły się organizacje wolnych ogrodników –

ee gardiners. Mało kto wie, że w Szkocji istniał od końca

XVII wieku Zakon Wolnych Ogrodników, który przetrwał

do XIX stulecia. Niewiele o tym napisano, a temat jest

nadzwyczaj ciekawy. Rzuca też nowe światło na genezę

wolnomularstwa spekulatywnego. Zakon, o którym mowa,

miał własną symbolikę i obrzędowość – zbliżoną „duchem”

do wolnomularskiej, przecież odrębną!

Chętnie o tym kiedyś napiszemy na łamach

„Wolnomularza Polskiego”. Na koniec powiedz,

czy w ciągu minionych 20 lat zmienił się

stosunek Polaków do masonerii? Jakie jest twoje

doświadczenie jako redaktora „Ars Regia”, badacza

dziejów masonerii oraz ujawnionego wolnomularza?

- Zmieniło się bardzo wiele. Nie wiem, w jakim stopniu

przyczynili się do tego ludzie tacy jak ja czy redakcja

„Wolnomularza Polskiego”. „Ars Regia” zawsze traała

do wąskiego grona ludzi, jeśli już nie przekonanych,

to przynajmniej otwartych, ciekawych świata. Trudno

byłoby, na przykład, zachęcić doktora Stanisława Kraj-

skiego, żeby zajrzał do „Ars Regia”. Nie wiem, czy za

tą jego niemożnością czytania, dowiedzenia się czegoś

nowego, stoi li tylko intelektualne lenistwo, czy coś in-

nego jeszcze? Może strach przed koniecznością choćby

i niewielkiej korekty własnych poglądów? Gdyby spadł

u nas meteoryt, to zdaniem pana doktora byłoby to za

sprawą masonerii. Jednak, na szczęście, społeczeństwo

uczy się – w przeciwieństwie do panów Krajskich. Zmiany

w polskim społeczeństwie zaszły bardzo daleko. Świadczy

o tym chociażby odbiór dwóch najnowszych wystaw

poświęconych masonerii. Oprócz wystawy „Legenda

Mistrza Hirama”, zorganizowanej latem 2012 roku w Mu-

zeum Etnogracznym w Warszawie, przypomnę jeszcze

wystawę masońską otwartą jesienią 2008 roku w Toruniu,

w Muzeum Okręgowym, oraz stałą ekspozycję poświę-

coną „Sztuce Królewskiej” w Muzeum Mazowieckim w

Płocku. Niewielka salka prezentująca, zwykorzystaniem

multimediów, dzieje masonerii w Płocku na tle historii

Polski i świata, to pierwsze takie wydarzenie i miejsce

w rodzimym muzealnictwie. Autorką oprawy multime-

dialnej jest uzdolniona artystka z Warszawy, pani Ewa

Świder. Ona również przygotowała niezwykle oryginalną

scenograczną oprawę wielkiej wystawy wMuzeum

Narodowym w Warszawie, zatytułowanej „Loża jako

obraz świata”, zaplanowanej na początek przyszłego, 2014

p i s m o p r Z y J a C i ó ł s Z t u K i K r ó l e w s K i e J

26 n a s z a r o z m o W a

roku. To oznaki zainteresowania fenomenem masonerii,

wykraczające poza pogoń za jakąś sensacją.

Cieszy fakt, że instytucje takie jak muzea, biblioteki

czy archiwa starają się wyjść naprzeciw tym

zainteresowaniom.

- Warto również wspomnieć, że po dwudziestu latach

utrzymywania statusu obserwatora Uniwersytet im. Adama

Mickiewicza w Poznaniu zdecydował się na członkostwo

wAMMLA, czyli Stowarzyszeniu Muzeów, Bibliotek iAr-

chiwów Wolnomularskich działającym przy Radzie Europy.

A przecież, gdy z początkiem lat 90. w poznańskim Muzeum

Narodowym z inicjatywy jego dyrektora, profesora Kon-

stantego Kalinowskiego, miała powstać stała ekspozycja po-

święcona „Sztuce Królewskiej”, wybuchł skandal i profesora

Kalinowskiego okrzyknięto ateistą iwrogiem Kościoła. Nie

wspominam już głośnej sprawy muzeum wolnomularstwa

wDobrzycy – idei pogrzebanej w 2004 roku przez wielko-

polską Ligę Polskich Rodzin i osobiście panią Barys, byłą

już – na szczęście - radną z Leszna. Podobna atmosfera

przez długi czas panowała wokół zbiorów ciążeńskich.

Jeden zrektorów Uniwersytetu tak bardzo wstydził się tej

kolekcji masoników, że gotów był... oddać ją Niemcom.

Dopiero rozgłos medialny nadany tej sprawie sprawił, że

magnicencja wycofał się z niefortunnego pomysłu.

W jednym z wywiadów kustosz Andrzej Karpowicz

wspominał, że celowo ukrywano eksponaty

masońskie przed opinią publiczną w obawie, że

zostaną rozkradzione albo skonskowane…

- Z tą kradzieżą to nie była przesada. Pewnego anty-

kwariusza niemieckiego złapano na gorącym uczynku,

gdy usiłował wywieźć z Polski bezcenne druki z jeszcze

nie skatalogowanych zbiorów. Inny przykład, z począt-

ku lat 90., na szczęście niedotyczący już naszego kraju.

Druki siedemnastowiecznych różokrzyżowców – rodem

z biblioteki nieświeskiej Radziwiłłów – systematycznie

wykradane z Biblioteki Lenina w Mińsku, chodziły na

aukcjach w Niemczech za kolosalne sumy. Od tamtej pory

zmieniło się bardzo wiele. Archiwiści i bibliotekarze nie

zawsze są specjalistami w tej kwestii, ale wiedzą już, co to

są masonica i że nie należy ich mylić z judaicami. Do mnie

osobiście zwrócili się jakiś czas temu specjaliści z Żydow-

skiego Instytutu Historycznego z prośbą o ekspertyzę

pewnej kolekcji regaliów, skatalogowanych pierwotnie

jako masońskie. Ich wątpliwości były zasadne, ponieważ

owe eksponaty nie miały rodowodu wolnomularskiego.

Chodziło, jeśli dobrze pamiętam, o charytatywny Zakon

Synów Przymierza, B’nai B’rith.

Kolejnym dowodem na zmianę klimatu wokół masonerii

jest liczba prac licencjackich, magisterskich i doktorskich,

które dotyczą tego tematu. Przed dwudziestu laty temat

dotyczący masonerii byłby na wielu uczelniach nie do

pomyślenia. Ja byłem pierwszą osobą w Polsce, która ha-

bilitowała się z wolnomularstwa. Zwiększenie otwartości

świata naukowego na zagadnienia związane z masonerią

to olbrzymia zasługa profesora Ludwika Hassa i jego

imponujących naukowych opracowań dotyczących maso-

nerii. Świadomość wokół masonerii zmieniła się na wielu

poziomach. Niestety są wyjątki. Dochodzimy jednak do

momentu, w którym historia zatacza koło. Niedawno pe-

wien utytułowany naukowiec z Poznania zaczął publikować

wprasie, na łamach „Naszego Dziennika”, chciałoby się rzec

„farmazony” (sic!). Nazywał on Konstytucje Andersona

z 1723 roku „niedawno odtajnionymi dokumentami ma-

sońskimi”. Jak może historyk takie głupstwa opowiadać?

A jakie zmiany zaszły w mediach?

- Nie dzwonią już do mnie dziennikarze, żeby zapytać

osatanistyczne praktyki masonów. A jeszcze dwadzieścia

lat temu to się często zdarzało. Nawet jeśli jeszcze są tacy

dziennikarze, to do mnie się nie zgłaszają. Wydaje mi się,

że w pewien sposób przyczyniłem się do tego, żeby po-

kazać dziennikarzom, że o masonerii można rozmawiać

na serio. Ja wszystkich moich rozmówców traktuję bardzo

poważnie, bez względu na to, skąd przychodzą. Staram się

też uczulać na to, że na mnie świat masoński się nie kończy.

Chciałbym, żeby młodsi ode mnie przejęli pałeczkę. Nie

będę przecież żył wiecznie, a w dodatku jestem już nieco

znużony rolą dyżurnego masonologa kraju. Nie brak mi

cierpliwości, ale tłumaczenie tych samych rzeczy po raz

sto pierwszy może być męczące. Dlatego spore nadzieje

wiążę z Instytutem „Sztuka Królewska w Polsce”.

Inną kwestią jest to, na ile środowiska masońskie

chcą się ujawnić…

- Debiut Sióstr w audycji „Babilon” w TVN 24 był nie-

zwykle udany! Im więcej osób będzie mówić o masonerii

sensownie i otwarcie, tym lepiej. Dodam jeszcze, kończąc

wątek przemian w świadomości, że wolnomularstwo

trało do polskich podręczników szkolnych – także, choć

nie tylko, za moją sprawą. Dotyczy to podręczników dla

gimnazjalistów i licealistów, rozdziałów na temat XVIII-

wiecznych ruchów lozocznych, naukowych i stowa-

rzyszeniowych. Udało się więc przełamać czarną legendę

masonerii. Problemem bywa nie tylko demonizowanie,

ale również lekceważenie masonerii i nazywanie jej „har-

cerstwem dla starszych panów”. Ten opis nie wyczerpuje

wielowymiarowego zjawiska, jakim jest „Sztuka Królewska”.

Masoneria to sposób na życie.

- Jestem wolnomularzem od 1987 r. i dla mnie też naj-

krótsza denicja masonerii to „sposób na życie”. Dobrze

działająca loża ma zbawienny wpływ na człowieka.

Loża to budowla, która się solidnie trzyma w XXI

wieku. To nie my jesteśmy wariatami, tylko świat wokół

jest zwariowany.

Dziękuję za rozmowę.

Adam W. Wysocki

W o l n o m u l a r z P o l s k i w i o s n a 2 0 1 3 • n u m e r 5 4

n a s i w i e l C y

























akt, iż ludzie z najbliższego oto-

czenia Marszałka, bojownicy

zPolskiej Organizacji Wojsko-

wej (POW) i działacze PPS tworzyli

trzon organizowanej od października

1920 roku Wielkiej Loży, nie pozo-

stał bez wpływu na ideowy charakter

obediencji. Z czasów terrorystycz-

nej walki z caratem przed wybuchem

Iwojny, z epoki legionów Piłsudskiego

i pierwszych lat powojennych „ojco-

wie założyciele” wynieśli ideę liberum

conspiro – wolności konspiracji, choć

nieobce im były również zasady po-

zytywistycznej „pracy u podstaw”,

jakie reprezentował twórca polskiej

psychiatrii humanistycznej i orga-

nizator szpitala w Tworkach, Rafał

Radziwiłłowicz. W jakiejś mierze

wielcy mistrzowie Radziwiłłowicz

iStrug reprezentowali owe dwie wiel-

andrZeJ strug

wolnomularZ BeZ ZłudZeń

P R O f . d R h A B . T A d E u S Z C E G I E L S K I