Kiedy pieniądz był Bogiem,

a braterstwo utopią �� s� 4

Francesco Nullo,

wolnomularz czynu �� s� 10

Ideały w czasach liberalizmu

ekonomicznego �� s� 14

Jak Feniks z popiołów �� s� 15

Rozum i etos

w symbolice cyrkla �� s� 18

Inicjacja wolnomularska �� s� 20

Świat jako loża �� s� 24

Wyznania chrześcijanina

i masona �� s� 29

Wielki Architekt Wszechświata

w ujęciu liberalnym �� s� 32

(Prawie) wszystko

o lożach kobiecych �� s� 35

Konspiratorka i joginka

w fartuszku �� s� 40

Alchemia i święte rośliny �� s� 43

W o l n o m u l a r z P o l s k i l a t o 2 0 1 4 • n u m e r 5 9

L U D Z I E I I D E E

KIEDY PIENIĄDZ BYŁ BOGIEM,

A BTERSTWO UTOPIĄ

ŚWIAT POCZĄTKU XXI W.

CZY SĄ ALTERNATYWY?

S O N I A L E R S K A

edyną prawdziwą podróżą jest taka,

w której nie szuka się kolejnych krajo-

brazów, ale zmienia własne spojrzenie

– brzmi nasze moo roczne. Có to

oznacza? Prób zrewidowania włas-

nych pogldów i spojrzenia w inny ni

dotychczas sposób na stare sprawy.

W zasadzie wród masonów poten-

cjał takiego nowego, nieskaonego

schematami spojrzenia na rzeczywi-

sto jest znacznie wikszy ni u prze-

citnego profana. Czy jednak nasza

otwarto jest na tyle dua, e jeste-

my w stanie zaakceptowa i uwierzy

w rozwizania nie tyle niestandardowe

co wrcz rewolucyjne, wywracaj-

ce do góry nogami dotychczasowy

porzdek spraw? W zwizku z tym

pytaniem niniejsza deska ma charakter

nieco prowokacyjny i sondujcy, bez

uszczerbku oczywicie dla jej infor-

macyjnego charakteru.

DIAGNOZA

yjemy w systemie monetarnym,

deniowanym w ekonomii jako zespół

norm prawnych, reguł oraz zasad, które

okrelaj warunki oraz reguluj sposób

funkcjonowania pienidza w trans-

akcjach. Nie wchodzc w denicje

i podziały ekonomiczne, pienidz to

immanentny element naszego ycia,

wokół którego de facto „wszystko

si krci”. I my, wolnomularki te od

tego nie uciekniemy, yjemy bowiem

w okrelonym systemie społecznym.

Płacimy składki miesiczne, czynsz

za lokal, nansujemy agapy. Ba, moli-

wo uiszczania składek jest warunkiem

Kiedy CzCigodna Mistrzyni sz... L..









JACQUE FRESCO

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e W s k i e j

4L U D Z I E I I D E E

przyjcia do wolnomularstwa. Choby

profanka spełniała wszystkie inne kry-

teria, zła sytuacja nansowa zamyka

jej drzwi do naszego grona do czasu

poprawy tego stanu rzeczy.

Urodziłymy si w systemie mone-

tarnym, innego nie znamy, jest on tak

naturalny, e w zasadzie nikt go nie

kwestionuje. Mona narzeka na jego

niedoskonałoci, moemy czu, e pie-

nidze nas poniekd odczłowieczaj,

szczególnie w tych momentach, gdy

pikne ideały rozbijaj si o tward

monetarn rzeczywisto. Ale mimo

wszystko jako w tym systemie trwamy,

bo nie widzimy alternatywy. Tylko czy

w XXI wieku człowiek bez pienidzy

w zasadzie moe by wolny? Mówimy

o współczesnym niewolnictwie eko-

nomicznym ludzi z krajów Trzeciego

wiata harujcych w nieludzkich wa-

runkach za kilka groszy, a raczej do-

larów. Ale i w Polsce problem braku

pienidzy na podstawowe potrzeby

zdarza si nader czsto. Czy człowiek

bez pienidzy czuje si równy tym,

którzy pienidze maj i którym jako

łatwiej z tej prawnie zagwarantowanej

równoci korzysta? O braterstwie – ro-

zumianym przeze mnie jako braterstwo

powszechne, ju w ogóle nie warto

wspomina. Ale czy mona wyobrazi

sobie wiat w ogóle bez pienidza?

Teraz przedstawi kilka faktów,

w moim odczuciu dobrze i syntetycz-

nie oddajcych obraz współczesnego

wiata:

FAKT NR 1

yjemy w wiecie skrajnych kontra-

stów. wiat jest podzielony na strefy

ubóstwa i bogactwa. W krajach ubogich

wystpuj niedobory, w krajach boga-

tych – do których i Polska si zalicza –

wszechogarniajcy nadmiar, rozumiany

bardzo szeroko: za duo jemy, za duo

kupujemy, za duo ogldamy telewizji.

Za duo – bo jestemy dosłownie ata-

kowani przez tych, którzy chc nam

sprzeda swój produkt w zamian za

nasze pienidze.

Ten ogromny kontrast midzy społe-

czestwami biednymi a bogatymi wy-

nika wyłcznie ze złej dystrybucji dóbr,

zwizanej bezporednio z pienidzem.

Patrzc z punktu widzenia zasobów

na kuli ziemskiej, niedoborów nie

ma – wystarczy trzy razy dla wszyst-

kich i ywnoci, i energii, i wszelkich

innych dóbr wytwarzanych w za du-

ych ilociach. Problem pojawia si

wyłcznie na etapie ich dystrybucji.

FAKT NR 2

yjemy w wiecie najwikszego

w historii postpu technologicznego.

Jednak z dobrodziejstw tego postpu

mona korzysta wyłcznie odpłat-

nie. Jeli istnieje nierefundowny przez

NFZ lek, który leczy Twoj powan

chorob, ale nie masz pienidzy, by go

kupi – umrzesz. Współczesna farmako-

logia daje 100-procentowe rozwizanie,

jednak system pozwala człowiekowi

umrze. Co sze sekund na wiecie

z głodu umiera dziecko. Według danych

FAO prawie miliard ludzi na kuli ziem-

skiej nie wie, czy jutro bdzie miało

co je. – Głód pozostaje skandalem

i tragedią o największych proporcjach

na świecie– mówi szef FAO. I nic si

nie zmienia. Tymczasem 1/3 całego

wyprodukowanego na wiecie jedzenia

jest wyrzucana do mieci! Wyrzucana,

bo produkujemy za duo i nie dzieli-

my si z potrzebujcymi. Na wiecie,

według danych FAO, wyrzucanych jest

1,3 mld ton jedzenia rocznie, w Polsce

– 2miliony ton. Połowa wiata głoduje,

a druga połowa si przejada i wyrzuca

to, czego nie da rady zje. Gdzie jest

nasze człowieczestwo, solidarno

midzyludzka?

FAKT NR 3

yjemy w wiecie kontrolowanym

przez korporacje. Te za działaj dla

zysku i tylko dla zysku, choby poprzez

działania PR próbowały przekona nas,

e realizuj jak misj. Korporacje

ju od dawna nie zaspokajaj potrzeb

konsumentów. Twórca Sony – Akio

Morita – zasłynł m.in. z tego, e jako

jeden z pierwszych wpadł na to, e

korporacje nie tyle maj zaspokaja

potrzeby konsumentów co tworzy im

nowe potrzeby. I tak si dzieje przez

system reklamy, czego wynikiem jest

wszechogarniajcy konsumpcjonizm.

Sztucznie i celowo skracany jest czas

uytkowania produktu – urzdzenia

dziwnym trafem masowo psuj si

tu po terminie gwarancji, po to, eby

zmusi nas do kolejnych zakupów. Ilo

mieci, w tym elektromieci wzrasta

w zastraszajcym tempie.

Mamy w zwizku z tym mnóstwo

niepotrzebnych rzeczy, nie mamy za to

wieego powietrza i czystej wody. Na

wodzie ju korporacje połoyły swoje

łapy – za butelkowan wod zdatn do

picia, drug po tlenie niezbdn nam

do ycia substancj, trzeba ju w wielu

miejscach na Ziemi płaci. Przewiduj,

e przyjdzie czas, e i za tlen bdziemy

płaci korporacjom.

FAKT NR 4

Od strony technologicznej dostpna

jest ju całkowicie czysta energia, np.

fotowoltaika, a mimo to w dalszym

cigu dominuj tzw. brudne energie,

negatywnie wpływajce na rodowisko.

Nikt nie ukrywa nawet, e lobby naowe

dyktujce horrendalne stawki za rop

skutecznie blokuje wprowadzanie ener-

gii czystych, np. samochodów na prd.

Nikomu z zarabiajcych na brudnej

energii nie zaley na zmianie status quo.

FAKT NR 5

Postp technologiczny powoduje,

e pracy jako takiej jest coraz mniej.

W 1995 r. Jeremy Riin wydał swoj

słynn i kontrowersyjn ksik pt.

Koniec pracy, w której przewiduje, e

postp technologiczny doprowadzi

do tego, e maszyny literalnie zastpi

ludzi w absolutnej wikszoci trady-

cyjnie wykonywanych zawodów, i e

ludzko bdzie musiała zrewidowa

swoje klasyczne spojrzenie na prac.

Nie do koca rozumiem kontrowersje

wokół tej ksiki, skoro ju dzi go-

łym okiem wida, e tzw. bezrobocie

technologiczne ma miejsce. W kon-

sekwencji spada i bdzie spada ilo

tych, którzy maj pienidze, za które

mog kupowa dobra.

FAKT NR 6

W XX w. po raz pierwszy pienidz

oderwał si od realnej gospodarki.

Pienidz nie jest ju miernikiem siły

danej gospodarki, ale towarem samym

W o l n o m u l a r z P o l s k i l a t o 2 0 1 4 • n u m e r 5 9

L U D Z I E I I D E E

w sobie, którym si handluje. Na gieł-

dach pieninych kilka osób poprzez

zakup lub sprzeda waluty jest w stanie

wstrzsn i zachwia wielkimi gospo-

darkami i w cigu kilku sekund dopro-

wadzi do ubóstwa rzesze niewinnych

ludzi, którzy w obszarze tej gospodarki

mieszkaj. Przykładowo, w roku 1992

rzd Wielkiej Brytanii podjł decyzj,

która nie spodobała si jednemu ze

wiatowych magnatów – George’owi

Sorosowi. Wobec tego jednego dnia

na giełdach walutowych dokonał on

ataku spekulacyjnego na funt brytyjski,

co w konsekwencji doprowadziło do

takiej dewaluacji funta, e brytyjskie

ministerstwo skarbu poniosło straty

rzdu 3,4 mld funtów. Gdyby doszło do

faktycznego ataku spekulacyjnego na

złotego i inne mniejsze waluty regionu

przy obecnej zmiennoci i niepewnoci

na rynku, obroca stabilnoci złote-

go – polski bank centralny – moim

zdaniem pozostaje praktycznie bez

szans na zrobienie czegokolwiek. Na-

ley mie nadziej, e mocarzom tego

wiata Polska jest całkowicie obojt-

na. Mechanizm ten pokazuje jednak

wyranie, e to pienidz, a nie rzdy

decyduj o losach wiata.

Pienidz elektroniczny w postaci

zapisu komputerowego w systemie

bankowym spowodował, e banki po-

yczaj pienidze, których de facto nie

maj. Globalne zadłuenie jest wic

znaczco wiksze ni ilo istniej-

cych pienidzy. Z tego wynika jedno

– wyjcia z długów nie ma, nie ma wy-

starczajcej iloci pienidzy w obiegu,

eby spłaci cało globalnego długu,

gdy do długu dopisywane s cigle

rosnce odsetki. Jest to równia pochyła,

gdzie nawet USA, uwaane za jedno

z najbogatszych pastw na wiecie,

dwa lata temu i ponownie pod koniec

ubiegłego roku stało przed realnym

ryzykiem bankructwa ze wzgldu na

swój stopie zadłuenia.

JA ALTERNATYWA?

Rozumiem, e w przewaajcej cz-

ci historii człowieka, gdy zdobycie

poywienia było trudnym zadaniem,

bo człowiek nie potrafił korzysta

z natury tak jak dzi i trzeba było wal-

czy o przetrwanie – pienidze były

z punktu widzenia stabilnoci społecz-

nej niezbdne. Pojawienie si wymiany

handlowej i pienidza było natural-

ne i konieczne dla nadania porzdku

w wiecie niedoborów.

Jednak obecnie znane s ju techno-

logie, które pozwalaj wyywi, ogrza

i zabezpieczy cał ludzko na Ziemi.

Wszelkie twierdzenia, e dóbr jest za

mało w stosunku do ludzi s czyst ma-

nipulacj systemu, w którym yjemy.

W skali globalnej nie ma niedoborów,

jest mnóstwo naturalnych zasobów,

których przy mdrym, a nie rabunko-

wym z nich korzystaniu starczyłoby

dla wszystkich na wiele milionów lat,

poczynajc od poywienia, na energii

skoczywszy. Obecny wiat jest zaprze-

czeniem solidarnoci midzyludzkiej

i powszechnego braterstwa. I chyba

wszyscy widzimy, e co tu jest bardzo

nie tak. Mylimy: „co zrobi?”. I do-

chodzimy do wniosku, e nic si nie

da zrobi, e wiata nie zmienimy, a je-

dynie moemy kultywowa pozytywne

jednostkowe działania w skali mikro.

I tu przechodz do ciekawszej i op-

tymistyczniejszej czci tej deski. Pro-

jektu, który mnie osobicie urzekł,

i o którym chc Wam opowiedzie,

gdy uwaam, e mówic o otwarto-

ci na zmiany, trosce o nasz plane-

t i drugiego człowieka – po prostu

trzeba o nim wiedzie. Bohaterem

tej opowieci jest Jacque Fresco,

amerykaski naukowiec, wizjoner,

wynalazca, osoba niezwykła pod

kadym wzgldem.

Jako młodzieniec doszedł do wnio-

sku, e najwiksz barier w rozwoju

potencjału ludzkiego jest istniejcy

system społeczny oparty na pieni-

dzu. Na tym spostrzeeniu jednak nie

poprzestał. Zaczł zastanawia si nad

alternatywami społecznymi. Jako in-

ynier wyszedł z załoenia, e system

społeczny, w tym miasta, transport

i sposób korzystania z energii, da si

zaprojektowa od pocztku, inaczej.

Temu powicił całe swoje ycie.

W 1975 r. Jacque Fresco załoył na

Florydzie w Stanach Zjednoczonych

orodek naukowy, w którym wraz

z innymi naukowcami i pasjonatami

nieprzerwanie pracuje nad zadaniem

swojego ycia i realizuje modele swojej

wizji. Na stronie internetowej Projektu

Wenus moemy przeczyta:

„Projekt Wenus proponuje alterna-

tywną wizję przyszłości (…) Projekt

wzywa do przemodelowania naszej

kultury, w której przestarzałe niepra-

widłowości w postaci wojen, biedy,

głodu, zadłużenia i niepotrzebnego

cierpienia ludzkiego nie tylko są do

uniknięcia, ale są całkowicie nie do

zaakceptowania”.

Projekt Wenus oparty jest na nast-

pujcych larach:

1. Odejcie od systemu monetarnego

na rzecz gospodarki opartej na za-

sobach naturalnych, czystej energii,

w tym nowych ródłach obecnie jeszcze

niewykorzystywanych, takich jak np.

energia oceanów, energia termalna,

itd. W nowym systemie ludzie znacznie

inteligentniej korzystaliby z zasobów

naturalnych, szanujc je i wkompono-

wujc siebie w przyrod.

2. Silne oparcie na nauce i technice.

Jacque Fresco stawia na technologi

i znaczc automatyk czynnoci obec-

nie wykonywanych przez ludzi. Czło-

wiek przestałby wykonywa mecha-

niczne, powtarzalne prace, które mog

by wykonane przez maszyny. Po raz

pierwszy w yciu miałby szans robi

to, co naprawd lubi robi i do czego

ma predyspozycje – czy bd to badania

naukowe, czy sadzenie kwiatków – a nie

to, za co mu bd chcieli zapłaci.

3. Edukacja dostpna dla wszyst-

kich, obejmujca nie tylko edukacj

akademick, ale równie wiadome

kształtowanie w ludziach postaw pro-

społecznych oraz elementy inteligencji

emocjonalnej, szczególnie w zakresie

komunikacji i praktycznych umiejtno-

ci rozwizywania problemów i docho-

dzenia do wspólnych rozwiza przy

odmiennych zdaniach – to, czego dzi

nikt nas nie uczy. W zakresie edukacji

akademickiej odejcie od pamicio-

wego systemu nauki na rzecz nauki

poprzez dowiadczenie.

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e W s k i e j

6L U D Z I E I I D E E

4. Rezygnacja z pastwa, rzdów i ad-

ministracji na rzecz lokalnych wspólnot

– miast. Miasta bd zrónicowane

jeli chodzi o ilo mieszkaców. Ilo

bdzie dostosowana do lokalizacji i za-

sobów dostpnych w danym miejscu,

tak aby miasto nie zagraało rodowisku

naturalnemu. Innymi słowy – lepsze

warunki naturalne – wicej ludzi, jed-

nak tylko do akceptowalnej z punktu

widzenia rodowiska granicy. Budowa

nowych miast i sieci transportu, dosto-

sowanych do korzystania z czystych

technologii, w których człowiekowi

y si bdzie duo lepiej, w zgodzie

z natur, bez marnotrawstwa energii.

To wszystko brzmi nieco utopijnie,

lecz projekt Wenus to konkrety, które

mog przyprawi o istny zawrót gło-

wy. Oto kilka imponujcych faktów:

rodek jest zlokalizowany

w miejscowoci Venus na Flo-

rydzie, gdzie na obszarze 22 akrów

grupa naukowców zbudowała ogrom-

ne centrum badawcze. Powstaj tu

prototypy domów i urzdze przyszło-

ci, wkomponowane w ziele i natur,

istny mały raj na ziemi. W centrum na

stałe pracuje dua grupa naukowców-

pasjonatów, którzy realnie działaj na

rzecz lepszej przyszłoci ludzkoci.

acque Frasco oraz jego współpra-

cownicy opracowali i dosłownie

trzymaj w szufladzie zapierajce

dech w piersiach patenty i rozwi-

zania technologiczne przyszłoci,

m.in. ultraszybk kolej magnetyczn

funkcjonujc na zasadzie lewitacji

magnetycznej, samoloty pionowego

startu i ldowania, detektory zblienia

połczone z automatycznym syste-

mem kierowania samochodu, które

całkowicie uniemoliwiaj kolizje,

domy z nowego typu spronego,

wzmocnionego betonu z gitk po-

włok zewntrzn, niepodatne na

trzsienia ziemi, huragany i poary,

wystarczalne energetycznie, z własny-

mi generatorami termalnymi i wiele,

wiele innych. Te wynalazki s cile

chronione, cho wtpliwe wydaje si,

by cz z nich mogła w ogóle zosta

zrealizowana w systemie monetarnym.

Nie byłoby po prostu na nie pienidzy.

Projekt Wenus stawia sobie za cel

dotarcie do jak najwikszej liczby

ludzi i przekonanie ich do zmiany.

Skoro bowiem ustrój społeczny – jak

to ju stwierdził John Locke – jest tyl-

ko umow społeczn midzy ludmi,

przy osigniciu odpowiedniej masy

krytycznej ludzi, którzy chc zmiany

– moe ona nastpi. Tak włanie ro-

zumuje Jacque Fresco. Jego celem nie

jest przejcie władzy, ale ewolucyjne

przejcie ludzkoci ku rozwizaniu

przez niego zaproponowanemu, na-

wet jeli miałoby to zabra jeszcze

wiele, wiele lat czy dekad. Nie zaley

mu ambicjonalnie na tym, eby ludz-

ko realizowała koniecznie jego wizj

i koniecznie w takim kształcie, jak j

przedstawił, i cały czas podkrela, e

to ludzie zdecyduj, jak chc sobie

ten system poukłada. Jacque Fresco

mówi, e on daje jedynie gotow prak-

tycznie od A do Z alternatyw, model,

który ludzie mog przyj w całoci

lub z modykacjami. Jest jednak re-

alist i widzi, e istniejce obecnie na

wiecie problemy społeczne pozwalaj

niestety przypuszcza, e wiat nieko-

niecznie musi i w kierunku pokojo-

wej zmiany według jego modelu. Moe

si zdarzy, e powikszajce si dys-

proporcje midzy wiatem biednych

i bogatych doprowadz do krwawej

konfrontacji, a nawet zagłady naszej

cywilizacji, co w epoce broni jdrowej

jest niestety całkowicie realne.

Spójno, logika i proekologiczne

nastawienie systemu zapropono-

wanego przez Jacque’a Fresco przeko-

nuje wielu ludzi, w tym niej podpi-

san, e warto spróbowa zmiany, bez

wzgldu na to, jak nowatorskie jest to

rozwizanie. W ide Projektu Wenus

wierzy coraz wicej ludzi. Projekt

wymaga nansowania, funkcjonuje

przecie cigle jeszcze w systemie

monetarnym. I centrum naukowe,

i wszelkie działania promocyjne,

w tym lmy, ulotki, strona internetowa

itd. s pokrywane wyłcznie z datków

ludzi, którzy wierz w t ide. Przy

czym czsto s to bardzo bogaci ludzie,

którzy w zasadzie mogliby si okopa

na swoich pozycjach i niczym si nie

przejmowa, ale potra dostrzec

co wicej ni czubek własnego nosa

i przekaza znaczn cz własnego

majtku na rzecz czego wikszego.

Fundusze, jakimi zasilany jest Projekt

Wenus id w setki milionów dola-

rów. Na rok 2030 zaplanowane jest

uruchomienie pierwszego samowy-

starczalnego miasta według pomysłu

zespołu Projektu Wenus. Co wicej,

przy projekcie pracuje nieodpłatnie

masa wolontariuszy z całego wiata,

najprawdopodobniej idca w setki

tysicy, jeli nie ju miliony. To, co

robi wolontariusze, to propagowa-

nie idei i informowanie o niej, pozy-

skiwanie funduszy na dalsze prace,

tłumaczenia, badania naukowe, lmy

itp. Wolontariusze to zwykli ludzie,

anonimowi milionerzy, ale i ludzie

znani jak np. William Gazecki, wybit-

ny dokumentalista, nominowany do

Oskara i zdobywca nagrody Emmy,

który dla Projektu Wenus nakrcił

lm Future by Design (Zaprojektowa

przyszło). Na stronie internetowej

Projektu Wenus mona zobaczy

dług list organizacji popierajcych

i wspierajcych ide Jacque’a Fresco.

odstawowym medium całego pro-

jektu Wenus i zwizanego z nim

ruchu pod nazw „Zeitgeist” (duch

czasu) jest Internet. Projekt Wenus

stanowi zagroenie dla istniejcego

systemu, dlatego nigdy nie bdzie pro-

pagowany w zalenej od pienidza

i polityki telewizji. Tylko wolny In-

ternet, niemoliwy do ocenzurowania,

niezaleny od wpływów politycznych

i nansowych moe zapewni ruchowi

sukces, wirusowo zaszczepiajc ide

w coraz wikszej iloci otwartych na

zmian głów. Armi przyszłoci s

wolontariusze przekazujcy ide da-

lej – mobilizacja na rzecz odbudowy

i ochrony Ziemi oraz yjcych na niej

ludzi. Do czasu osignicia pewnej

masy krytycznej, która ewolucyjnie,

a nie rewolucyjnie dokona zmiany.

Nigdy wczeniej nie dokonano cze-

go takiego. Przed powstaniem In-

W o l n o m u l a r z P o l s k i l a t o 2 0 1 4 • n u m e r 5 9

L U D Z I E I I D E E

ternetu taki ruch nie miałby

najmniejszych moliwoci

rozprzestrzeni si globalnie.

98-letni dzi Jacque Fresco

o wigorze i energii dobrze

trzymajcego si 70-latka

jest ywym przykładem i po-

twierdzeniem tezy, e nic tak

nie zapewnia długowiecznoci

i dobrego zdrowia jak pasja,

determinacja i wiara w to, co

si robi. Jacque Fresco nadal

pracuje pełn par, wykłada,

podróuje, kieruje orodkiem

na Florydzie. Jego nastpczyni

w kierowaniu projektem bdzie

kobieta – blisko 60-letnia dzi

Roxanne Meadows, architektka

i projektantka, jego najblisza

współpracownica w Centrum.

By moe przyjdzie moment,

kiedy i ona bdzie musiała za-

cz przygotowywa swojego

nastpc lub nastpczyni. #

WĄTPLIWOŚCI

Kilka wtpliwoci, które najczciej si pojawiaj wród osób, które po raz pierwszy słysz o Projekcie

Wenus.

1 . To, co proponuje Projekt Wenus to komunizm, a ten si nie sprawdził.

Słowo „komunizm” brzmi tak straszne, e jego dwik wyzwala w nas niemale bezwarunkowo odruch nega-

cji. Tak, to, co proponuje Jacque Fresco to rzeczywicie pewnego rodzaju komunizm. Jednak niewiele ma on

wspólnego z tym komunizmem, który niektóre z nas pamitaj. To, co miało miejsce w XX w. w czci wiata

było wynaturzon postaci komunizmu jako takiego, totalitarnym ustrojem społecznym, opartym na monopolu

władzy jednej partii, centralnym planowaniu i pastwowej własnoci. Systemem narzuconym ludziom, a nie przez

nich wybranym. To, co proponuje Jacque Fresco nie ma z tym nic wspólnego.

2. Bez pienidzy ludziom nic nie bdzie chciało si robi.

Jak pokazuj liczne badania, motywacja pienina jest jedn z najsłabszych i najmniej trwałych motywacji. Nawet

w naszym dzisiejszym wiecie ludzie robi przecie wiele cennych rzeczy bez adnego wynagrodzenia. aden wy-

nalazca, aden prawdziwy naukowiec nie pracuje dla pienidzy. Pracuje, bo fascynuje go sam proces dochodzenia

do rozwizania, pracuje z wewntrznej potrzeby. Podobnie jest z artystami. W wiecie Jacque’a Fresco kady mógłby

si realizowa w tym, co naprawd kocha, a nie w wykonywaniu pracy, której nie lubi, tylko po to, eby mie co

włoy do przysłowiowego garnka.

3. System wbrew „naturze ludzkiej”.

Czsto pojawiajcym si kontrargumentem dla Projektu Wenus jest rzekoma natura ludzka i wpisana w ni ch

posiadania wicej ni inni, rywalizacja i zawi. Jacque Fresco nie wierzy w „natur ludzk” jako tak. Twierdzi, e nie

rodzimy si z uprzedzeniami, ksenofobi czy zawici. Wizjoner jest przekonany, e zachowania ludzi s podatne na

czynniki zewntrzne i warunkowane otoczeniem. W rodowisku konkurencji ludzie zachowuj si jak konkurenci,

zmiemy rodowisko, a zmienimy zachowanie ludzkie. „Ludzie wolni od długów, niepewnoci i strachu stan si

o wiele bardziej yczliwi. Bez nikogo, kto chciałby sprzeda komukolwiek cokolwiek lub pozbawi drugiego dobytku

czy pienidzy, wyeliminowana zostaje podstawowa przyczyna niezdrowej agresji” – mówi Fresco.

P O D S U M O W A N I E

o to wszystko ma wspólnego z masoneri? Sam Jacque Fresco masonem nie jest i nie

bdzie, gdy jest człowiekiem innej idei i o naturze inyniera, a nie intelektualisty.

Jednak Projekt Wenus z masoneri łczy si co najmniej w kilku punktach.

Po pierwsze: naukowcy z Projektu Wenus stworzyli wizj przyszłoci, która w przypadku

powodzenia bdzie w sposób całkowicie niezamierzony realizacj naszych podstawowych

haseł, a w szczególnoci tego umieszczonego na samym kocu. Tego, który najsłabiej

funkcjonuje, a w zasadzie wcale nie funkcjonuje – powszechnego braterstwa – systemu,

w którym ludzie działaj w imi wspólnego dobra, a nie własnej korzyci i pienidzy.

Po drugie: patrzc i na masoneri, i na Projekt Wenus, przypomina mi si nastpujcy cytat

z Mroka: „Powinniście wierzyć wwygraną wbrew oczywistości, żeniemożecie wygrać. Tylkotaka

wiara jestprawdziwa, awszelka wiara, która szuka poparcia rozumu, niejestprawdziwą wiarą”.

Projekt Wenus, podobnie jak hasła wolnomularskie, moe by postrzegany jako nierealny,

utopijny i zdany na niepowodzenie. Jednak kada miała próba dokonania wielkiej zmiany

istniejcych warunków, kada wzniosła wizja dla ludzkoci była zaliczana do utopii. Jak wiat

wiatem obrocy starego porzdku nie doceniali nowych idei, wyszydzali je i twierdzili,

e system, czyli ich Titanic jest niezatapialny. „Wszyscy wiedzą, że czegoś nie da się zrobić,

i przychodzi taki jeden, który nie wie, że się nie da, i on właśnie to robi” – mawiał Einstein.

ycz Jacque’owi Fresco, sobie i nam wszystkim, aby jego wizja w tej czy nieco innej

postaci została zrealizowana i ludzko weszła na kolejny etap rozwoju – zrównowao-

nego, mdrego, prawdziwie ludzkiego. Nie wiem, czy mnie dane bdzie tego doczeka,

ale kto wie, by moe mojej córce lub jej dzieciom ju tak.

Powiedziałam , Sonia Lerska

Deska wygłoszona podczas prac Sz... L... Gaja Aeterna 10 maja 2014 r.

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e W s k i e j

8S E K R E T Y W A R S Z T A T U

STARE I NOWE PISMA WOLNOMULARSKIE

chylajc nieco rbka tajemnicy, pokazujemy po raz pierwszy trzy wolnomularskie druki, które

dzieli prawie 180 lat. Pierwsze pismo to potwierdzenie masoskiej przysigi dochowania ta-

jemnicy z 5831 R.P.. Drugie to pismo przewodnie loy witynia Minerwy do loy Dobry Pasterz,

z załczon list członków (teje niestety nie mamy) i z prob o otoczenie ich bratersk miłoci

z 5821 R.P.. Ostatnie pismo to Dyplom loy Nadzieja dla br... Adama Wysockiego, czynicego Go

Honorowym Mistrzem Loy z 6014 R.P.. #

III

I II

W o l n o m u l a r z P o l s k i W i o s n a 2 0 1 4 • n u m e r 5 8

S E K R E T Y W A R S Z T A T U

NA MASOŃSKIEJ MOZAICE







asoni nie tylko maj własne,

ocjalne czy prowadzone

przez pojedyncze osoby

inicjowane, witryny www, lecz rów-

nie udzielaj si aktywnie w blogo-

sferze i portalach społecznociowych,

z facebookiem na czele. Tam obecno

masonerii jest powszechna i właciwie

bez wikszego problemu moemy do-

wiadywa si na bieco, co w maso-

skiej trawie popiskuje i to we wszystkich

barwach naszej rónorodnoci.

Czy jest to zjawisko dobre i pozytywnie

wpływajce na wizerunek całego ruchu?

Moim zdaniem jak najbardziej. Grono

oponentów czy malkontentów wobec

obecnoci wolnomularzy i wolnomularek

w sieci z kadym rokiem si wyranie

kurczy. Oczywicie dyskusja wewntrz

ló i zakonów toczy si od narodzin inter-

netu, ale teraz pytaniem, które dominuje

jest nie PO CO? tylko JAK? Promowa

si i przyblia wiatu profaskiemu nasze ideały, które na

szczcie nie musz zmienia si tak szybko jak narzdzia

i noniki przekazu tyche idei.

Niezalenie od działa PR-owych poszczególnych obe-

diencji czy ló, w internecie funkcjonuj ju rónojzyczne

masoskie agencje prasowe czy newsowe, przekazujce

wydarzenia zwizane z działaniem masonerii, informujce

o tym, co ciekawego było czy te si szykuje w rónych

krajach albo na niwie midzynarodowej. Jawno ycia wol-

nomularskiego w cywilizowanym wiecie jest imponujca,

a w dobie nawrotu komunikacji, głównie za pomoc „pisma

obrazkowego”, właciwie ukrywanie czegokolwiek nie jest

moliwe. Bez nadmiaru szczegółów rzecz jasna, gdy swoje

sezamy, kody, znaki – zrozumiałe tylko dla wtajemniczonych

– organizacje masoskie mie sobie nadal mog, na prostej

zasadzie tajemnicy rmowej czy poszanowania prywatnoci

swoich członków oraz intymnoci przeywania rytuału.

Głównym punktem odniesienia do tego, co mona chro-

ni lub ujawnia, jest prawo stanowione (nie objawione)

oraz prawa człowieka i obywatela. Kropka. Do tego musz

dopasowywa si zawsze wewntrzne regulaminy i teksty

przysig oraz zobowiza – nawet jeli dla oka bd ucha

profaskiego mog brzmie niezrozumiale, a nawet trady-

cyjnie budzi odrobin lku. Sorry – taki mamy klimat.

W tym kontekcie poszanowanie tra-

dycji i specyki masonerii sekretnej oraz

otwarcie na wiat i ludzi, dziki nowo-

czesnym mediom jest dla współczesnej

Sztuki Królewskiej oczywistoci. Jak

mdrze i umiejtnie potra poszcze-

gólne podmioty masoskiego i jedno-

czenie profaskiego prawa wykorzysta

dostpn przestrze i czas medialny – to

ju inna bajka. Zakładamy jednake, e

do wolnomularstwa traaj ludzie z ot-

wartymi głowami, tolerancyjnymi pogl-

dami i wyej ni przecitnym poziomem

IQ. Majc właciwie nieograniczon

sposobno kreowania własnych prze-

kazów w wielkiej internetowej chmurze,

i nie korzysta przy tym z moliwoci

przeciwstawiania si czarnej legendzie

masonerii, to ju powany grzech za-

niechania.

Mylenie w kategoriach „psy szczekaj,

a karawana idzie dalej” jest karmieniem si

złudzeniami, e masoneria nie potrzebuje si zmienia i przyj-

mowa nowych wyzwa, gdy jest doskonałym i skoczonym

patentem z nienaruszaln pieczci Wielkiego Architekta.

Wówczas wszelkie próby szerszego otwierania si postrzegane

s w kategoriach zagroe dla wolnomularskich zwyczajów,

obrzdów i innych sekretów. A sprowadzanie kadego prze-

kazu własnego w przestrze zewntrzn do łamania przysigi

wolnomularskiej to dzi ju skansen, wiadczcy o brakach

w edukacji masoskiej i niezrozumienie, czym naprawd s

nasze tajemnice – jeli ju mamy tymi kategoriami operowa.

Wszystkie te reeksje i rozwaania bledn jednak, a nawet

troch miesz, jeeli zanurzymy si w ten „niebezpieczny dla

Sprawy”, według niektórych, internet i znajdziemy multum

informacji oraz zdj z najdalszych zaktków globu. Prawdziwa

uczta edukacyjna, pozwalajca zrozumie pojcie Masonerii

Uniwersalnej. A strachy s na lachy – to znaczy ju nie dotycz

nas tak specjalnie. Okazuj si sztuczne i wyolbrzymione

przez lkowo zamykajcy si umysł. Wtedy urzeczeni praw-

dziw sił wolnomularskich Potg, wietnie sobie radz-

cych z otwartoci, i zarazem rytualn, a take tradycyjn

sekretnoci, zagwidemy sobie głono jaki zsamplowany

cyfrowo kawałek Mozarta. Oczywicie z czystego podziwu

oraz lekkiej zazdroci – gdzie i z czym do ludzi, o Ludzkoci

nie wspominajc. Brat Marek

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e W s k i e j

10 N A S I W I E L C Y

5 maja br. w Olkuszu, przy grobie i pomniku br... płk. Francesco Nullo odbyła się uroczystość z oka-

zji 151. rocznicy Jego śmierci. W obchodach uczestniczyła delegacja Sz...L... Orzeł Biały na Wschodzie

Katowic, która w imieniu Federacji Polskiej Międzynarodowego Mieszanego Zakonu Wolnomularskiego

„Le Droit Humain” złożyła kwiaty u stóp grobu bohatera dwóch narodów.

FNCESCO NULLO

WOLNOMULARZ CZYNU

rodził si 1 marca 1826 roku w Bergamo, miecie

o 900-letniej historii, połoonym na północy

Włoch w regionie Lombardia, przy granicy ze

Szwajcari, zamieszkiwanym obecnie przez ponad 120

tys. mieszkaców. Pochodził z majtnej rodziny kupie-

ckiej, która zapewniła mu moliwo zdobycia solidnego

wykształcenia, a take warunki do opływajcego w do-

statek, beztroskiego dorosłego ycia. Z pierwszej szansy

skorzystał. Był dzieckiem nad wiek powanym, zamknitym

w sobie, małomównym, a na dodatek słabego zdrowia.

Dla jego najbliszych takie cechy z pewnoci nie były

powodem do radoci, jednak mały Francesco skutecznie

pocieszał ich swymi wynikami w nauce. Po ukoczeniu

szkoły elementarnej w Bergamo zapisany został do uzna-

wanego za najlepsze w Lombardii kolegium. W 1840

roku najblisi młodego Nullo, widzc w nim sukcesora

familijnego interesu, zapewnili mu praktyczne poznanie

zawodu w sklepie rodziców oraz w fabryce wuja. Wszystko

to jednak nie zaspokoiło głodu wiedzy młodego Francesco,

po zgłbieniu tajników rodzinnych profesji podjł jeszcze

studia handlowe w Mediolanie.

Lata 1848 i 1849 w Europie przeszły do historii jako

Wiosna Ludów, burzliwy okres narodowych i rewolu-

cyjnych zrywów, które po Francji i Niemczech ogarnły

take podzielone wówczas i czciowo zajmowane przez

Austri ziemie Italii. 18 marca 1848 r. mieszkacy Me-

diolanu powstali przeciwko okupantom, co znane jest

miłonikom historii pod nazw „Piciu Dni”. Wydarzenie

to było pierwsz dla młodego Francesco Nullo okazj, by

czynem dowie swego patriotyzmu. Wraz z trzystoma

ochotnikami z Bergamo pieszo ruszył na pomoc Medio-

laczykom, a bohaterstwo owego oddziału uwiecznione

zostało na kartach historii. Podczas walk, w wyniku których

zmuszony został do odwrotu słynny dowódca austriacki

Joseph hrabia Radetzky (to na jego cze Johann Strauss

starszy skomponował słynny Marsz Radetzkiego), zginł

brat Francesco, zakonnik i powstaczy przywódca.

Mimo póniejszych poraek w starciach z przewaa-

jcymi siłami armii austriackiej i znacznego osłabienia

powstaców, Nullo wci zaangaowany był w zbrojny

ruch oporu. Kolejnych dowodów swego mstwa dostar-

czył podczas obrony Republiki Rzymu. Proklamowan

przez Zgromadzenie Narodowe 9 lutego 1849 roku Terza

Roma wkrótce zaatakowały katolickie kraje europejskie,

wezwane przez Piusa IX do pomocy w przywróceniu mu

niepodzielnej władzy. Nullo wraz z ochotnikami z całego

kraju ruszył do Rzymu, gdzie walczył w słynnym oddziale

„Lansjerów mierci” pułkownika Masiny. Najprawdopo-

dobniej przy tej okazji nastpuje zblienie Francesco Nullo

z B... Giuseppe Garibaldim, Wielkim Mistrzem Grande

Oriente d’Italia, legendarnym włoskim przywódc naro-

dowowyzwoleczym i zjednoczeniowym. Wkrótce Nullo

zyskuje u Garibaldiego nie tylko uznanie ze wzgldu na

patriotyzm i talenty wojskowe, ale te absolutne zaufanie,

czego dowodem moe by choby misja zorganizowania

schronienia dla Garibaldiego i jego umierajcej ony w San

Marino, po odwrocie z Rzymu.

Klska tego zrywu niepodległociowego zniechca

Włochów do kolejnych powsta na 10 lat. W tym czasie

Francesco Nullo udaje si unikn austriackich przelado-















W o l n o m u l a r z P o l s k i l a t o 2 0 1 4 • n u m e r 5 9

N A S I W I E L C Y

wa, a take znacznie rozwin rodzinny interes. Zakłada

wraz z bratem fabryk tekstyliów pod Bergamo i odnosi

imponujce sukcesy biznesowe. W kwietnia 1859 roku

wybucha wojna francusko-austriacka, która Włochom daje

kolejn szans na zjednoczenie. Kilka dni po rozpoczciu

tego koniktu przedsibiorca Francesco Nullo przeistacza

si w ołnierza i stawia pod rozkazy Garibaldiego. Znów

otrzymuje przydział do elitarnego oddziału w szeregach

Strzelców Alpejskich i znów daje liczne dowody walecz-

noci. W oswobodzonym wkrótce rodzinnym Bergamo

odznaczony zostaje orderem nadanym przez Wiktora

Emanuela, pierwszego króla zjednoczonych w 1861 roku

Włoch.

Zanim jednak do zjednoczenia doszło, Nullo, jako do-

wódca tzw. elaznej Brygady złoonej z zebranych przez

siebie ochotników, odnosi spektakularne sukcesy na Sycylii,

gdzie mimo rany poprowadził zwyciski szturm w Paler-

mo. Potem wraz z Garibaldim triumfalnie wkracza do

Neapolu, a nastpnie pokonuje wrogie oddziały w bitwie

pod Volturno, za co otrzymuje awans na podpułkownika.

Po złoeniu przez Garibaldiego dyktatury na rce króla

Wiktora Emanuela, Nullo wraca do Bergamo.

Zakoczona wytsknionym zjednoczeniem Ojczyzny

kampania, która przeszła do historii jako Wyprawa Tysica

Czerwonych Koszul, a której zapewnił najwiksz liczb

ołnierzy-ochotników, powinna zaspokoi u niego potrzeb

czynnego zaangaowania w realizacj wolnomularskiej idei

wolnoci. W nareszcie wolnym kraju mógł wie spokojne

i dostatnie ycie, cieszc si zasłuonym mianem bohatera

narodowego, a take owocami sukcesów biznesowych, na

wystawie we Florencji otrzymał za swe tkaniny medal.

Mógł załoy rodzin, bo cho niewiele wiadomo o jedynej

miłoci jego ycia, to nie ulega wtpliwoci, e zwizek ten

traktował bardzo powanie. Nie potrał jednak by obojt-

nym na wszelkie przejawy dławienia wolnoci. Ponownie

przywdziewa mundur, by wraz z Garibaldim wyzwoli

wci niezjednoczone prowincje, dwukrotnie zostaje

uwiziony. Potem wraca do Bergamo, ale znów na krótko,

bowiem dowiaduje si o powstaniu styczniowym w dalekiej

Polsce. Bdc nie tylko ordownikiem, ale i bojownikiem

o wolno narodów, nadto majc w pamici waleczno

Mariana Langiewicza uczestniczcego w Wyprawie Tysica

na Sycyli, Francesco Nullo podejmuje decyzj wyruszenia

na pomoc Polakom. – Któż mógł go powstrzymać! Rwał się

do Polski, aby krwią naszą zapłacić za tę krew, jaką Polacy

przelewali na wszystkich polach Europy niewdzięcznej, okrutnej,

samolubnej, która ich opuściła. Ach, Nullo! – tak skomentował

reakcj swego przyjaciela Garibaldi.

W kwietniu 1863 roku Francesco Nullo przybywa do

Krakowa na czele zebranych przez siebie ochotników

włoskich i francuskich. Tam zostaje przez Rzd Narodowy

mianowany generałem. 3 maja na czele Legii Włosko-

Francuskiej przekracza granic Królestwa Polskiego pod

Krzeszowicami, a wkrótce potem pokonuje rosyjskie

oddziały w pobliu Podła. Kolejna bitwa, stoczona pod

Krzykawk, okazuje si by jego ostatni. 5 maja 1863

roku ranny Nullo odchodzi na Wieczny Wschód, a jego

ciało złoone zostaje na cmentarzu w połoonym kilka

kilometrów od miejsca bitwy Olkuszu.

Francesco Nullo ma swe popiersie w panteonie patriotów,

bohaterów Risorgimento, na rzymskim wzgórzu Janiculum.

Na jego cze w Bergamo wystawiony został pomnik, pod

którym odbywaj si patriotyczne uroczystoci. To nie

jedyne dowody pamici Włochów o ich bohaterze, ale

pamitamy o nim równie my – Polacy. Jego imi nadano

ulicom w 9 miastach i miejscowociach, szkołom, a take 50.

Pułkowi Piechoty Strzelców Kresowych oraz frachtowcowi.

„Marsowy, jak mało kto z wygldu, nieznoszcy pustej ga-

daniny, bardzo małomówny, umiejcy oceni sprawiedliwie

i dokładnie patriotyzm drugich, odwany a do zuchwal-

stwa – energiczny a do zaciekłoci, republikanin” – tak

scharakteryzował swojego towarzysza walk Alberto Mario

w ksice Il Millo. A tak sportretował go Emile Andreoli,

członek Legii Francusko-Włoskiej: „Mczyzna w sile wie-

ku, postawy marsowej, nacechowanej pikn i szlachetn

energi. Twarz miał smagł, pełn mskiej urody. Srebrne

nitki przetykały ju jego bujne włosy. Z jego wielkich

oczu patrzyła sama dobro, sama szczero i odwaga. Był

to człowiek, który budził bezwzgldne zaufanie. Kto go

ujrzał, musiał pokocha go od razu”.

Tytułem podsumowania, warto przytoczy myl br...prof.

Andrzeja Nowickiego: „Oprócz lozoi wyłoonej expli-

cite w rozprawach lozocznych, istnieje take lozoa

w postaci niezwerbalizowanej, ukryta w praktyce i w jej

wytworach. Do uprawiania historii lozoi niezbdna jest

umiejtno wydobywania lozoi nie tylko z wypowiedzi,

ale take z czynów i dzieł ludzkich. Oddajc ycie w walce

o niepodległo Polski, Francesco Nullo pokazał w praktyce,

jak rozumie masosk ide Braterstwa Narodów, uznał, e

przyja polsko-włoska polega nie tylko na wygłaszaniu

piknych przemówie, ale w okrelonych sytuacjach musi

wyrazi si czynem”.

Przypomnijmy na zakoczenie, e imieniem Francesco

Nullo nazwana jest jedna z ló masoskich działajcych

w naszym kraju, skupiajca braci Włochów.

Br. JM, Olkusz

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e W s k i e j

12 K A W A Ł K I A R C H I T E K T U R Y

lan ten powstał, gdy odwie-

dziłem wystaw w Archiwum

Pastwowym w Bydgoszczy pt.

„Sztuka Królewska w Bydgoszczy. 230

lat tradycji wolnomularskich”. Wysta-

wa zachwyciła mnie swoim opracowa-

niem i zebranymi na niej masonikami.

Miałem szczcie, poniewa trałem

na dr. Marka Romaniuka, z którym

uciłem sobie pogawdk na temat

wolnomularstwa na tych terenach,

czyli w Bydgoszczy, Inowrocławiu,

Toruniu.

Kiedy wracałem do domu, zaczł

w mojej głowie kiełkowa pomysł na

pokazanie teje wystawy take w Ino-

wrocławiu. Dlaczego? Poniewa Ino-

wrocław miał swoje zwizki z wolno-

mularstwem od chwili, kiedy w 1820

roku powstała loa Zum Rierkreuz,

a lady ycia inowrocławskich ma-

sonów wprawne oko rozpozna na

zdobieniach niektórych kamienic.

Bydgoska wystawa trwała do koca

lutego 2014 roku. Miałem wic duo

czasu. Był wszak padziernik roku

2013.

I tu zaczyna si właciwy moment,

kiedy klocki układanki łcz si w ide-

aln cało. Na przełomie lutego i mar-

ca do skrzynki Kujawskiego Centrum

Kultury w Inowrocławiu traa wiado-

mo z ofert zorganizowania wystawy

prac inspirowanych symbolik maso-

sk. Pisze Andrzej Masianis. Szcz-

cie (?!), e to włanie ja odczytuj

t wiadomo. Przypominam sobie

o moim pomyle z bydgosk wystaw.

Chwytam za telefon i... sprawy tocz

si szybko. Ustalenie wolnego termi-

nu w galerii i nawizanie kontaktu,

nie bez pomocy Andrzeja Masianisa,

z Tomaszem Szmagierem, którego

chyba Czytelnikom „Wolnomularza

Polskiego” nie musz przedstawia.

Idea połczenia wystawy powiconej

wolnomularstwu w Inowrocławiu ze

sztuk, jak si SZYBKO okazało, za-

interesowała wszystkie strony.

Tak oto 25 kwietnia o godzinie 18:00

otworzylimy w Inowrocławiu wysta-

w „Masoneria Prawdziwa. Bydgoszcz

– Inowrocław dwa wieki tradycji”.

Po krótkim przywitaniu i przedsta-

wieniu szanownych goci, Tomasz

Szmagier trzykrotnym głonym stuk-

niciem obcasem otworzył wystaw

(młotek leał w gablocie) i rozpoczł

mini wykład, wprowadzajc goci

w histori wolnomularstwa i w jego

MASONERIA PWDZIWA

BYDGOSZCZ – INWOROCŁAW, DWA WIEKI TDYCJI











W o l n o m u l a r z P o l s k i l a t o 2 0 1 4 • n u m e r 5 9

K A W A Ł K I A R C H I T E K T U R Y

idee. Specjalnie na t wystaw została

przygotowana plansza powicona

wolnomularstwu w Inowrocławiu

i dopełniała ona histori wolnomu-

larstwa bydgoskiego, z którym było

ono zwizane.

Padały pytania, które potwierdzaj

niestety krc nadal czarn legen-

d o wolnomularstwie, pokutujc

w naszym społeczestwie. Jak si

okazuje, takie spotkania, wystawy

s potrzebne, aby mona było – jeli

nie przekona si do racji wolnomu-

larskich – to chocia wyrobi sobie

własne zdanie. Prace prezentowane

na wystawie zrobiły wraenie na

ogldajcych. Ich sił jest moliwo

wejcia w wiat wolnomularskich

symboli, którego drzwi uchylaj nam

artyci. Interpretowania ich na swój

sposób. Przemawiaj do podwiado-

moci odbiorcy. Przenosz w wyob-

rani w wiat pracy loy. Linas Do-

marackas, Wojciech Mocibrodzki

i Andrzej Masianis, trzej artyci,

trzy odmienne style, pełne jednak

swoistego magnetyzmu.

Na wystawie zjawił si dr Tomasz

Łaszkiewicz, który w 1998 roku w pe-

riodyku „Ziemia Kujawska” (t.13),

pisał o masonerii inowrocławskiej.

Kiedy sala opustoszała, panowie To-

masz Szmagier i Tomasz Łaszkiewicz

nadal dyskutowali i wymieniali si

informacjami. Kto wie, moe uda si

zorganizowa kiedy panel naukowy

w Inowrocławiu o masonerii na Ku-

jawach i Wielkopolsce? Kolejny po-

mysł, który mi zakiełkował w głowie.

Wiosna, to chyba wszystko tłumaczy...

* * *

Na koniec mała anegdota. W trakcie

wystawy podchodzi do mnie starsza

pani z powan min na twarzy, nie

wiem dlaczego, ale podwiadomie

przygotowuj si na reprymend.

-Proszę mi odpowiedzieć, ponieważ mnie

to ciekawi, czy kobiety też są przyjmo-

wane do wolnomularstwa? Bardzo bym

chciała to wiedzieć...*.

ycie potra zaskoczy!

Jarosław Wojtasiski,

Inowrocław

*O wolnomularstwie kobiecym czy-

taj na str 35.

REDAKCJA

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e W s k i e j

14 M A S O N I I P R O F A N I

daniem prof. Szyszkowskiej z liberalizmem ekono-

micznym nie wi si jakiekolwiek ideały. Wpraw-

dzie nie istnieje prosta zaleno midzy sytuacj

ekonomiczn danej wspólnoty a akceptowanymi w niej

wartociami, niemniej okrelone praktyki ekonomiczne

sprzyjaj kształtowaniu ludzi wraliwych lub uniemoliwiaj

takie kształcenie. W opinii referentki liberalizm ekonomiczny

promuje postawy pragmatyczne, nastawione wyłcznie na

egoistycznie rozumiany sukces jednostki, przy czym suk-

ces ten rozumiany jest w kategoriach czysto materialnych,

a wic jako posiadanie wikszej iloci dóbr. Solidarno,

lantropi, spółdzielczo, współprac, braterstwo czy

równo zastpuje przysłowiowy wycig szczurów, w ra-

mach którego drugi człowiek zredukowany zostaje do roli

narzdzia przydatnego do budowania własnej kariery.

Prof. Szyszkowska uwaa, e na gruncie liberalizmu

ekonomicznego niemoliwa do zrealizowania jest take

autentyczna wolno. Budowanie własnego prestiu i ciu-

łanie dóbr uzalenione jest bowiem od bezwarunkowej

akceptacji reguł panujcych w wiecie wolnego rynku.

Nie ma tu miejsca na wiatopogldow odmienno,

fundamentalny krytyczny dystans czy promowanie ide-

ałów zwizanych z autonomi jednostki i solidarnoci

wspólnoty. Zdaniem Referentki, wypieraniu ideałów

humanistycznych i promowaniu reguł wolnego rynku słu

przeprowadzane konsekwentnie reformy edukacji oraz

generowanie koniktów, głównie przez media. Sprzyja

to z jednej strony utrwaleniu bezreeksyjnych postaw

konsumenckich, z drugiej stanowi tub dla promowa-

nia „jedynego słusznego wiatopogldu”. Potwierdza to

chociaby brak miejsca w ramówce mediów publicznych

dla wikszoci wspólnot religijnych zarejestrowanych

w naszym kraju.

Zmiany w edukacji maj z kolei na celu powizanie

działalnoci akademickiej z biznesem. Przełoenie bada

naukowych na sukces rynkowy czy kształcenie kompetencji

oczekiwanych przez pracodawców zastpuj klasyczne

cele uniwersytetu, jakimi było bezinteresowne denie

do prawdy czy troska o dobro ludzkoci. Wywoływanie

koniktów wie si natomiast z interesami lobby odpo-

wiedzialnego za przemysł zbrojeniowy. Produkowana

bro musi ulec zuyciu, generujc nowe zamówienia

i konieczno zbroje. Zdaniem Pani Profesor konieczny

jest dzi powrót do dwóch idei:

1. Stworzonej przez Kazimierza Dbrowskiego idei

„pozytywnego niedopasowania”, czyli wiadomego braku

akceptacji dla tych warunków otoczenia, które utrudniaj,

a nawet uniemoliwiaj rozwój. Maria Szyszkowska pod-

krela, e człowiek rodzi si jako istota wolna, czyli zdolna

do przekraczania uwarunkowa biologicznych oraz presji

rodowiskowej. Aby zaktualizowa w sobie moce twórcze,

potrzebuje tylko właciwego systemu wartoci, opartego

o empati, przyja, yczliwo i gotowo niesienia po-

mocy innym ludziom.

2. Opracowanej przez Gustava Radbrucha idei zwizku

demokracji z socjalizmem. Prof. Szyszkowska podkrela

przy tym, e socjalizmu nie da si zredukowa do jednej

koncepcji. Trzeba raczej postrzega go wielorako, od-

wołujc si choby do myli Edwarda Abramowskiego,

Immanuela Kanta, Karola Marksa, Adama Mickiewicza

czy Józefa Piłsudskiego.

Wykład wywołał oywion dyskusj. Zwrócono uwag

na to, e realizowane w praktyce systemy socjalistyczne

bywały nieludzkie i stały w jawnej sprzecznoci z ideałami

humanistycznymi. Podkrelono take, e konieczne jest

rzetelnie i dobrze stanowione prawo, które pozwala na

kształtowanie obywateli we właciwej hierarchii wartoci.

Pojawiły si równie obawy, czy „pozytywne niedopaso-

wanie” nie spowodowałoby powstania wspólnoty złoonej

z jednostek, których nic by nie łczyło. Prof. Szyszkowska

podkreliła w tym kontekcie, e płaszczyzn wic silnie

zindywidualizowane jednostki s wspólne ideały, których

w praktyce nie da si realizowa w sposób schematyczny.

Podniesiono w kocu kwesti pacyzmu i postawy ekolo-

gicznej jako warunków odbudowy solidarnej wspólnoty. Na

zakoczenie prac Referentce wrczono kwiaty i pamitkowy

znaczek wydany z okazji 5-lecia Sz...L... Kultura. #

IDEAŁY W CZASACH LIBELIZMU

EKONOMICZNEGO

B R ... M A R C I N B O G U S Ł A W S K I









Ideały w czasach lIberalIzmu ekonomIcznego z perspektywy jednostkI oraz ludzkoścI.

W o l n o m u l a r z P o l s k i l a t o 2 0 1 4 • n u m e r 5 9

M A S O N I I P R O F A N I

7 STYCZNIA 2014

Ksiki nadal spadaj z Nieba. Dzi

trzy paczki. Jedna od Ciebie, druga od

Pani Małgorzaty M., trzecia od kra-

kowskiej przyjaciółki – organizatorki

pomocy internetowej. O ile rozumiem

trafno wyboru „krakuski” – znamy

si kilka lat... o tyle pozostałe prze-

syłki wpdzaj mnie w zdziwienie.

Nadawcy traaj w centrum moich

zainteresowa. Zdumiewajce! Grof,

Coelho (akurat najbardziej lubi Piel-

grzyma, wic Zwierzenia pielgrzyma,

które miałam tylko w wersji cyfrowej

s rarytasem), tradycje ezoteryczne,

lozoa dziejów... nie wymieniłam

wszystkich, ale adnej nie odło na

lepsze czasy. Wieczory długie, bd

czyta. Twoja ksika z pikn dedy-

kacj... cigle si zastanawiam; myl

i jeszcze nie umiem odpowiedzie,

co te Wielki Architekt chciał po-

wiedzie, na jak ciek skierowa?

Myl, e nie powinnam pieszy

si z odpowiedzi. Jeli pozwolił mi

przey, miał w tym cel. Jedno wiem

– otworzyłam si na ludzi, teraz bd

czciej patrze w okno, Niebo i dagle-

zje, ni na rodek izby i dach. Wierz,

e da mi sił i nadziej. Dzikuj Ci

bardzo. Na Twój apel odpowiedzieli

Nadawcy. Nie wiem jak Im i Tobie

dzikowa. Na razie zbieram adresy,

mam nadziej, e ycia wystarczy, by

Oarodawcom podzikowa cho

skromn kartk lub szydełkow

gwiazdk.

9 STYCZNIA

Bardzo chc, by o tym wiedziała

i z Tob pierwsz dziel si informa-

cj. Dzi dostałam mailem decyzj

dot. likwidacji szkody. Ubezpieczenie

zostanie wypłacone w pełnej wysoko-

ci. Dom nie był ubezpieczony wyso-

Z B L O G A A S Z E R A ,  O N A P A N A B O G A

JAK FENIKS Z POPIOŁÓW

Dobro nie powinno być chowane

pod korcem. Przestawałam wierzyć

w Człowieka... Los przywrócił mi

wiarę, uczy od nowa nadziei.











CzyLi MaiLe. oto KiLKa z niCh.

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e W s k i e j

16 M A S O N I I P R O F A N I

ko. W najmielszych wyobraeniach

nie brałam pod uwag poaru – u po-

arnika nic nie ma prawa si pali,

nawet artem, co najwyej robota

w rkach. A wiadomo, e ksiek,

ikon, kotów i podobnego „dobra” si

nie kradnie. Przy ostronym kosztory-

sie odszkodowanie moe wystarczy

na remont, a na pewno na dach nad

głow. Na rce Pani Iwony Sk, spe-

cjalisty zajmujcej si szkod [Com-

pensa], złoyłam podzikowanie za

szybko, takt i kultur.

12 STYCZNIA

Jestem cierpliwa i spokojna. „Tre-

nowałam” kiedy buddyzm, równo-

legle z róokrzyowcami; wietnie

si to godzi. Trudno uwierzy, ale

potrafi milcze i przetrwa miesic

bez kontaktu z ludmi. I zachowa

absolutny spokój te. W najmiel-

szych wyobraeniach nie przypusz-

czałam, e lata dyscypliny i wicze

przydadz si w takim momencie.

Czytam Twój blog, zaczłam rozu-

mie ksiki. Bdzie dobrze. Poma-

gasz mi y. Twój optymizm dodaje

mi skrzydeł.

16 stycznia

Na rce Pa: Babci i Mamy, składam

podzikowania dla Małej Wielkiej

Damy. Dzikuj za dedykacj, za ry-

sunki kotków na płotkach, cudne wier-

szyki Babci. Ksika bdzie najcenniej-

sz pamitk. W smutny dzie Emilka

wysłała promyk słoca. Rewanuj si

zdjciami nieka i jego histori. Ma-

lekiego, co najwyej jednodniowego

nieka znalazłam pod płotem obok

martwego braciszka. Był zmarzni-

ty, głodny i lekki jak płatek niegu.

Wrzesie był chłodny tego roku. Ko-

cia mama nigdy do niego nie wróciła.

Zabrałam do domu, zbudowałam in-

kubator z kartonowego pudełka, waty

i arówki. Karmiłam kroplomierzem.

Kociak rósł i mniał. Zaopiekowała

si nim koteczka/staruszka, w której

obudziły si instynkty macierzy-

skie. Myła, masowała brzuszek, tuliła.

nieek wyrósł na piknego kocurka.

Bardzo kochał ludzi. Wiedział, e im

zawdziczał ycie. Niestety, mier

take. W załczeniu foty. nieek jako

dorosły, buszujcy w ksikach paci.

10 KWIETNIA

Stare miesza si z nowym. Kontrasty

wida na zdjciach: stara i nowa bi-

blioteka, resztki tapczanu na którym

spałam, rysunek tego, co było i moe

bdzie, bezdomna Calineczka, której

tłumacz, e ju niedługo, za kilka

miesicy bdzie miała dom. Niemia-

ło budz nadziej. Moe uda si od-

tworzy. Nie, nie tak! nie odtworzy,

stworzy nowe na spalonym. I kiedy

jest mi le... myl o Twoim Feniksie.

Musiał umrze, eby y... ze mn los

obszedł si łagodniej.

12 KWIETNIA

Dzikuj za krzepice słowa i za cud,

jaki dokonała, apelujc o ksiki.

Dostałam ich naprawd duo. Na

pewno powyej półtorej setki. Pion

Likwidacji PZU (pani Agnieszka

Roguska) trzy kartony; jak mówiłam

3 x 25 kg. Tematyka przeróna, zna-

lazłam wicej perełek ni mogłabym

W o l n o m u l a r z P o l s k i l a t o 2 0 1 4 • n u m e r 5 9

M A S O N I I P R O F A N I

przypuszcza, ale kada ksika spra-

wiła mi rado. Niektóre dedykacje

były w ksikach, do innych załczane

liciki i kartki... Nagle zrozumiałam,

e nie jestem sama, e łacuszek Lu-

dzi Dobrej Woli stoi za mn. Bardzo

mi to pomaga. Po urzdowych bata-

liach, gdzie czsto głupota ciga si

z podłoci, yczliwy wiat pomaga

wróci do równowagi. Nie znajduj

słów podzikowa. Próbuj wysyła

kartki witeczne, wysłałam ju 40,

drugie tyle powinnam. Cz adre-

sów mi umknła. Cigle przenosi-

my si z miejsca na miejsce. Nie jest

łatwo upchn szcztki domu pod

dachem. Uparcie i bez sensu próbuj

ratowa co si da, zwłaszcza ksiki

lekko nadpalone czy zalane. Próbuj

si pociesza, e to ju przeszło, e

przeczytałam, powinnam i dalej...

głupie serce boli, a rozum nie panuje.

Oczywicie, zdarzały si równie sy-

tuacje zabawne. Raz listonosz pomylił

adresy. Zamiast nr 19 oddał paczk

nr 29. Kilka dni póniej przed furtk

stanł pan w wieku circa 30-35 wiosen

z rozpakowan paczk w dłoni i tłu-

maczeniem, i nie spojrzał na adres,

nie przeczytał nazwiska, rozpakował.

A tam (midzy innymi) była ksika.

Przecie On nie mógł by odbior-

c, nikt mu ksiek nie przysyła, no

bo po co i dlaczego. Potrzebowałam

chwili na podzikowanie. Mógł wy-

rzuci do mietnika, a jednak oddał i

jestem włacicielk Pasji życia – daru

Pani Joanny.

Prosz, podzikuj w „Wolnomularzu

Polskim” wszystkim, którzy przyszli

mi z pomoc. Prosz, podzikuj Sio-

strom i Braciom. Nie mona załoy

dwóch par butów jednoczenie, ale

mona czyta dwie ksiki, cieszc

si niemiało, e odbuduj dom, po-

stawi półki i e nie bd one puste.

Dom bez ksiek jest budynkiem bez

duszy, bez okien na wiat; jest głu-

chy. Telewizor i komputer s ubogimi

krewnymi czytania, kultur obraz-

kow. Potrzebn, ułatwiajc ycie,

to prawda, ale zawsze mniej wan

czci. I rozpisałam si nieprzytom-

nie, cho chciałam wysła tylko skany

kilku kartek. Nie czuj si zwizana

tajemnic korespondencji. Mówi

o tym głono, pokazuj kademu, kto

chce patrze. Dobro nie powinno by

chowane pod korcem. Przestawałam

wierzy w Człowieka... Los przywrócił

mi wiar, uczy od nowa nadziei.

6 CZERWCA

Mirko, znów chc, eby wiedziała...

Dzi został zalany strop; półwiecha.

Za kilka dni ekipa ruszy z konstrukcj

dachu. Nie widz ju gwiazd, ale dom

po burzy został owinity tcz, co

odczytałam jako dobry znak. Niebo

nam sprzyja? Nie jest to kropla wody

na pustyni, ale zawsze co - miłego

i fajnego. Przyjmij podzikowania

za wpis o prof. Marii Szyszkowskiej.

Wielbi J od lat. Nie tylko za piknie

usprawiedliwione lenistwo ogrodowe

- pokrzywy zostawiane dla motyli.

Tosia

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e W s k i e j

18  W I A T S Y M B O L I

uyciach przenonych chodziło głównie o mia-

ry moralne, lecz od kiedy dokładnie sigano do

zacytowanej myli i do porówna z geometri,

nie potra powiedzie. Tak czy inaczej, wród narzdzi

pomiaru funkcj najbardziej uniwersaln pełni... cyrkiel.

Nie tylko szeroko uyteczny, ale i uwietniony badaniem

nieba. Konieczny midzy innymi do krelenia krgów –

z ich bogat symbolik, take moraln.

Nic dziwnego, e naley on do głównych symboli wolno-

mularstwa. Organizacji o do silnych tradycjach łczenia

porzdku moralnego z wyobraeniem rozumnej budowy.

I nieprzypadkowo cyrkiel w masonerii jest narzdziem

o symbolice szczególnie bogatej. Symbolizuje zwłaszcza

mdro, wiedz, rozum, kreatywno, ale take – przez

asocjacj z okrgiem i punktem – absolut i pocztek. Jak

wiadomo, obok „ksigi praw” i wgielnicy jest jednym

z tzw. wielkich wiateł masonerii. I w masonerii, i poza

ni symbolizuje take nauki cisłe, budowanie w sensie

moralnym, kalkulacj, perspektyw, prawd, przezorno,

umiar, powcigliwo; sprawiedliwo, ale te postpo-

wanie etyczne w ogóle. Jak zaznaczyłem na pocztku,

symbolizuje take mdro bosk i dzieło stworzenia.

Wyobraanie Boga z cyrklem w rku, gdy mierzy Ziemi,

spotykamy wzgldnie czsto w plastyce chrzecijaskiej.

ecz trzeba by moe wróci jeszcze do pogaskiej

staroytnoci. Otó, wydaje mi si, e do przebogatej

symboliki cyrkla, któr tylko czciowo wymieniłem,

mona by wprowadzi pewien dodatkowy symbol mo-

ROZUM I ETOS

W SYMBOLICE CYRKLA

S T A N I S Ł A W M A T U Ł A

„BÓG MIERZY ZAWSZE”  „THEÓS GEOMETREI AEI”  MAWIANO JU PODOBNO W

STAROYTNOCI, ZWŁASZCZA OD CZASÓW PLATONA*. W DYM ZIE TWIERDZENIE

TO WYPOWIADANO RÓWNIE W NAWIZANIU DO WSZELKICH PRECYZYJNYCH BUDÓW

LUDZKICH. W TAKICH WYPADCH CZYNIONO TO, RZECZ JASNA, DLA PODKRELENIA

GODNOCI PCY KONSTRUKTORÓW I BUDOWNICZYCH.



W o l n o m u l a r z P o l s k i W i o s n a 2 0 1 4 • n u m e r 5 8

 W I A T S Y M B O L I

ralny. Mam na myli owe krgi moralnej powinnoci,

o których wykrelaniu nauczali lozofowie stoiccy. Jak

pamitamy – choby z piknego podrcznika Władysława

Tatarkiewicza – były to w ich ujciu krgi koncentryczne

coraz szersze: własne ciało, krewni, towarzysze, społe-

czestwo, do którego naleymy; ostatnie, najszersze koło

tworzyła cała ludzko. Chodziło o to, by dobro swoje

własne i zawarte w tych wszystkich krgach połczy ze

sob integralnie. Niewtpliwie jest to program etyczny

take nowoytny, rzecz w tym, i jest on programem

w szczególnej mierze masoskim. Programem globalnym,

który wyrósł midzy innymi z idei humanitas głoszonej

przez wolnomularzy.

Obserwacja ta i wspomnienie owych stoickich krgów

uzmysławiaj mi zarazem symboliczn wano dwóch

pozostałych „wielkich wiateł”. To znaczy orientujcych

idei, które si zawieraj w symbolach wgielnicy oraz

„ksigi praw” moralnych.

ake bowiem niewiele zostałoby ze spełniania powin-

noci i z ducha humanitas, gdyby nie dbało o same

postawy etyczne! Gdyby nie – zakodowana w symbolu

wgielnicy – troska o uczciwo i stosowanie przyjtych

norm! Bez skutecznego wychowania i samowychowania

ku tym wartociom czyme byłyby społeczestwa? W ka-

dym razie na nazw społeczestw nie mogłyby zasługiwa

adn miar. Zasługiwałyby co najwyej na nazw zbio-

rowoci, a raczej zbioru jednostek. Co gorsza, byłyby to

zbiory jednostek, które torpeduj dobro wspólne obłud,

chciwoci, korupcj. A to samo mona by powiedzie

o wszelkich stowarzyszeniach i partiach politycznych.

A przyja midzy ludmi? Trzeba by jej szuka ze wiec

lub nawet przesta wierzy w jej moliwo.

Lecz czym byłyby przyjte normy bez wyboru wartoci

tych, a nie innych?! Nie wszystkie bowiem normy moralne

szczególn trosk otaczaj słabszych i potrzebujcych po-

mocy, nie wszystkie te szanuj ludzk godno w kadym

człowieku. By wspomnie choby o systemach etycznych

faszystowskich. Nie wszystkie poza tym przyjte normy

odpowiadaj wymogom rozumu. By wspomnie choby

o nieskutecznoci wielu norm patriarchalnych, opartych

na zewntrznym posłuszestwie. I std włanie owie-

cajca warto wybranej ksigi praw moralnych, której

moliwo wyboru w Wielkim Wschodzie ma równie

warto symbolu. A jako cenny symbol akceptowania

zrónicowanych dróg do prawdy bd go zawsze pamitał

choby z powodu mej inicjacji.

tej humanistycznej czy humanitarystycznej per-

spektywie ksiga jest zapisem głównych ogólno-

ludzkich wartoci. Pocztkiem dalszych wyborów, ju

bardziej szczegółowych. Ale te pocztkiem ewentualnych

korektur, na przykład w relacjach midzy poszczególnymi

wartociami. A słuy do tego – najlepiej – cyrkiel, czyli

wiatło wiedzy, nauki i rozumu, lecz take narzdzie

pomiaru i sprawdzianu. Narzdzie szczególnie wane

i uniwersalne, ale o zastosowaniu w stosunku do ksigi

chyba wtórnym.

Jeli bowiem midzy opisowym poznaniem wiata

a wartociowaniem etycznym istnieje istotny i nieroze-

rwalny zwizek, to przyjmuje on, jak si zdaje, ten włanie

kierunek: najpierw czego chcemy i co wartociujemy,

a potem dopiero – realizujc wartoci – zdobywamy wie-

dz o wiecie do tej realizacji potrzebn. Niejako wedle

kolejnoci poj w sformułowaniu Artura Schopen-

hauera: „wiat jako wola i przedstawienie”. Oczywicie,

w pewnym uproszczeniu.

sumie rodzi si z tych rozwaa pochwała cyrkla,

ktownicy i ksigi, w ich wzajemnym zapotrze-

bowaniu na siebie. Pochwała, lecz i pragnienie, by były

uywane w interesie wszystkich i na miar rosncych

potrzeb. W tym sensie jest to wyzwanie mimo swej

odwiecznoci cigle aktualne, moe nawet w nadcho-

dzcych czasach szczególnie aktualne. Wyzwanie – do

uywania wiatła, a trzech wielkich wiateł jako wiateł

najwaniejszych. #

* Zdanie „Bóg mierzy zawsze” (eós geometrei aei) wystpuje w kilku wariantach. Niniejszy wariant znajdujemy midzy

innymi w siedemnastowiecznej przedmowie do podrcznika budowania statków. Jest to ksika łaciska, wydana bodaj

w Niderlandach. Inna, chyba najczstsza, forma tej samej myli jest nieco dłusza: „Zawsze Bóg wielki mierzy wszystko” (aei

ho theos ho megas gemetrei to sympan). Wydłuenie zdania i kolejno zawartych w nim słów wie si tutaj z jego funkcj

mnemotechniczn – słuy do zapamitywania liczby pi. Pisze o tym David Blatner w ksice niemieckiej: Pi, Magie einer

Zahl, (Reinbek: Rowohlt, 2000, s. 117). Wiadomo t mam z drugiej rki i nie wiem, kiedy si ta mnemotechniczna wersja

upowszechniła.

Wiele wskazuje na to, e omawiane zdanie w tej czy innej formie wystpowało ju w czasach Platona i e było równie przez

niego samego wypowiadane. Jak pamitamy, nad drzwiami jego Akademii miał widnie napis: „Agemétrtos mdeìs eisít”

(„Niech tu nie wchodzi nikt nieznajcy si na mierzeniu, geometrii”). Czytamy o tym w staroytnym komentarzu Eliasa do

Kategorii Arystotelesa. Lecz wedle wszelkiego prawdopodobiestwa ju staroytni Egipcjanie znali podobne sformułowania.

Jest to chyba myl tak stara, jak prastara jest wiara w idealny porzdek panujcy w Kosmosie traktowanym jako dzieło boskie.

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e W s k i e j

20 S E K R E T Y W A R S Z T A T U

Czcigodny Mistrzu,

Moje Siostry i Bracia w swoich

stopniach i urzdach,

Nowo inicjowana Siostro,

a pocztku tego przemówie-

nia chciałbym si z Wami,

najdrosi, podzieli pew-

nym tekstem, który poznałem dziki

mojemu drogiemu Br...E.I. Cz... M...

Sz... L... Aurora Balticum na Wsch...

Rygi. Jest to biały wiersz znanego

francuskiego pisarza i poety Victora

Hugo (1802-1885), którego ojciec był

wolnomularzem

. Utwór ten znajduje

si w tomiku Tas de Pierre (Stos kamie-

ni) opublikowanym po raz pierwszy

w 1848 r. i myl, e moemy w nim

znale kilka wskazówek pomocnych

do odpowiedzenia na pytanie: czym

jest wolnomularstwo?

Takie oto jego tłumaczenie na jzyk

polski przygotowałem dla Was, moje

Siostry i Bracia:

Nie wstępuj do Wolnomularstwa,

jeśli impulsem jest dziecinna cieka-

wość – czeka cię tylko rozczarowanie.

Wstąp, jeśli zdecydowałeś się poważ-

nie poznać tę Instytucję.

Jeśli kochasz Prawdę i Piękno, lecz

twój umysł nie dostrzega poezji rze-

czy prostych, a rozum nie jest choćby

trochę wrażliwy – nie wstępuj. Szybko

się znużysz.

Jeśli jesteś adwokatem lub lekarzem,

przemysłowcem lub handlowcem,

funkcjonariuszem lub urzędnikiem,

szukasz klientów lub popleczników

– nie wstępuj. Wolnomularstwo nie

spełni twoich oczekiwań.

Funkcjonariuszu, rozśmieszysz

ministra ze swojej partii, choćby był

Masonem, a jego następca mógłby ci

zaszkodzić;

Handlowcu, twój towar okazałby się

podejrzany, jak i twoje Mularstwo;

Adwokacie i lekarzu, mógłbyś okazać

się niegodny swojego zawodu, w któ-

rym ceni się bezinteresowność. Jeśli

jednak jesteś ambitny i twoje umiejęt-

ności idą w parze z ambicjami – wstąp,

zrealizujesz się. Lecz jeśli szukasz

szczudeł na swoje zbyt krótkie nogi –

odajmy dla porzdku, e ka-

dy obrzd przejcia (fr. rite

de passage) podrcznikowo

składa si z trzech faz: separacji, okre-

su przejciowego i integracji. Rytuał

inicjacji do masonerii stanowi tylko

czstk sporód niezliczonych tego

typu tradycji, obyczajów i przedsta-

wie o proweniencji religijnej, du-

chowej czy wieckiej.

Gdyby zapyta masonk lub masona,

kadego funkcjonujcego w obiegu

rytu, do której z tych kategorii zaliczy-

liby przebyt inicjacj, miemy podej-

rzewa, i byłby z tym pewien problem.

Na pewno dostrzec by mona, lub

wyczu, chwil wahania i namysłu,

by takiej odpowiedzi udzieli. Czy to

dowód na brak jednoznacznoci albo,

co gorsza, relatywizmu masoskiego?

Nie bdziemy tu spiera si o ter-

minologi i jej plusowe czy minuso-

we konotacje. Nie ma to wikszego

znaczenia wobec zestawu przey

zmysłowych, emocji, a take reeksji

umysłu, które towarzysz uroczyste-

mu przyjciu do grona Sióstr i Braci.

Jedni powiedz, e dla nich było to

doznanie na poły mistyczne, inni e

mieszanka całej gamy uczu, inni

jeszcze, i docierała do nich racjo-

nalna mdro rytualnego przekazu.

A jak kto wymieni wszystko naraz,

te nie dziwota. Tak naprawd to, na

jakich rejestrach u danej osoby zagra

całokształt bodców, zaley przede

wszystkim od odbiorcy – jego cech

charakteru, skłonnoci, pogldów,

zaufania czy lku przed nieznanym.

Powinnoci nadawcy, czyli wszyst-

kich obecnych podczas ceremonii

w loy, jest w sposób nakazany ry-

Dzięki uprzejmości br... Dawida Steinkellera możemy zaprezentować przemówienie wygłoszone po

inicjacji profanki na pracach zwyczajnych Sz...L... Jan Henryk Dąbrowski na Wsch... Warszawy (Wielka

Loża Kultur i Duchowości), które odbyły się w sobotę, 15 lutego 2014 r. E.V.

INICJACJA WOLNOMULARS

JESZCZE O INICJACJI





















W o l n o m u l a r z P o l s k i W i o s n a 2 0 1 4 • n u m e r 5 8

S E K R E T Y W A R S Z T A T U

nie wstępuj, nasze ideały nie będą dla

ciebie wystarczająco wzniosłe.

Polityku, nie myśl, że znajdziesz

sprzymierzeńców w Loży – spotkasz

tam tylko tych, którzy już nimi są,

a odwrócą się od ciebie ci, którzy za-

rzucą ci sianie niezgody i odniesiony

przez ciebie sukces okaże się chwilowy.

Tak długo jak konikty interesów,

pasje i uprzedzenia będą poróżniać lu-

dzi, Wolnomularstwo będzie dalej na-

uczać Wtajemniczonych, że: przemoc

szkodzi wszystkim; idee podobnie jak

ludzie, są podporządkowane prawu

wzrostu; reformy udaje się przeprowa-

dzić jedynie na przygotowanym na nie

gruncie; ludzie oczekujący niecierp-

liwie na postęp szkodzą mu bardziej

niż jego przeciwnicy.

Lecz jeśli: wierzysz w Człowieka

i w jego zdolność do doskonalenia

się; dostrzegasz głębszą koncepcję

szczęścia; w świecie zdominowanym

przez chaos oraz ludzkie słabości

poszukujesz mądrości; wreszcie, je-

śli o nic nie prosisz Wolnomularzy,

którzy są jedynie ludźmi – wstąp do

Wolnomularstwa. Dostarczy ci ono

tego, czego poszukujesz.

Dokładne oszacowanie, ile przyszłości

spełnić można w chwili obecnej – oto

cała tajemnica wielkiej siły. Wkładaj

zawsze w to, co czynisz, trochę przy-

szłości, lecz odpowiednią jej miarę.

Zastanówmy si teraz na nowo, czym

jest inicjacja wolnomularska. Bylimy

zreszt przed chwil, moje Siostry i Bra-

cia, wiadkami i uczestnikami otrzyma-

nia w niej Wielkiego wiatła. Chciałem

przypomnie tutaj, jak inicjacj de-

niował wiatowej sławy religioznawca

Mircea Eliade. W swojej pracy Inicjacja,

obrzędy, stowarzyszenia tajemne Eliade

podaje denicj inicjacji. Według nie-

go jest ona „ontologiczn przemian

porzdku egzystencjalnego”2.

Inicjacja jest zatem bardzo wanym

wydarzeniem, które zachodzi w naszym

yciu, skoro wpisuje si ontologicznie

w nasz egzystencj, skoro tak głboko

tuałem przeprowadzi adeptk czy

adepta Sztuki Królewskiej przez cały

„zestaw podróny”, prowadzcy z do-

tychczasowego wiata „profaskiego”

do nowej rzeczywistoci i do rodzi-

ny osób „wtajemniczonych”. Mona

by zada banalne pytanie, jaki ma

sens taki sekretny i osobliwy sposób

przyjcia w XXI wieku? W rzeczy-

wistoci coraz bardziej odartej z pry-

watnoci, czsto wrcz intymnoci?

Gdzie w dodatku jeszcze wikszo

przyłczanych do masonerii moe

sobie wczeniej praktycznie poczyta

wszystko o inicjacjach wczoraj i dzi,

z gotowymi scenariuszami w rónych

rytach.

Ju nie te czasy, kiedy kto przyst-

pujcy praktycznie pojcia nie miał,

co go czeka, informacje nie wyciekały

na zewntrz, a jak ju, to tylko nielicz-

ni mogli mie do nich dostp. Gdzie

intensywno prób dla mczyzn,

głbia znacze i rozumienia symboli

oraz alegorii masoskich, podkr-

cana była wikszym strachem, dzi

absolutnie nie do zaakceptowania.

Na szczcie, poniewa przy kadej

loy podczas inicjacji – na wszelki

wypadek – musiałaby parkowa chyba

karetka pogotowia. No i nie było in-

ternetu, za spraw którego opowieci

i rytuałów namnoyło si wszdzie,

jak bakterii coli w wodzie wiconej.

W takich sytuacjach uczciwie kadej

chtnej i niechtnej osobie naley

tutaj odpowiedzie, e i owszem

moecie sobie czyta i ile rzeczy si

potwierdzi, albo i nie. Po pierwsze –

moe jaka cz pakietu standard,

a po wtóre – jak idziemy do teatru

i opery, to te nierzadko znamy akcj

dramatu czy libreo z muzyk, a i tak

moemy mie problem ze spokoj-

nym opuszczeniem loy (dla widzów)

z nadmiaru przey.

Poza tym bogactwo oferty na ryn-

ku masoskim i jeszcze mutacje

w ramach rónych rytuałów + opcje

nieobligatoryjne dla urozmaicenia

wystarczajco zabezpieczaj przed

przekonaniem kogokolwiek, e i tak

wie, czy wiedział(a), co te go/j spot-

ka. Zreszt nie o to chodzi wcale, by

si bawi w ciuciubabk z zawizany-

mi oczyma, ale by traktowa siebie

powanie i z odrobin cho zaufania,

na tym etapie. Krzywda i tak nikomu

si nie stanie, ceremonia ma charakter

podniosły, ale i radosny oraz pełen

nadziei równoczenie, wic szkoda si

bez sensu napina nerwowo i mózgo-

wo, tracc jaki wany element kształ-

ccego i wzbogacajcego człowieka

przekazu.

Tak – to nie jest adna tajemnica, e

inicjacja do zakonu wolnomularskie-

go (w sensie tradycji rycerskiej), do

loy (w sensie tradycji murarskiej)

i do bratnio-siostrzanej społecznoci

(w sensie tradycji tosamoci idei)

jest rodzajem spektaklu, czy jak kto

woli, misterium. Takie dziedzictwo

w kocu, w którym opracowano ry-

tuały przystpienia, czerpic z prze-

bogatego dorobku kulturowego, du-

chowego i owieceniowego od zarania

wszelkich cywilizacji. Nie wszystko

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e W s k i e j

22 S E K R E T Y W A R S Z T A T U

przemienia podstawy naszego bycia:

partykuła grecka „onto-” pochodzi od

greckiego imiesłowu czasu teraniej-

szego on, ontos – „bdcy”. Inicjacja

odwraca nasze ycie do góry nogami

i sprawia, e zaczynamy inaczej, głbiej,

patrze na nas samych i na otaczajcych

nas ludzi, na otaczajcy nas wiat.

Skupmy si jednak na inicjacji wol-

nomularskiej. W niej, Siostry i Bracia,

otrzymujemy poznanie intuicyjne (gr.

gnosis) – bo odbywajce si za pored-

nictwem symboli. A symbole to nie

byle co. Otwieraj si przed nami naj-

głbsze czeluci ludzkiego umysłu (gr.

psyche i pneuma) oraz głbiny miste-

ryjnych dziejów ludzkoci. Dziki temu

stajemy si jednym z ogniw łczcych

pokolenia, jednym z ogniw wicych

wczoraj z dzi po to, aby budowa lep-

sze jutro. To prawdopodobnie mógł

mie na myli nasz Br... Oswald Wirth,

gdy pisał w swoim podrczniku do

stopnia Ucznia nastpujce słowa:

„Termin inicjacja oznacza dla nas co

znacznie wicej ni tylko wyjawienie

tajemnic, które pozwalaj Wolnomu-

larzom rozpozna si nawzajem. Przy-

pomina on nam o znakomitej historii

i nakłania współczesnego Wolnomula-

rza do osignicia ideału staroytnego

Wtajemniczonego”3.

Dlatego, nowo inicjowana Siostro,

pragn powita Ci wród Twoich

Sióstr i Braci Wolnomularzy, którzy

od tej chwili stanowi Twoj now

rodzin. Witam Ci w lozocznym

i lantropijnym zakonie inicjacyjnym,

którego pocztki gubi si w niepamit-

nych dziejach ludzkoci i który konty-

nuuje najstarsze tradycje starodawnych

kultów misteryjnych naszej cywiliza-

cji. A to wszystko nie z egoistycznych

czy egotycznych pobudek, lecz N...

Ch...W...A...W... i dla postpu Ludzkoci!

Pamitaj jednak, Siostro, e inicjacja,

której dowiadczyła, nie jest czym

statycznym, nie jest jednorazowym,

pojedynczym dowiadczeniem, które

rozpoczło i zakoczyło si tu i teraz.

Inicjacja jest procesem, jest cigłym

zgłbianiem i doskonaleniem si.

Dziki niej Twoje ycie postawione

zostało na nowe tory. Miej jednak

wiadomo, e przed Tob jeszcze

bardzo długa droga, zanim poddana

zostaniesz ostatecznej, najwaniejszej

Inicjacji, w trakcie której zobaczysz

now Jutrzenk, Wielkie wiatło

Wiecznego Wschodu.

Rzekłem, Czcigodny Mistrzu!

Br... Dawid Steinkeller,

Mówca Warsztatu

i nie naraz – bro Ci, Wielki Ar-

chitekcie, bo wtedy dopiero byłoby

pomieszanie z popltaniem. Łebskie

mózgi nad tym papierem czerpanym

kiedy przysiadały i z braku facebooka

takie rzeczy powymylały, e a miło

popatrze.

To znaczy kandydat/ka za duo nie

popatrzy sobie z opask na oczach, ale

w którym momencie kulminacyjnym

w kocu to wstpne wiatło mdroci

przed sob zobaczy, a moe i w sobie

promyczek albo wizk nawet od-

najdzie? No i jest cz uroczystej

ceremonii ju dla wszystkich zmy-

słów neockich otwarta, wic paleta

dozna zdy zapełni si pełnymi,

tczowymi barwami.

O symbolice Izby Rozmyla, 3 po-

dróy inicjacyjnych, pierwszej pracy

na nieociosanym kamieniu, elemen-

tarzu kroków, haseł i znaków, to ju

uczniowie i uczennice swoje deski

pisz w ramach postpów na wolno-

mularskiej ciece, wic tu i teraz cigi

nie dostan, a co najwyej inspiracj.

Kady te moe ten tekst przeczyta,

a jak wiadomo od 300 bez mała lat,

wiedza tajemna nie jest dla wszystkich

i kady o tym wie, a niektórzy nawet si

z niej miej. Wolno wyboru i ocen

samodzielnych to najwiksza warto,

za któr i masoni niejednokrotnie y-

cie oddawali, cho martyrologii tutaj

kultywowa nie bdziemy. wiat si

zmienia i codzienny mudny ludzki

wysiłek w obróbce kamienia i budo-

wania wityni zgody i pokoju, dzi

wyej nawet powinien by ceniony.

Jak mogły wyglda kiedy inicjacje

wolnomularskie, z komponentem

literackim wysokich w kocu lotów,

to poczytajcie sobie u eromskiego,

Tołstoja czy Dumasa. Innego spisu

lektur nie podamy, aby nie zabiera

frajdy samodzielnych poszukiwa,

niczego nie sugerowa tym, co moe

dostpi, ani nie naraa si na facho-

we, a jake, podernicie gardła za

zdrad wolnomularskich tajemnic.

O strasznych próbach i przysigach

inicjacyjnych to ju tomiszcza całe

napisano, wic tu adnych dementi

ani wyjanie nie bdzie.

Masoneria Urokliwa, Prol na FB,

16 maja 2014 r.

1 Informacja ta znajduje si w przemówieniu prof. Alaina Decaux wygłoszonym w dwusetn rocznic mierci Victora Hugo (28 lutego 2002 r.) w Akademii

Francuskiej. Zob. hp://www.academie-francaise.fr/victor-hugo-et-dieu-celebration-du-bicentenaire-de-la-naissance-de-victor-hugo (10.02.2014).

2 Zob. M. Eliade, Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne. Narodziny mistyczne, Warszawa 1994, s 8.

3 Zob. Oswald Wirth, La Franc-Maçonnerie rendu intelligible à ses adeptes. L'apprenti, Paris 1999, s. 59 (tłum. Br... D.S.).



W o l n o m u l a r z P o l s k i l a t o 2 0 1 4 • n u m e r 5 9

K A W A Ł K I A R C H I T E K T U R Y

DZIE PIERWSZY.

15 MAJA BR.

PANEL I

1. Idea wolnomularstwa i zarys dzie-

jów wolnomularstwa na wiecie.

2. Zarys dziejów wolnomularstwa

w Polsce do 1938 roku, dr Adam

Podlewski.

3. Wolnomularstwo w tekstach ency-

klopedii – o przedstawieniach zja-

wiska wolnomularstwa w polskich

encyklopediach do 1938 roku, mgr

Kamila Gsikowska.

PANEL II

4. Geneza i realizacja dekretu Pre-

zydenta RP z 22 listopada 1938r.

o rozwizaniu zrzesze wolno-

mularskich, doc. dr Romuald Jan

Kraczkowski.

5. Stronnictwo Pracy wobec maso-

nerii – miedzy ide a praktyk,

drhab.Jarosław Rabiski.

6. Anarchista na salonach masonerii.

Wpływ Jana Wolskiego na działal-

no programow polskiego wol-

nomularstwa okresu II wojny wia-

towej, dr Adam Benon Duszyk.

PANEL III

7. UB wobec wolnomularstwa

w pierwszym okresie powojennym,

dr Krzysztof Kaczmarski.

8. Inwigilacja polskich rodowisk wol-

nomularskich przez aparat bezpie-

czestwa w latach pidziesitych

na przykładzie wybranych doku-

mentów MBP, lic. Tomasz Krok.

9. Roberta Waltera zmagania z UB,

dr Zbigniew Łagosz.

10. „Woliski” na tropach polskich

wolnomularzy – perypetie Lu-

dwika Hassa ze Słub Bezpie-

czestwa, dr Norbert Wójtowicz.

PANEL IV

11. Jan Józef Lipski: wiatopogld,

recepcja, krytyka, mgr Magda-

lena Zitek.

12. Loa „Kopernik” i Komitet Obro-

ny Robotników – kilka faktów

i kilka pyta, dr Łukasz Garbal.

13. Macierzysta Loa Polski „Ko-

pernik” na Wschodzie Parya –

depozytariusz polskiej tradycji

wolnomularskiej na emigracji

i działalno Społecznoci Wol-

nomularzy Polskich, Tadeusz

Andrzejewski.

14. Polscy wolnomularze w Nowym

Jorku, mgr Christopher Win-

nicki.

PANEL V

15. Odrodzenie si struktur Wiel-

kiej Loy Narodowej Polski,

prof.drhab.Tadeusz Cegielski.

16. Tworzenie si struktur polskie-

go wolnomularstwa liberalnego,

mgrWaldemar Gniadek.

17 Loe kobiece – nowe zjawisko

w historii wolnomularstwa pol-

skiego, dr Małgorzata Misiuna-

Rajnhard.

18. „Le Droit Humain” – midzy

Pierwsz a Drug Federacj,

mgrMaria Unger-Gajewska.

19. Druga Federacja Midzynarodo-

wego Mieszanego Zakonu Wolno-

mularskiego w Polsce, in.Geo-

rges Dworak.

20. „Pierre i Marie Curie” – loa nie-

zalena, mgr Zygmunt A. Król.

DZIE DRUGI.

16 MAJA BR.

PANEL VI

21. Zbiory masoskie Biblioteki Uni-

wersytetu Adama Mickiewicza,

dr Tomasz Kurzawa.

22. Polskie wystawy i ekspozycje

powicone wolnomularstwu,

mgr Aleksandra Mierzejewska.

23. Projekt utworzenia Muzeum

Wolnomularstwa w Dobrzycy,

mgr Michał Karalus.

24. Polskie czasopimiennictwo wol-

nomularskie ma przykładzie „Ars

Regia” i „Wolnomularza Polskie-

go”, Bogumił Miłosz Wonia-

kowski.

25. Pedagodzy polscy w orbicie

wolnomularstwa, prof. na-

dzw.drhab. Sławomir Sztobryn.

PANEL VII

26. Masoni wdruj na Wschód. Wol-

nomularstwo w prasie polskiej po

1989 roku, dr Jacek Głaewski.

27. Główne nurty polskiej literatury

antymasoskiej, dr Maciej Bog-

dan Stpie.

28. Masoneria w transformacji –

fakty i hipotezy, mgr Grzegorz

Braun.

29. Na tropach midzynarodowego

spisku wolnomularzy, komu-

nistów i szpiegów przeciwko

Polsce – kilka uwag o metodzie

naukowej i politycznej, dr Wi-

told Sokała.

PRZEŁOŻONA (?) KONFERENCJA

numerach zimowym i wiosennym naszego pisma promowalimy konferencj naukow na temat najnowszych

dziejów polskiego wolnomularstwa, która – organizowana przez wrocławski oddział IPN – miała odby si

we Wrocławiu w dniach 15-16 maja br*. Na trzy tygodnie przed tym terminem uczestnicy konferencji otrzymali

wiadomo od organizatorów, e konferencja w maju nie odbdzie si, i e została przełoona na jesie. Nie chcemy

wdawa si w dyskusje – tak liczne i gorce na FB – dotyczce tego, jakie były rzeczywiste przyczyny przełoenia

czy te odwołania tego oczekiwanego przez rodowisko masoskie wydarzenia. Poniewa jednak otrzymalimy ju

wczeniej wstpny program konferencji, pozwalamy go sobie opublikowa. Na pamitk.

REDAKCJA

*Polskiego wolnomularstwa dzieje najnowsze, „Wolnomularz Polski” nr 57, s. 10

oraz

IPN nie „promuje” masonerii, rozmowa z dr. Norbertem Wójtowiczem, współor-

ganizatorem konferencji, „Wolnomularz Polski” nr 58, s. 33-34.

P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e W s k i e j

24 K A W A Ł K I A R C H I T E K T U R Y

ŚWIAT JAKO LOŻA









bok duej wystawy pod hasłem „Masoneria. Pro

publico bono” w Muzeum Narodowym, w oparciu

o najwiksze w Polsce zbiory i pod muzealnym

szyldem odbd si działania towarzyszce, którym pa-

tronowa obok Muzeum bd: Uniwersytet Warszawski

i Stowarzyszenie „Instytut Sztuki Królewskiej w Polsce”.

Mowa tu o midzynarodowej konferencji naukowej „wiat

jako loa. Obecno wolnomularstwa w kulturze – dawniej

i dzi” oraz festiwalu muzyki masoskiej czy masoneri

inspirowanej. Cało wydarzenia to due przedsiwzicie

logistyczne, organizowane przez profesjonalistów, ale tak-

e siłami wolontaryjnymi, gdy, jak czsto to bywa przy

działaniach non prot, rodki nansowe s ograniczone

i trzeba pewnie bdzie mocno dopycha kolanem budet.

Całe rodowisko wolnomularskie rzecz jasna szczerze

kibicuje, by idea prof. Cegielskiego i ekipy programowo-

organizacyjnej z sukcesem mogła si zici.

I pewnie rado z włoonego wysiłku nastpi na nisau

wystawy za niecały rok, a tymczasem przybliamy ideowe

i programowe załoenia konferencji „wiat jako loa”, która

planowana jest w warszawskim Muzeum Narodowym,

w dniach 9-10 stycznia 2015 roku – w kilku sesjach równo-

ległych oraz z programem towarzyszcym dla prelegentów

i uczestników z kraju i ze wiata.

Warunków udziału w rónych konguracjach jeszcze

nie ogłaszamy tutaj, ale na pewno to uczynimy, jak ju

wszystko ujrzy wiatło dzienne. Warto sobie dat zabu-

kowa ju dzi i ledzi ujawnianie kolejnych tajemnic

o wydarzeniu, cieszc oko masoskiej potgi w rosncej

liczbie zainteresowanych osób.

K O N F E R E N C J A W O L N O M U L A R S K A ,

9  1 0 S T Y C Z N I A 2 0 1 5 R .

M U Z E U M N A R O D O W E W W A R S Z A W I E

W o l n o m u l a r z P o l s k i l a t o 2 0 1 4 • n u m e r 5 9

K A W A Ł K I A R C H I T E K T U R Y

Przedmiotem konferencji „wiat jako loa. Obecno

wolnomularstwa w kulturze – dawniej i dzi” bdzie roz-

winicie tematyki wystawy organizowanej przez Muzeum

Narodowe w Warszawie. Jeli za główne cele wystawy

uzna przyblienie widzowi wolnomularskiego wtajem-

niczenia z jednej strony, z drugiej za ukazanie wartoci

kreowanych przez wolnomularstwo oraz konkretnych

działa podejmowanych w Polsce w imi tych zasad, to

zadaniem konferencji byłoby wskaza na obecno wol-

nomularstwa i jego idei na rónych poziomach wiatowej

i polskiej kultury. Tematyk konferencji otwiera tradycja

owieceniowa, w której ruch wolnomularski jest osadzony,

a wiodcym motywem pierwszej czci obrad (sekcji)

bdzie reeksja nad miejscem masonerii tak w wysokiej,

jak i popularnej kulturze ubiegłych trzech – XVIII, XIX

i XX – oraz biecego stulecia.

Tak jak i wiatowe religie, szczególnie chrzecijastwo

i islam, buddyzm i hinduizm, stały si wanym elementem

współczesnej popkultury, tak i wolnomularstwo znalazło

w niej poczesne miejsce, szczególnie – cho nie tylko –

jako swoje odbicie negatywne, swoista „czarna legenda”.

ródła, tak historyczne, jak i współczesne antymasonizmu,

jego dawne i aktualne funkcje – to temat w nowoczesnej

humanistyce nowy, a w polskiej reeksji jak dotd mało

obecny.

Wielki projekt wolnomularski zrodzony w wieku XVIII,

w nastpnym stuleciu zyskał nowe podstawy społeczne,

a co za tym idzie nowe twórcze impulsy – to temat wio-

dcy w drugiej czci (sekcji) konferencji. Projekt ten

konfrontowany był z nowoczesnymi ideologiami, takimi

jak nacjonalizm i socjalizm. Nie zawsze wychodził z tych

prób zwycisko, czego przykładem postawa europejskich

wielkich ló w 1914 roku w obliczu koniktu wojennego.

Równoczenie wiele obediencji wolnomularskich uwikłało

si w działalno polityczn. Totalitarne ruchy XX stulecia

połoyły nie tylko kres aktywnoci masonerii w wielu

krajach Europy, ale i postawiły pod znakiem zapytania

moliwo manifestowania zasad humanitaryzmu w ogóle.

Minło wier wieku od historycznego przełomu, jakim

było odrodzenie si suwerennych pastw w Europie rod-

kowo-Wschodniej i podjcie przez nie drogi ku demokracji.

Wanym elementem tworzenia si w nich społeczestwa

obywatelskiego był powrót organizacji wolnomularskich.

W trzeciej czci (sekcji) konferencji podjta zostałaby

próba podsumowania dotychczasowych dowiadcze

w okreleniu roli masonerii w nowoczesnym, otwartym

społeczestwie oraz wskazania zarówno dróg dalszego

rozwoju, jak i ródeł zagroe.

* * *

Przedstawione poniej propozycje tematów wszystkich

trzech czci (sekcji) sugeruj szeroki zakres przedmioto-

wy i metodyczny prezentowanych tekstów i dyskusji: od

antropologii „stowarzysze sekretnych” po socjologiczne

i politologiczne ujcie współczesnego nam antymasonizmu.

Konferencja winna umoliwi przegld aktualnego stanu

wiedzy na temat historii i współczesnoci Sztuki Królew-

skiej masonerii, a take wskaza nowe kierunki rozwoju tej

wiedzy. Stanowi bdzie ona, wraz z wystaw w Muzeum

Narodowym w Warszawie, pierwsz od czasu konferencji

„Sztuka Królewska i Muzy” w Toruniu w lutym 2009

roku tak szeroko zakrojon prób przyblienia fenomenu

wolnomularstwa wiatu nauki, jak i szerszej publicznoci

w Polsce i Europie.

Jzyki referatów i konferencji: angielski, rosyjski, polski.

SEKCJA I: ŚWIAT JAKO LOŻA

W krgu owieceniowego kosmopolityzmu i uniwersali-

zmu. Ezoteryzm wolnomularski – korzenie i funkcje. Od

Rzeczpospolitej literackiej do ló. Wtajemniczenie wol-

nomularskie i sztuki pikne. Wolnomularstwo i literatura

popularna (XIX-XX w.). Antymasonizm tradycyjny – jego

ródła i funkcje (łcznie 10 referatów).

SEKCJA II: W SŁUŻBIE NOWYCH KLAS I IDEI

Konspiracjonizm XIX wieku i masoneria. Wolnomular-

stwo w dobie nacjonalizmów: przypadek Włoch i Niemiec.

Masoneria i tosamo klasy redniej. Triumfy masonerii:

Pax Britanica i Liga Narodów jako projekty wolnomularskie.

Masoneria wobec ideologii autorytarnych i totalitarnych

(łcznie 10 referatów).

SEKCJA III: POMIĘDZY DYKTATURĄ I

DEMOKCJĄ

Krytyczna historia wolnomularstwa polskiego w XX

wieku: Liberum conspiro – triumf i upadek idei. Odrodzenie

wolnomularstwa w krajach dawnego bloku radzieckiego

(1961-1991): od casusów Polski i Wgier do fenomenu

Białorusi. Na rozstaju dróg: perspektywy i zagroenia

wolnomularstwa w Europie rodkowo-Wschodniej. Sztuka

Królewska w demokratycznej codziennoci Zachodu.

Antymasonizm nowoczesny: geneza i funkcje (łcznie

10 referatów).

Masoneria Urokliwa, Prol na FB, 27 kwietnia 2014 r.



P i s m o P r z y j a c i ó ł s z t u k i k r ó l e W s k i e j

26 C I C E R C U M C A U L E

2014 roku Wielka Regularna Loa Serbii wi-

tuje 95-lecie swojego istnienia. W 1919 roku

powstała Wielka Loa Serbów, Chorwatów

i Słoweców „Jugosławia”, której kontynuatork jest WRLS.

Z okazji jubileuszu wspólnie z Muzeum Etnogracznym

w Belgradzie zorganizowano wystaw „Masoneria w Serbii

1785-2014”.

Ekspozycja była dostpna od 24 maja do 9 czerwca

2014 roku i składała si z czterech czci. Cz pierwsz

powicono lozocznym i duchowym korzeniom maso-

nerii – od staroytnoci, przez Renesans, Owiecenie, a

po amerykask i francusk rewolucj oraz XIX-wieczne

ruchy narodotwórcze. Druga cz przedstawiała sylwetki

sławnych masonów oraz ich wkład w zbiorowy dorobek

ludzkoci. W trzeciej czci poznalimy histori powstania

wolnomularstwa na terenie Serbii oraz jej rozwój do 1941

roku, a take przyjrzelimy si znanym masonom pocho-

dzcym z tych terenów. Nie pominito najtrudniejszych

momentów serbskiej historii, takich jak okrutne przelado-

wania masonów, ydów, Cyganów i komunistów podczas

II Wojny wiatowej. Intencj autorów było przypomnienie

najwaniejszych masoskich wartoci, takich jak szacunek

dla kadej istoty ludzkiej niezalenie od jej wyznania, prze-

kona, narodowoci czy koloru skóry. Kultywowanie tych

wartoci to jedyny sposób, który pozwoli zapobiec powtórce

tragicznych wydarze z czasów wojny – przekonuj twórcy

wystawy. Ostatnia, czwarta cz ekspozycji obejmowała

czasy współczesne, czyli odrodzenie masonerii w Serbii

po 1989 roku. W tym momencie w Serbii pracuje około

1,8 tys. braci zrzeszonych w kilkudziesiciu loach. #

ielki Wschód Włoch zadekla-

rował ch pomocy oarom

powodzi na Bałkanach. Do apelu

Wielkiego Mistrza Stefano Bisi doł-

czyli si Wielcy Mistrzowie Serbii oraz

Boni i Hercegowiny. Oprócz rodków

nansowych potrzebna jest m.in. yw-

no i leki. Na pomoc powodzianom

30 tys. funtów przeznaczył Masoski

Fundusz Charytatywny z Wielkiej Bry-

tanii. Do akcji przyłczył si równie

Zakon Maltaski. Przypomnijmy, e

na Bałkanach miała miejsce najwiksza

powód od 120 lat. ywioł zaatako-

wał Boni i Hercegowin, Serbi oraz

zachodni Rumuni. Straty szacuje

si na miliardy dolarów. Ich warto

przekroczyła zniszczenia wojenne z lat

1992-1995. Do opuszczenia swoich

domów zostało zmuszonych ponad

100 tys. osób, a 80 zmarło. Powodzian

mona wspomóc za porednictwem

Ambasady Serbii w Polsce oraz Polskiej

Akcji Humanitarnej. #

S E R B I A

WYSTAWA Z OZJI 95-LECIA

B A Ł K A N Y

MASOŃSKI APEL O POMOC DLA POWODZIAN

Konto Ambasady Republiki Serbii w Warszawie

45 1910 1048 2262 2721 2198 0002 z dopiskiem „Pomoc powodzianom”

Konto Polskiej Akcji Humanitarnej:

03 1060 0076 0000 3310 0020 9312 z dopiskiem: „Bałkany”

W o l n o m u l a r z P o l s k i l a t o 2 0 1 4 • n u m e r 5 9

C I C E R C U M C A U L E

100. rocznic wybuchu pierwszej wojny wiatowej,

7 czerwca 2014 r. Wielki Mistrz Wielkiej Regular-

nej Loy Serbii br... Ranko Vujai złoył wieniec pod

Pomnikiem Nieznanego ołnierza na szczycie góry Avala

w południowo-wschodniej czci Belgradu. Towarzyszył

mu Wielki Mistrz Austrii oraz zastpca Wielkiego Mi-

strza Wgier. W uroczystoci brali równie udział bracia

z 20 Wielkich Ló z całego wiata, którzy uczestniczyli

w masoskim rajdzie oraz byli gomi na dorocznym

konwencie WRLS. #

idzy 13 a 17 maja w Buka-

reszcie odbyła si 13.wia-

towa Konferencja Masoskich

Wielkich Ló. Delegatów z Eu-

ropy, obu Ameryk, Afryki i Azji

gociła Wielka Narodowa Loa

Rumunii. Przybyło 277 braci

reprezentujcych 106 Wielkich

Ló. 106 aktualnie sprawowa-

ło funkcj Wielkich Mistrzów

w swoich obediencjach. Uczest-

nictwo było otwarte dla kadej

Wielkiej Loy, uznanej przez co

najmniej 50 innych regularnych Wielkich Ló. Uroczyste

otwarcie Konferencji odbyło si w siedzibie rumuskiego

parlamentu. Podczas konferencji wybrano władze na nastp-

n kadencj. Przewodniczcym zo-

stał Wielki Mistrz Kalifornii John

L. Cooper III, a funkcj Sekretarza

objł brat Radu Blnescu, Wielki

Mistrz Wielkiej Narodowej Loy

Rumunii.

Pierwsza wiatowa Konferencja

obyła si w 1995 roku w Mek-

syku. Wziło w niej udział 37

Wielkich Ló. Kolejne spotka-

nia miały miejsce w Portugalii

(1996), Stanach Zjednoczonych

(1998), Brazylii (1999), Hiszpa-

nii (2001), Indiach (2002), Chile (2004), Australii (2005),

ponownie w Stanach Zjednoczonych (2008), Gabonie

(2009), Kolumbii (2011) i Indiach (2012). #

S E R B I A

WIENIEC NA GROBIE NIEZNANEGO ŻOŁNIERZA

R U M U N I A

DELEGACI WIELKICH LÓŻ Z CAŁEGO

ŚWIATA OBDOWALI W BURESZCIE